ເລີມດົງແມ່ນສະຖານທີ່ທ່ອງທ່ຽວທີ່ລືຊື່ໃນເຂດໄຕງວຽນ ຊຶ່ງແມ່ນແຫ່ງທີ່ມີອາກາດປອດໂປ່ງ, ມີບັນດາເຂດປ່າແປກຂຽວອຸ່ມທຸ່ມ, ມີໝາກໄມ້, ດອກໄມ້ຄົບທຸກຊະນິດຕະຫຼອດ 4 ລະດູການ, ພິເສດແມ່ນບັນດານ້ຳຕົກຕາດ ຊຶ່ງມີຄວາມງາມພິເສດສະເພາະຂອງດິນແດງແຫ່ງນີ້. ທົ່ວບໍລິເວນແຂວງເລີມດົງ ມີນ້ຳຕົກຕາດຫຼາຍແຫ່ງເຊັ່ນ: ກາມລີ, ປແຣນ, ວອຍ, ປົງກູ, ດາຕານລາ….
ນ້ຳຕົກຕາດປົງກູ ອາດຈະໄດ້ຮັບຖືວ່າແມ່ນ ນ້ຳຕົກຕາດສວຍງາມກ່ວາໝູ່ຢູ່ດາຫຼາດ |
ຖ້າຫາກຜູ້ໃດມີໂອກາດມາຢ້ຽມຢາມ ດາຫຼາດ ເມືອງເອກຂອງຂອງແຂວງເລີມດົງ ແຂກທ່ອງທ່ຽວທັງຫຼາຍຈະໄດ້ຮັບຊົມບັນດານ້ຳຕົກຕາດທີ່ໃຫຍ່ໂຕມະໂຫຖານຢູ່ນະຄອນດາຫຼາດແຫ່ງມວນມາລາທີ່ສວຍສົດງົດງາມນີ້. ນາງ ລິງດານ ແຂກທ່ອງທ່ຽວຢູ່ນະຄອນໂຮ່ຈິມິນ ແບ່ງປັນວ່າ :
“ ບັນດາຜູ້ຄົນທີ່ມາຢ້ຽມຢາມນະຄອນດາຫຼາດເປັນຄັ້ງທຳອິດ, ໃນການເດີນທາງຢ້ຽມຢາມ, ທັດສະນະສຶກສານັ້ນ, ແນ່ນອນວ່າ ນ້ຳຕົກຕາດແມ່ນສະຖານທີ່ທີ່ຂາດບໍ່ໄດ້. ເມື່ອເຫັນສາຍນ້ຳໃຫຍ່ຕົກຈາກເທິ່ງລົງມາ, ກໍ່ໃຫ້ເກີດສຽງດັ່ງສະໜັ່ນພ້ອມກັບຟອງສີຂາວເປັນໜ້າປະທັບໃຈ ”
ນ້ຳຕົກຕາດແຕ່ລະແຫ່ງຢູ່ແຂວງເລີມດົງ ລ້ວນແຕ່ມີຄວາມງາມພິເສດສະເພາະຂອງໃຜຂອງມັນ. ນ້ຳຕົກຕາດກາມລີ ຕັ້ງຢູ່ໃຈກາງນະຄອນດາຫຼາດ ດ້ວຍຄວາມສູງປະມານ 10 ແມັດ. ນ້ຳຕົກຕາດກາມລີ ເປັນໜຶ່ງໃນບັນດາສັນຍາລັກທີ່ຂາດບໍ່ໄດ້ຢູ່ນະຄອນ. ນີ້ແມ່ນນ້ຳຕົກຕາດທີ່ນຳມາເຊິ່ງແຫຼ່ງອາລົມຢ່າງມະຫາສານເພື່ອແກ່ບັນດານັກປະພັນວັນນະຄະດີ, ນັກກະວີ, ນັກດົນຕີປະພັນໄດ້ບັນດາບົດກາບກອນ, ບົດດົນຕີອະມະຕະ. ສ່ວນນ້ຳຕົກຕາດປແຣນ ຖືກຕັ້ງຢູ່ຫົວກິວ ປແຣນ, ເບິ່ງຈາກໄກ ກໍເຫັນວ່າມັນປຽບເໝືອນປະຕູໂຂງໃຫຍ່ໂດຍທຳມະຍາດດົນບັນດານໃຫ້ນະຄອນ. ດ້ວຍຄວາມສູງປະມານ 9 ແມັດ ແລະ ກ້ວາງປະມານ 20 ແມັດ, ນ້ຳຕົກຕາດປແຣນ ບໍ່ຕົກແຮງ ຫາກຄ່ອຍໆໄຫຼລົງມາ, ຖ້າຫາກເບິ່ງຈາກໄກ ກໍປຽບເໝືອຜ້າໄໝຜືນໜຶ່ງທີ່ພວມເລື່ອນລອຍກາງເວຫາ. ສວ່ນນ້ຳຕົກຕາດວອຍ ຖືກຕັ້ງຢູ່ເມືອງເລີມຮ່າ ຫ່າງຈາກນະຄອນດາຫຼາດປະມານ 20 ກິໂລແມັດ, ແມ່ນນ້ຳຕົກຕາດທີ່ໃຫຍ່ໂຕມະໂຫຖານ. ເມື່ອໄປເລິກເຂົ້າບໍລິເວນນ້ຳຕົກຕາດວອຍ, ແຂກທ່ອງທ່ຽວຈະພົບເຫັນຖ້ຳຫຼາຍແຫ່ງ, ເມື່ອເຂົ້າໄປຖ້ຳ ກໍຮູ້ສຶກເຢັນສະບາຍ, ມີແສງແດດສາດສ່ອງລົງມາສວຍງາມທີ່ສຸດ. ທ້າວຫງວຽນກ໋ວກກວນ ຢູ່ດາຫຼາດໃຫ້ຮູ້ວ່າ :
“ນ້ຳຕົກຕາດປົງກູ ອາດຈະໄດ້ຮັບຖືວ່າແມ່ນ ນ້ຳຕົກຕາດສວຍງາມກ່ວາໝູ່ຢູ່ດາຫຼາດ. ນ້ຳຕົກຕາດແຫ່ງນີ້ ຕັ້ງຢູ່ໄກຈາກຕົວເມືອງ, ຢູ່ເລິກໃນປ່າ ດັ່ງນັ້ນຍັງມີລົກສະນະຮົກເຮື້ອ. ນີ້ແມ່ນ ນ້ຳຕົກຕາດມີຄວາມສູງ ແລະ ກ້ວາງທີ່ສຸດ. ນ້ຳຕົກຕາດປົງກູ ທັງໃຫຍ່ໂຕມະໂຫຖານ ທັງສະຫງົບງຽບ, ເປັນແຫ່ງທີ່ມີຄົບທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງ. ແຂກທ່ອງທ່ຽວສາມາດມາທັດສະນະສຶກສາ, ຕັ້ງຄ້າຍພັກແລ້ງ, ມາທ່ຽວຫຼິ້ນ ຢ່ອນອາລົມ ”
ພ້ອມກັບຄວາມງາມແບບຮົກເຮື້ອ ແລະ ໃຫຍ່ໂຕມະໂຫຖານທີ່ດຶງດູດໃຈແຂກທ່ອງທ່ຽວ, ນ້ຳຕົກຕາດຫຼາຍແຫ່ງຢູ່ແຂວງເລີມດົງ ຍັງຕິດພັນກັບເລື່ອງລາວປາກຕໍ່ປາກເລົ່າຂານສືບກັນມາທີ່ຈັບໃຈ. ທ້າວຫງວຽນກ໋ວກກວນຢູ່ດາຫຼາດເວົ້າວ່າ :
“ນ້ຳຕົກຕາດແຕ່ລະແຫ່ງກໍລ້ວນແຕ່ຕິດພັນກັບເລື່ອງນິທານໃດໜຶ່ງ. ນ້ຳຕົກຕາດປົງກູ ໃນໂອກາດວັນເພັງເດືອນຈຽງ, ແຂກທ່ອງທ່ຽວມາທ່ຽວຊົມຫຼາຍທີ່ສຸດເພາະເຂົາເຈົ້າເວົ້າສູ່ກັນວ່າ ນ້ຳຕົກຕາດແຫ່ງນີ້ມີຄວາມສັກສິດທີ່ສຸດ. ມາອາບນ້ຳຢູ່ນ້ຳຕົກຕາດແຫ່ງນີ້ໃນໂອກາດວັນເພັງເດືອນຈຽງແມ່ນເພື່ອລ້າງຊວຍຫຼືພາວະນາໄດ້ສົມລົດ. ສ່ວນນ້ຳຕົກຕາດຖ້ຳເສືອນັ້ນ ບໍ່ແມ່ນນ້ຳຕົກຕາດທີ່ສວຍງາມກ່ວາໝູ່, ແຕ່ມັນຕິດພັນກັບເລື່ອງລາວປາກຕໍ່ປາກເລົ່າຂານສືບກັນມາ ”
ນ້ຳຕົກຕາດຖ້ຳເສືອ ຖືກຕັ້ງຢູ່ຫ່າງຈາກນະຄອນດາຫຼາດປະມານ 15 ກິໂລແມັດໄປທາງທິດຕາເວັນອອກ. ນ້ຳຕົກຕາດແຫ່ງນີ້ຖືກຕັ້ງຢູ່ກາງປ່າແປກດ້ວຍເນື້ອທີ່ 308 ແຮັກຕາ, ມີຄວາມສູງປະມານ 50 ແມັດ, ຍາວກ່ວາ 500 ແມັດ. ນອກຈາກຄວາມງາມຂອງນ້ຳຕົກຕາດທີ່ໃຫຍ່ໂຕມະໂຫຖານ, ຢູ່ແຫ່ງນີ້ຍັງມີບັນດາສວນ ດອກໄມ້ທີ່ສວຍສົດງົດງາມແບບຮົກເຮືື້ອ ທີ່ດຶງດູດໃຈແຂກທ່ອງທ່ຽວ. ສ່ວນນ້ຳຕົກຕາດ ດາມບຣີ, ຕາມພາສາຊົນເຜົ່າ ກຮໍ ໝາຍວ່າ “ລໍຖ້າ”. ນ້ຳຕົກຕາດຖ້ຳແຫ່ງນີ້ຕິດພັນກັບເລື່ອງລາວເລົ່າຂານສືບກັນມາກ່ຽວກັບຈິດໃຈສັດຊື່ບໍລິສຸດນາງສາວຄົນໜຶ່ງທີ່ສະຫງວນໃຫ້ອ້າຍບາວຄົນໜຶ່ງທີ່ຕົນຮັກ. ນີ້ແມ່ນນ້ຳຕົກຕາດມີຄວາມສູງກວ່າໝູ່ໃນແຂວງເລີມດົງດ້ວຍຄວາມສູງກວ່າ 40 ແມັດ, ສ້າງເປັນ 2 ສາຍນ້ຳສູງ ແລະ ຕ່ຳທີ່ໃຫຍ່ໂຕມະໂຫຖານ. ໃນມື້ທີ່ມີແສງແດດສາດສ່ອງລົງມາ, ແຂກທ່ອງທ່ຽງສາມາດໄປຄົ້ນຫາຄວາມງາມຢູ່ຕາມເຂດປ່າດົງດິບ, ເຂົ້າຮ່ວມງານຕັ້ງຄ້າຍ, ການລະຫຼິ້ນຕ່າງໆ. ຍ້ອນຄວາມງາມຂອງທຳມະຊາດຢູ່ແຫ່ງນີ້ເອງ, ໄດ້ເຮັດໃຫ້ແຂກທ່ອງທ່ຽວເມື່ອມາແຫ່ງນີ້ມີຄວາມຫຼົງໄຫຼ ໄດ້ເຊື່ອມຕົວເຂົ້າກັບທິວທັດທຳມະຊາດເຂດພູຜາປ່າໄມ້ໄຕງວຽນ.