(vovworld)- ບ້ານບຸ່ງ ຫ່າງຈາກໃຈກາງນະຄອນຫຼວງຮ່າໂນ້ຍ ໄປທາງທິດຕາເວັນຕົກປະມານ 30 ກມ, ນີ້ແມ່ນໝູ່ບ້ານບູຮານທີ່ຂຶ້ນກັບຕາແສງຟຸ່ງສ໋າ, ເມືອງແທກເທິດ, ນະຄອນຮ່າໂນ້ຍ. ໃນປະຫວັດສາດ, ນີ້ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນດິນແດນທີ່ປະກອບດ້ວຍຫຼາຍອາຊີບເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງແມ່ນບ້ານເກີດເມືອງນອນຂອງຜູ້ທີ່ມີຊື່ສຽງຫຼາຍຄົນອີກດ້ວຍ, ໃນນັ້ນເດັ່ນກວ່າໝູ່ແມ່ນບຸລຸດຜູ້ມີຊື່ສຽງດ້ານວັດທະນະທຳ ຟຸ່ງຄັກຄວານ, ຜູ້ທີ່ປະຊາຊົນໄດ້ເຊີດຊູວ່າແມ່ນ “ຈ້າງບຸ່ງ” ໝາຍເຖິງປະລິຍາເອກບຸ່ງ.
ປະຕູໂຂງເຂົ້າບ້ານບຸ່ງ
(ພາບ: ອິນເຕີແນດ)
ບ້ານບຸ່ງ ໃນປະຈຸບັນຢູ່ໃກ້ກັບເສັ້ນທາງທີ່ທັນສະໄໝ ແລະ ສວຍງາມກວ່າໝູ່ຢູ່ຫວຽດນາມ, ແຕ່ຍັງຄົງຮັກສາຮູບເດີມຂອງໝູ່ບ້ານບູຮານຫວຽດນາມ, ດ້ວຍຕົ້ນໄຮ, ທ່ານ້ຳ, ເດີນສາລາບ້ານ. ເຖິງວ່າຜ່ານປະຫວັດແຫ່ງຄວາມເປັນມານັບສິບສະຕະວັດແລ້ວກໍ່ຕາມ, ແຕ່ນັກທ່ອງທ່ຽວຍັງຄົງຮູ້ສຶກວ່າ, ແບບແຜນດຳລົງຊີວິດຂອງປະຊາຊົນຢູ່ທີ່ນີ້ຍັງຄົງຮັກສາໄວ້ຄືເກົ່າ. ມາຢ້ຽມຢາມບ້ານບຸ່ງ, ນັກທ່ອງທ່ຽວບໍ່ພຽງແຕ່ເຫັນສີສັນຂອງເຂດບ້ານນາເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງມີໂອກາດໄປຢ້ຽມຢາມ, ຊອກຮູ້ບັນດາງານບຸນເກົ່າຄື: ງານບຸນນັບຖືບູຊາເທວະດາຟ້າແຖນຂອງຊາວກະສີກອນ ຫຼືງານບຸນເຊີດຊູ, ອາໄລຫາບັນດາວິລະຊົນ, ຜູ້ມີຄຸນງາມຄວາມດີຕໍ່ປະເທດຊາດ. ປະຈຸບັນ, ຢູ່ບ້ານບຸ່ງ ຍັງຄົງຮັກສາປູຊະນີຍະສະຖານປະຫວັດສາດທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຫຼາຍແຫ່ງ. ທ່ານ ຟຸ່ງຄັກເສົ໋າ, ຫົວໜ້າຄະນະຄຸ້ມຄອງປູຊະນີຍະສະຖານບ້ານບຸ່ງ, ຕາແສງຟຸ່ງສ໋າ, ເມືອງແທກເທິດ, ຮ່າໂນ້ຍ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ປະຈຸບັນ, ຢູ່ບ້ານບຸ່ງ ຍັງມີ ກຸ່ມປູຊະນີຍະສະຖານ 4 ແຫ່ງໄດ້ຮັບການຮັບຮອງວ່າແມ່ນປູຊະນີຍະສະຖານລະດັບຊາດ, ນັ້ນແມ່ນ: ສາລາຟຸ່ງໂທນ, ວັດກິມລຽນ, ວິຫານບູຊາ ແລະ ສຸສານຈ້າງບຸ່ງ. ນອກຈາກບັນດາປູຊະນີຍະສະຖານລະດັບຊາດແລ້ວ, ບ້ານບຸ່ງຍັງມີປູຊະນີຍະສະຖານບູຮານອີກຫຼາຍແຫ່ງ. ພ້ອມກັບປູຊະນີຍະສະຖານດັ່ງກ່າວ, ບັນດາສີສັນວັດທະນະທຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງບ້ານຍັງຄົງໄດ້ຮັບການຮັກສາໄວ້ຈົນຮອດປະຈຸບັນ. ໃນຍາມລະດູບານໃໝ່, ບ້ານບຸ່ງ ເຄີຍຈັດງານບຸນຕ່າງໆ ເພື່ອໃຫ້ປະຊາຊົນຮັກສາວັດທະນະທຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອອັນດີງາມຂອງຕົນໄວ້ ”.
ສຸສານຈ້າງບຸ່ງ ຟຸ່ງຄັກຄວານ
(ພາບ: ອິນເຕີແນດ)
ບັນດາປູຊະນີຍະສະຖານຢູ່ບ້ານບຸ່ງ ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ, ນີ້ແມ່ນບ້ານເກີດເມືອງນອນຂອງຜູ້ທີ່ມີຄວາມເກັ່ງກ້າສາມາດຫຼາຍທ່ານ, ນັບທັງດ້ານການທະຫານ ແລະ ວັດທະນະທຳ. ໃນນັ້ນເດັ່ນກວ່າໝູ່ແມ່ນບຸລຸດຜູ້ມີຊື່ສຽງດ້ານວັດທະນະທຳ “ຈ້າງບຸ່ງ” ຟຸ່ງຄັກຄວານ. ຕາມເອກະສານທີ່ຍັງຮັກສາໄວ້ຢູ່ບ້ານແລ້ວ, ຈ້າງບຸ່ງ ຟຸ່ງຄັກຄວານ ມີຄວາມສາມາດດ້ານວັນນະຄະດີ, ກາບກອນ ແລະ ໂຕ້ຕອບທີ່ສຸດ. ນອກຈາກເຂົ້າຮ່ວມວຽກງານການເມືອງແລ້ວ, ທ່ານຍັງແມ່ນຜູ້ທີ່ມີຄຸນງາມຄວາມດີໃນການກໍ່ສ້າງໝູ່ບ້ານ. ທ່ານແມ່ນຜູ້ທີ່ໄດ້ສິດສອນໃຫ້ປະຊາຊົນວິທີຂຸດຄອງເໝືອງເຮັດຊົນລະປະທານ, ສອນອາຊີບຕ່ຳຫຸກ, ຕີເຫຼັກ... ພາຍຫຼັງທ່ານລ່ວງລັບໄປແລ້ວ, ປະຊາຊົນໄດ້ສ້າງວິຫານບູຊາ ແລະ ເຊີດຊູທ່ານແມ່ນ “ຈ້າງບຸ່ງ”. ຊື່ສຽງຮຽງນາມ, ບຸນຄູນ ແລະ ພາລະກິດຂອງພໍ່ຕູ່ ຈ້າງບຸ່ງ ຟູ່ງຄັກຄວານ ຖືກຈາລຶກໄວ້ໃນແຜ່ນສີລາຢູ່ ວັນມ໋ຽວກວົກຕືຢ໋າມ (ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງທຳອິດຂອງຫວຽດນາມ) ຢູ່ຮ່າໂນ້ຍ. ຮອງສາສະດາຈານ, ດຣ. ເຈິ່ນງອກເວືອງ, ນັກຄົ້ນຄ້ວາວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງຢູ່ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດຮ່າໂນ້ຍ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ຟຸ່ງຄັກຄວານ ແມ່ນນັກຮຽນຮູ້ດີເດັ່ນທີ່ສຸດບໍ່ພຽງແຕ່ໃນສະໄໝຂອງທ່ານເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງໃນລຸ້ນຫຼັງອີກດ້ວຍ, ຍາມໃດທ່ານກໍ່ເອົາໃຈໃສ່ເຖິງຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນ ແລະ ການພັດທະນາຂອງສັງຄົມ. ນັ້ນແມ່ນຈຸດທີ່ພົ້ນເດັ່ນໃນພາລະກິດຂອງທ່ານ”.
ວິຫານບູຊາບຸລຸດຜູ້ມີຊື່ສຽງ ຟຸ່ງຄັກຄວານ ແມ່ນກິດຈະກຳທີ່ກໍ່ສ້າງດ້ວຍຫີນນຳນໍ່. ຜ່ານ 400 ປີ, ວິຫານດັ່ງກ່າວຍັງຕັ້ງຢູ່ໃຈກາງບ້ານຄືເກົ່າ. ອັນໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນຄວາມເຄົາລົບນັບຖືຂອງລຸ້ນຫຼັງທີ່ມີຕໍ່ບຸລຸດຜູ້ມີຊື່ສຽງຂອງປະເທດ. ທ່ານຟຸ່ງຄັກແທ່ງ, ແມ່ນເຊັ່ນລູກເຊັ່ນຫຼານລຸ້ນທີ 21 ຂອງວົງຕະກຸນ ຟຸ່ງ, ເປັນຜູ້ເບິ່ງແຍງວິຫານ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ວິຫານໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງເທິງພື້ນເຮືອນເກົ່າຂອງພໍ່ຕູ້ ຟຸ່ງຄັກຄວານ. ພາຍຫຼັງພໍ່ຕູ້ເສັງໄດ້ປະລິຍາເອກ, ປະຊາຊົນ ແລະ ວົງຕະກຸນໄດ້ກໍ່ສ້າງວິຫານ ແລະ ເຊີດຊູທ່ານແມ່ນບັນພະບຸລຸດຜູ້ມີຄຸນງານຄວາມດີຕໍ່ປະເທດຊາດ ແລະ ບ້ານເກີດເມືອງນອນ. ປະຈຸບັນ, ໃນວິຫານຍັງມີພາບແຕ້ມຮູບພໍ່ຕູ້ ຟຸ່ງຄັກຄວານ, ເຊິ່ງແຕ້ມແຕ່ສະໄໝລາດຊະວົງໝີງ ເວລາພໍ່ຕູ້ໄປປະຕິບັດງານຢູ່ຈີນ (ປີ 1591). ປູຊະນີຍະສະຖານວິຫານບູຊາ ແລະ ສຸສານພໍ່ຕູ້ ຟຸ່ງຄັກຄວານ ໃນບ້ານໄດ້ຮັບການຮັບຮອງຈາກລັດວ່າແມ່ນປູຊະນີຍະສະຖານລະດັບຊາດນັບແຕ່ປີ 1990”.
ວິຫານບູຊາຈ້າງບຸ່ງຟຸ່ງຄັກຄວານ
(ພາບ: ອິນເຕີແນດ)
ໂດຍສືບທອດມູນເຊື້ອຂອງບ້ານບຸ່ງ, ເຊັ່ນລູກ, ເຊັ່ນຫຼານຂອງວົງຕະກຸນຟຸ່ງ ແລະ ວົງຕະກຸນອື່ນໆຢູ່ໃນບ້ານ ສືບຕໍ່ສ້າງຊື່ສຽງຮຽງນາມໃຫ້ແກ່ແກ່ບ້ານເກີດເມືອງນອນຂອງຕົນ, ສືບຕໍ່ອຸທິດຜູ້ມີຄວາມເກັ່ງກ້າສາມາດ, ເຊິ່ງແມ່ນນາຍພົນ, ນັກວິທະຍາສາດ, ນັກຄົ້ນຄ້ວາທີ່ດີເດັ່ນໃນຫຼາຍຂົງເຂດໃຫ້ແກ່ປະເທດຊາດ. ບ້ານບຸ່ງໃນປະຈຸບັນຍັງມີຊື່ສຽງໃນທົ່ວປະເທດດ້ວຍກິລາປະເພດມວຍປ້ຳ. ໃນບ້ານມີບັນດານັກມວຍປ້ຳທີ່ມີຊື່ສຽງ ແລະ ໄດ້ຮັບຄວາມນັບຖືຈາກໝູ່ບ້ານມວຍປ້ຳຕ່າງໆໃນທົ່ວປະເທດ. ປະຈຸບັນ, ເຊັ່ນລູກເຊັ່ນຫຼານໃນບ້ານເກີດເມືອງນອນຂອງຈ້າງບຸ່ງ ຟຸ່ງຄັກຄວານ ພວມພ້ອມກັນຮັກສາ, ພັດທະນາວັດທະນະທຳທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍມູນເຊື້ອຂອງໝູ່ບ້ານ.