(vovworld)-ບັ້ນຮົບຢຶດຄືນສິດຄວບຄຸມນະຄອນ Mosul ຂອງກອງທັບ ອີຣັກ ດ້ວຍການໜູນຫຼັງຂອງກອງທັບບົກ ແລະ ກອງທັບອາກາດສຳພັນທະມິດ ໂດຍ ອາເມລິກາ ນຳໜ້າເລີ່ມແຕ່ວັນທີ 17/10 ແລະ ພວມຢູ່ໃນໄລຍະສຸດທ້າຍ, ຮ້າຍແຮງ ແລະ ດຸເດືອດ. ໃນສະພາບການນັ້ນ, ຊາຕະກຳຂອງສາມັນຊົນກ່ວາ 1 ລ້ານຄົນ ທີ່ຍັງຕິດຄ້າງຢູ່ນະຄອນພວມຖືກນາບຂູ່ຢ່າງແຮງ ແລະ ສະຫະປະຊາຊາດໄດ້ກ່າວປະນາມກ່ຽວກັບໄພອາດຈະເກີດວິນາດສະກຳມະນຸດສະທຳທີ່ຮ້າຍແຮງຢູ່ພາກພື້ນນີ້. ບົດຂຽນ “Mosul ຂ້ອນຂ້າງກັບວິກິດການມະນຸດສະທຳ”.
ປະຊາຊົນນັບ ໝື່ນຄົນລົບລີ້ຈາກ Mosul
(ພາບ: Reuters)
|
ບັ້ນຮົບປົດປ່ອຍ Mosul, ເຊິ່ງແມ່ນກຳແພງສຸດທ້າຍຂອງອົງການລັດອິດສະລາມ (IS) ອ້າງຊື່ເອງຢູ່ ອີຣັກ, ເລີ່ມແຕ່ວັນທີ 17/10. ທະຫານ ອີຣັກ ນັບໝື່ນຄົນພ້ອມກັບກຳລັງທະຫານລາດຊາວ Kurd ເຂົ້າຮ່ວມບັ້ນການທະຫານນີ້, ດ້ວຍການໜູນຫຼັງຂອງທະຫານປະສົມໂດຍ ອາເມລິກາ ນຳໜ້າ. ນີ້ໄດ້ຮັບຖືວ່າແມ່ນບັ້ນຮົບໃຫຍ່ສຸດໄດ້ດຳເນີນຢູ່ ອີຣັກ ນັບແຕ່ເມື່ອ ອາເມລິກາ ແຊກແຊງດ້ານການທະຫານເຂົ້າປະເທດນີ້ໃນປີ 2003.
ບັ້ນຮົບທີ່ຮ້າຍແຮງ,ດຸເດືອດ
ໃນເວລາ 10 ວັນຜ່ານມາ, ນັບແຕ່ເມື່ອດຳເນີນການຄວບຄຸມ, ບັນດາກຳລັງ ອີຣັກ ສືບຕໍ່ເປີດບັນດາບັ້ນຮົບບຸກໂຈມຕີຮັດກຸ່ມປິດລ້ອມຢູ່ Mosul, ພິເສດແມ່ນຢູ່ແນວໂຮມຝ່າຍຕາເວັນອອກ. ໄລ່ຮອດຈຸດເວລາໃນປະຈຸບັນ, ມີປະມານ 90 ໝູ່ບ້ານໄດ້ຮັບການປົດປ່ອຍອອກຈາກກຳມືຂອງ IS. ກຳລັງກອງທັບ ອີຣັກ ຍາດໄດ້ສິດຄວບຄຸມຫຼາຍເຂດຊານນະຄອນທາງທິດຕາເວັນອອກ Mosul ຄືນໃໝ່ ແລະ ພຽງຫ່າງຈາກນະຄອນຍຸດທະສາດນີ້ປະມານ 5 – 6 ກມ. ບັນດາມືປືນຊາວ Kurd ກໍ່ໄດ້ບຸກໂຈມຕີຈາກແນວໂຮມທາງທິດຕາເວັນອອກພາກເໜືອ ໃນຂະນະທີ່ກຳລັງເຄິ່ງການທະຫານ, ເຊິ່ງລວມມີບັນດາມືປືນນິກາຍ ຊີອະ, ຍູ້ແຮງການບຸກໂຈມຕີຈາກຝ່າຍ ຕາເວັນຕົກ ດ້ວຍໜ້າທີ່ຕົ້ນຕໍນັ້ນແມ່ນສະກັດກັ້ນບັນດາມືປືນ IS ໄປລົບລີ້ ຊີຣີ ກໍ່ຄືເຮັດໃຫ້ Mosul ຖືກຕົກຢູ່ໃນສະພາບໂດດດຽວຢ່າງສິ້ນເຊິ່ງ.
ປະຈຸບັນ, ມີປະມານ 90 ໝູ່ບ້ານ ແລະ ເທດສະບານເມືອງໂດຍ IS ຄວບຄຸມໃກ້ກັບນະຄອນ Mosul ໄດ້ຮັບການປົດປ່ອຍ ແລະ ຫ່າງຈາກຊາຍແດນໄປຍັງ Mosul ພຽງ 2, 3 ກມເທົ່ານັ້ນ. ປະຈຸບັນ, ຄາດວ່າ, ກຸ່ມລັດອິດສະລາມ (IS) ອ້າງຊື່ເອງ ມີມືປືນປະມານ 4.000 – 8.000 ຄົນພວມຕັ້ງທັບຢູ່ Mosul.
ທະຫານປະສົມມຸ່ງໄປສູ່ Mosul
(ພາບ: Reuters)
|
ຢືດຄອງ Mosul ຄືນໃໝ່ແມ່ນບຸລິມະສິດຍຸດທະສາດໃນບັ້ນຮົບຕ້ານຄືນອົງການກໍ່ການຮ້າຍທີ່ຮ້າຍແຮງ IS ກໍ່ແມ່ນຄວາມມານະພະຍາຍາມເຊິ່ງອຳນາດການປົກຄອງ ອາເມລິກາ ປະຈຸບັນພວມພະຍາຍາມປະຕິບັດສຳເລັດກ່ອນທີ່ຈະດຳເນີນການປ່ອນບັດເລືອກຕັ້ງປະທານາທິບໍດີ ອາເມລິກາ. ນອກຈາກນັ້ນ, ໄຊຊະນະຂອງກອງທັບລັດຖະບານ ອີຣັກ ແລະ ກຳລັງຊາວ Kurd, ດ້ວຍການໜູນຫຼັງຂອງ ອາເມລິກາ, ຈະຊ່ວຍປັບປຸງສິດອຳນາດຂອງທ່ານນາຍົກລັດຖະມົນຕີ Haider al – Abadi ຢູ່ ອີີຣັກ, ບ່ອນທີ່ທ່ານພວມຕ້ອງປະເຊີນໜ້າກັບການຄັດຄ້ານຂອງກຸ່ມນິກາຍ ຊັນນີ ຢູ່ ສະພາແຫ່ງຊາດ ແລະ ບັນດາພັກຝ່າຍນິກາຍ ຊີອະ ພວມຊອກຫາວິທີເຮັດໃຫ້ລັດຖະບານປະຈຸບັນອ່ອນເພຍລົງ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ໄຊຊະນະ Mosul ກໍ່ອາດສາມາດເປີດຊ່ອງທາງໃຫ້ແກ່ໄລຍະສະຖຽນລະພາບໃໝ່ຢູ່ ອີຣັກ ພາຍຫຼັງຫຼາຍປີທີ່ເກີດການປະທະກັນ.
ຜູ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍແມ່ນສາມັນຊົນ
ນະຄອນ Mosul, ຊື່ງໄດ້ຮັບຖືວ່າແມ່ນເມືອງເອກຂອງກຸ່ມກໍ່ການຮ້າຍລັດອິດສະລາມ IS ອ້າງຊື່ເອງໃນຕະຫລອດ 2 ປີຜ່ານມາ. ຖ້າຫາກປະໃຫ້ນະຄອນສຸດທ້າຍ ຢູ່ອີຣັກ ຕົກຢູ່ໃນກຳມືຂອງ IS, ຄວາມໄຝ່ຝັນກ່ຽວກັບ “ລາຊະອານາຈັກອິດສະລາມ” ຂອງກຸ່ມລັດອິດສະລາມ ຈະຖືກຢຸດຕິ. ເພາະສະນັ້ນ IS ບໍ່ຢ້ານທີ່ຈະນຳໃຊ້ບັນດາວິທີຕອບໂຕ້ຢ່າງໂຫດຮ້າຍສາມານ, ໃນນັ້ນ ມີການນຳໃຊ້ສາມັນຊົນເປັນສາກກຳລັງໃຫ້ພວກເຂົາ. ສະນັ້ນ ບັ້ນຮົບ ຢູ່ Mosul ໄດ້ຮັບການຄາດຄະເນວ່າຍັງມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກລຳບາກຫຼາຍເມື່ອ IS ພວມເຮັດທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງເພື່ອອາດຈະສະກັດກັ້ນທ່າກ້າວເດີນຂອງບັ້ນຮົບຢືດຄອງຄືນໃຫມ່.
ຕາມຕົວເລກຂອງອົງການຂ້າຫລວງໃຫຍ່ ສປຊ ກ່ຽວກັບຊາວອົບພະຍົບແລ້ວ, ປະຈຸບັນ ມີປະຊາຊົນປະມານ 7.500 ຄົນໄດ້ຫນີອອກຈາກນະຄອນ Mosul ແລະ ບັນດາໝູ່ບ້ານ, ເທດສະບານເມືອງຊານນະຄອນ ແລະ ຍັງມີປະຊາຊົນກ່ວາ 1 ລ້ານຄົນ ຍັງຢູ່ໃນນະຄອນນີ້, ພິເສດແມ່ນບັນດາຄຸ້ມເມືອງເກົ່າຂອງ Mosul, ຊື່ງແມ່ນແຫ່ງທີ່ມີເສັ້ນທາງນ້ອຍເຮັດໃຫ້ບັນດາພາຫະນະຂອງທະຫານລັດຖະບານຍາກທີ່ຈະເຂົ້າໄປໄດ້. ປະຈຸບັນ ບັນດາຄອບຄົວທີ່ຍັງຕິດຄ້າງຢູ່ນັ້ນ ບໍ່ມີການເລືອກເຟັ້ນໃດນອກເຫນືອຕ້ອງພັກອາໄສຢູ່ກັບໄພອັນຕະລາຍນີ້ ແລະ ເຂົາເຈົ້າອາດຈະຖືກປະສົບເຄາະຮ້າຍຈາກລູກລະເບີດ, ລູກປືນບໍ່ວ່າໃນເວລາໃດ ກໍຄືຕ້ອງປະເຊີນຫນ້າກັບຊີວິດທີ່ຂາດເຂີນ ແລະ ອັນຕະລາຍທີ່ສຸດ. IS ມີບັນດາການກະທຳນາບຂູ່, ຫ້າມບໍ່ໃຫ້ປະຊາຊົນຫນີອອກຈາກນະຄອນ. ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນ, ການນາບຂູ່ຈາກບັນດາມືປືນ, ລູກລະເບີດ, ໝາກມີນ, ບັນດາຂຸມຄອງທີ່ເຕັມນ້ຳມັນກາດ, ທາງໃຕ້ດິນ ແລະ IS ຜັນຂະຫຍາຍຢູ່ທີ່ນີ້ເປັນຈຳນວນຫລວງຫລາຍ ເຮັດໃຫ້ການຫນູນຊ່ວຍມະນຸດສະທຳແມ່ນປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກທີ່ສຸດ.
ນອກນັ້ນ, ປະຈຸບັນ ສປຊ ໄດ້ຮັບບົດລາຍງານກ່ຽວກັບບັນດາກໍລະນີສັງຫານຕົວປະກັນ ຂອງ IS ຢູ່ Mosul. ສິ່ງດັ່ງກ່າວນັບມື້ນັບເກີດຄວາມວິຕົກກັງວົນວ່າ IS ຈະນຳໃຊ້ສາມັນຊົນເພື່ອເປັນສາກກຳລັງໃຫ້ພວກເຂົາ. ຫວ່າງແລ້ວນີ້, ບັນດາກຳລັງປ້ອງກັນຄວາມສະຫງົບຂອງ ອີຣັກ ກໍໄດ້ພົບເຫັນສາກສົບຂອງປະຊາຊົນ 70 ຄົນຢູ່ໃນເຮືອນຫລັງຫນຶ່ງຢູ່ໝູ່ບ້ານ Tuloul Naser, ຫ່າງຈາກນະຄອນ Mosul ທາງທິດໃຕ້ປະມານ 35 ກິໂລແມັດ.
ວິກິດການມະນຸດສະທຳຢູ່ Mosul
ຄວາມຈິງໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ການປະເຊີນຫນ້າກັບວິກິດການມະນຸດສະທຳຢູ່ Mosul ໄດ້ວາງອອກສິ່ງທ້າທາຍຫລາຍຢ່າງໃຫ້ບັນດາອົງການສາກົນ. ອົງການຂ້າຫລວງໃຫຍ່ ສປຊ ກ່ຽວກັບຊາວອົບພະຍົບ (UNHCR) ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ໄດ້ກະກຽມຄ້າຍພັກອາໄສຊົ່ວຄາວ, ນ້ຳດື່ມ, ສະບຽງອາຫານ ແລະ ຢຸກຢາໃຫ້ວຽກງານຫນູນຊ່ວຍ ແຕ່ໄດ້ຢືນຢັນວ່າ ເລື່ອງການຊອກຫາສະຖານທີ່ໃຫ້ເໝາະສົມເພື່ອສຳຜັດກັບຊາວອົບພະຍົບບໍ່ແມ່ນເລື່ອງ່າຍ. ບັນດາບາດກ້າວຕໍ່ໄປຂອງກອງທັບ ອີຣັກ ພວມຄ່ອຍໆເຮັດໃຫ້ເປົ້າໝາຍດັບສູນກຸ່ມລັດອິດສະລາມ ອອກຈາກປະເທດນີ້ ພວມປະກົດຜົນເປັນຈິງ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ເຖິງວ່າ ກຳລັງທະຫານຂອງລັດຖະບານ ໄດ້ມີບັນດາບາດກ້າວເດີນດີພໍສົມຄວນຢູ່ສະຫນາມຮົບ, ແຕ່ບັ້ນຮົບຕັດສິນຊີ້ຂາດນີ້ ແນ່ນອນວ່າບໍ່ຖອນສິ້ນສຸດໃນໄລຍະສັ້ນໆໄດ້ ເມື່ອ IS ຕັດສິນໃຈບໍ່ອອກຈາກປະເທດຢ່າງເດັດຂາດ. ໃນສະພາບການນັ້ນ, ມີປະຊາຊົນກວ່າ 1 ລ້ານຄົນພວມຕິດຄ້າງຢູ່ນະຄອນນີ້ເປັນຫນ້າວິຕົກກັງວົນນີ້ແມ່ນ ແລະ ໃນແຕ່ລະມື້ເຂົາເຈົ້າຕ້ອງປະສົບກັບບັນດາຜົນຮ້າຍຢ້ອນຫລັງຢ່າງຫນັກຫນ່ວງຈາກການປະທະກັນດັ່ງກ່າວ.