(VOVworld)-เนื่องจากเป็นชนเผ่าที่ตั้งหลักแหล่งอาศัยในเขตเขาสูงดังนั้นเพื่อที่จะสามารถปรับตัวเข้ากับสภาพอากาศที่ผันผวนชนเผ่าห่าญี่ได้คิดค้นวิธีการสร้างบ้านดินที่เรียกว่า บ้านจิ่งเตื่อง ซึ่งแม้กาลเวลาได้ผ่านไปแล้วหลายชั่วคนแต่บ้านเรือนที่เป็นเอกลักษณ์ของชาวห่าญี่ยังคงเป็นสถาปัตยกรรมที่โดดเด่นของชนเผ่านี้

บ้านจิ่งเตื่องกลางทะเลหมอก (Photo Laocaionline)

เมื่อมองจากไกลๆ บ้านจิ่งเตื่องของชาวห่าญี่เหมือนดอกเห็ดยักษ์สีเขียวผุดขึ้นตามไหล่เขากลางทะเลหมอก ซึ่งสร้างเป็นภาพที่สวยงามและเป็นธรรมชาติอย่างน่าประทับใจ บ้านทุกหลังต้องติดภูเขา ส่วนหน้าหันไปที่หุบเขาด้วยความเชื่อว่าจะช่วยให้ทรัพย์สินเงินทองในบ้านมีความอุดมสมบูรณ์และทุกคนในครอบครัวประสบแต่สิ่งที่ดี  นายลี้ เยอ ก๊อ ชาวบ้านห่าญี่ที่ต.อีตี๊ อ.บ๊าตซาด จ.ลาวกายเผยว่า“ในเขตเขาสูงนั้นอากาศแปรปวนมาก หน้าหนาวก็หนาวจัดดังนั้นต้องออกแบบอย่างไรให้บ้านเรือนทนต่อสภาพอากาศโดยให้ความอบอุ่นในหน้าหนาวแต่มีความเย็นสบายในหน้าร้อน ซึ่งวิธีที่ง่ายที่สุดคือสร้างบ้านจิ่งเตื่องโดยเอาหินมาวางเป็นพื้น ใช้ดินเป็นผนังส่วนโครงบ้านก็ใช้วัสดุที่หาได้ในท้องถิ่น โดยทุกบ้านจะมีชั้นลอยใต้หลังคาเพื่อเก็บของ”

ความสวยงามของบ้านจิ่งเตื่องได้สะท้อนให้เห็นจากสถาปัตยกรรมของบ้านที่ออกแบบเป็นรูปสี่เหลี่ยม หลังคายอดแหลมและไม่มีระเบียง บ้านแต่ละหลังมีพื้นที่ประมาณ60-80ตารางเมตร  จุดที่ถือเป็นเอกลักษณ์โดดเด่นที่สุดของบ้านคือผนังที่ทำจากดินเหนียวหนาประมาณ40-50เซนติเมตร สูง4-5เมตร โครงบ้านทำด้วยไม้ส่วนหลังคามุงหญ้าคาเพื่อเหมาะสำหรับสภาพภูมิอากาศในเขตเขา ช่วยให้ผู้ที่อยู่ในบ้านรู้สึกสะดวกสบายในการใช้ชีวิตประจำวัน นาย ลี้แซวเจอ ชาวบ้านบ๊าตซาดอีกคนเผยว่าในภาษาชนเผ่าจิ่งเตื่องคือการใช้ดินทำผนัง“ผนังบ้านของเราทำจากดินเหนียวล้วนๆจึงต้องใช้แรงในการทำเป็นอย่างมาก หากมีญาติพี่น้องหลายคนมาช่วยทำก็ต้องใช้เวลาถึงสี่ห้าเดือน ส่วนบ้านไหนมีคนน้อยก็ใช้เวลาเป็นปีถึงจะเสร็จ”

ทุกปีหลังการเก็บเกี่ยวชาวบ้านห่าญี่จะทำการก่อสร้างบ้านใหม่ โดยหลังจากเลือกที่ดินที่มีทำเลดีก็เริ่มขุดหลุมเพื่อทำเทคาน เลือกแท่นหินที่ราบเรียบเพื่อวางเป็นพื้นแล้วถมดินอัดให้แน่น  ขั้นตอนที่ยากที่สุดคือการสร้างผนัง โดยก่อนอื่นต้องใช้แม่พิมพ์เพื่ออัดดินเหนียวเข้ากันให้แน่นและจะทับต่อกันเป็นชั้นๆจนกว่าจะสามารถสร้างเป็นผนังที่ต้องการ  ต่อจากนั้นจะใช้ไม้ตีทั้งด้านนอกและด้านในของผนังเพื่อให้ผิวผนังมีความเรียบเนียน เสร็จแล้วถึงจะวางคานมุงหลังคา ผนังที่ทำจากดินเหนียวนี้ยิ่งนานยิ่งแข็งเหมือนคอนกรีตและทนทานต่อสภาพอากาศต่างๆมาเป็นร้อยๆปี

ปกติแล้วบ้านจิ่งเตื่องของชาวห่าญี่มักจะมีหน้าต่างเล็ก3-4บานเพื่อรับแสงสว่างและช่วยให้อากาศถ่ายเทได้สะดวก ข้างในก็มีการแบ่งเป็นห้องๆสำหรับคนในครอบครัว มีห้องนอน ห้องสำหรับลูกชายที่ยังไม่มีครอบครัว ส่วนครัวบ้านคือจุดให้ความอบอุ่นและเป็นที่หุงหาอาหารและรับแขก ปัจจุบันนี้แม้จะมีวัสดุสร้างบ้านหลายอย่างที่สะดวกแต่ชาวห่าญี่ในหลายท้องถิ่นก็ยังคงรักษาประเพณีดั้งเดิมที่สร้างบ้านตามแบบโบราณ ซึ่งได้มีส่วนร่วมอนุรักษ์เอกลักษณ์ที่โดดเด่นของชนเผ่าท่ามกลางกระบวนการพัฒนาสังคมที่ทันสมัยและนี่ก็เป็นแรงดึงดูดใจนักท่องเที่ยวโดยเฉพาะผู้ที่ชอบการถ่ายภาพเพราะภาพชุมชนชนเผ่าห่าญี่เปรียบเสมือนเป็นภาพแห่งตำนานนิทานที่หาได้ไม่ง่ายนัก.