(VOVworld) – 5 เดือนหลังจากที่ข้อตกลงนิวเคลียร์ระหว่างอิหร่านกับกลุ่มประเทศพี 5+1ได้รับการลงนาม ท่ามกลางกระแสการถกเถียงและการตำหนิต่างๆ แต่เมื่อเร็วๆนี้สหรัฐและฝ่ายตะวันตกได้เห็นพ้องยกเลิกคำสั่งคว่ำบาตรต่ออิหร่าน ซึ่งถือเป็นเหตุการณ์ครั้งประวัติศาสตร์เพื่อเปิดหน้าใหม่ให้แก่ความสัมพันธ์ระหว่างฝ่ายตะวันตกกับอิหร่านหลังจากที่ต้องเผชิญหน้ากันมาเป็นเวลากว่า 35 ปี พร้อมทั้งเปิดโอกาสยิ่งใหญ่ให้แก่อิหร่านในกระบวนการผสมผสานเข้ากับกระแสโลก

หน้าใหม่ของความสัมพันธ์ระหว่างอิหร่านกับบรรดาประเทศ มหาอำนาจ (Photo Reuters)

การยกเลิกคำสั่งคว่ำบาตรเป็นขั้นตอนต่อไปของข้อตกลงนิวเคลียร์ครั้งประวัติศาสตร์ที่ได้บรรลุเมื่อเดือนกรกฎาคมปี 2015 ระหว่างอิหร่านกับกลุ่มพี 5+1 ประกอบด้วย สหรัฐ รัสเซีย จีน ฝรั่งเศส อังกฤษและเยอรมนีหลังเจรจาอย่างตึงเครียดมาเป็นเวลา 2 ปีครึ่ง ซึ่งเป็นการยุติการตัดความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างสหรัฐและฝ่ายตะวันตกกับอิหร่านเป็นเวลา 36 ปีนับตั้งแต่การปฏิวัติอิสลามเมื่อปี 1979
สร้างความไว้วางใจกัน
เมื่อวันที่ 16 ที่ผ่านมา แถลงการณ์ของสำนักงานพลังงานปรมาณูระหว่างประเทศหรือไอเออีเอ ซึ่งเป็นสำนักงานตรวจสอบนิวเคลียร์ของสหประชาชาติได้ยืนยันว่า อิหร่านได้ปฏิบัติคำมั่นที่ให้ไว้ในข้อตกลงนิวเคลียร์ระหว่าง 6 ประเทศมหาอำนาจกับอิหร่านเมื่อเดือนกรกฎาคมปี 2015 หลังคำประกาศดังกล่าวของไอเออีเอ นาย บารัก โอบามา ประธานาธิบดีสหรัฐได้ลงนามในคำสั่งยกเลิกมาตรการควํ่าบาตรต่ออิหร่านอย่างเป็นทางการ โดยจะยกเลิกคำสั่งคว่ำบาตรต่อทรัพย์สินของอิหร่านในระบบการเงินระหว่างประเทศ ซึ่งมีมูลค่าประมาณ 1แสน 5 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ พร้อมทั้งอนุญาตให้สามารถส่งออกเครื่องบินพลเรือนไปยังอิหร่าน มอบใบอนุญาตให้บริษัทสหรัฐนำเข้าอาหาร พรมและสินค้าต่างๆจากอิหร่าน ในวันเดียวกัน นางเฟเดอร์ริกา โมเคอร์รินี ข้าหลวงใหญ่ที่ดูแลการต่างประเทศของสหภาพยุโรปหรืออียูได้ยืนยันว่า ตัวแทน 6 ประเทศมหาอำนาจได้เห็นพ้องกันว่า ยกเลิกคำสั่งคว่ำบาตรในด้านธนาคาร อุตสาหกรรมการผลิตเหล็ก การต่อเรือและด้านอื่นๆต่ออิหร่านและกำลังปฏิบัติมาตรการยกเลิกคำสั่งคว่ำบาตรต่างๆ
ส่วนประชาคมระหว่างประเทศได้ชื่นชมท่าทีดังกล่าวโดยถือว่าเป็นผลสำเร็จสำคัญที่สะท้อนความพยายามโดยอาศัยความไว้วางใจของทุกฝ่ายในการปฏิบัติคำมั่นที่ให้ไว้ นายบันคีมูน เลขาธิการใหญ่สหประชาชาติได้ย้ำว่า การปฏิบัติข้อตกลงนิวเคลียร์เป็นความสำเร็จทางการทูตครั้งประวัติศาสตร์และมีความเชื่อมั่นว่า ก้าวเดินนี้จะผลักดันความมีเสถียรภาพในภูมิภาค นาย จอห์น แคร์รี่ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐได้ยืนยันว่า นี่คือจุดเริ่มต้นในการสร้างสรรค์ความไว้วางใจ อิหร่านได้ปฏิบัติคำมั่นของตน ดังนั้นไม่มีเหตุผลใดที่สหรัฐและฝ่ายตะวันตกไม่ปฏิบัติเช่นกัน ส่วนนาย ฮัสซัน โรฮานีประธานาธิบดีอิหร่านได้เรียกเหตุการณ์ดังกล่าวว่าเป็นชัยชนะครั้งสำคัญของประเทศอิหร่าน ซึ่งพิสูจน์ให้เห็นว่า ด้วยเจตนาที่ดีทางการเมือง การยืนหยัดปฏิบัติและการทูตพหุภาคี ทุกฝ่ายสามารถแก้ไขปัญหาที่ลำบากที่สุดได้

เจ้าหน้าที่อิหร่านแสดงความยินดีหลังจากฝ่ายตะวันตกยกเลิกคำสั่งคว่ำบาตร (Reuters)

อิหร่ายจะย่างเข้าสู่ระยะแห่งการพัฒนาที่เจริญรุ่งเรืองหรือไม่
บรรดานักวิเคราะห์สถานการณ์เห็นว่า การที่สหรัฐและฝ่ายตะวันตกได้ยกเลิกคำสั่งคว่ำบาตรจะช่วยให้อิหร่านพัฒนากลายเป็นมหาอำนาจในภูมิภาคอย่างจริงจัง
ในด้านเศรษฐกิจ แม้คำสั่งคว่ำบาตรต่างๆในหลายปีที่ผ่านมาได้สร้างความเดือดร้อนให้แก่อิหร่านแต่เศรษฐกิจของอิหร่านก็ยังคงยืนอยู่ได้และได้รับการจัดลำดับเป็น 1 ในจำนวนประเทศที่มีเศรษฐกิจพัฒนา ถ้าหากเปรียบเทียบกับบรรดาประเทศที่กำลังพัฒนาอื่นๆ โดยเฉพาะหลังจากต้องเผชิญกับความเสียหายจากสงครามและคำสั่งคว่ำบาตร ดัชนีการพัฒนามนุษย์หรือ HDI ของอิหร่านยังคงได้รับการปรับปรุงให้ดีขึ้น นอกจากนั้นอิหร่านก็ได้รับการประเมินว่า เป็นประเทศที่มีการพัฒนาอย่างรวดเร็วในด้านเทคโนโลยีชั้นสูงและมีการลงทุนวิจัยวิทยาศาสตร์มากที่สุดในตะวันออกกลาง และปี 2015 อัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจของอิหร่านบรรลุร้อยละ 3 ดังนั้นไม่น่าแปลกใจที่บรรดาผู้เชี่ยวชาญเศรษฐกิจจะประเมินว่า การยกเลิกคำสั่งคว่ำบาตรจะช่วยให้ระบบเศรษฐกิจที่คล่องตัวของอิหร่านพัฒนาอย่างรวดเร็วและจีดีพีอาจจะบรรลุตัวเลขที่น่าประทับใจในเวลาที่จะถึง การยกเลิกคำสั่งคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจยังเป็นนิมิตหมายการฟื้นตัวของผู้ผลิตน้ำมันรายใหญ่ในตลาดน้ำมันโลก ซึ่งคาดว่า อิหร่านอาจจะเพิ่มผลผลิตน้ำมันขึ้นอีกร้อยละ 60 ในปีนี้ แต่เตหะรานไม่เพียงแต่มีศักยภาพด้านน้ำมันเท่านั้น หากยังเป็นตลาดที่น่าสนใจของนักลงทุนต่างชาติด้วยประชากร 80 ล้านคนพร้อมกับผลิตภัณฑ์มวลรวมทางเศรษฐกิจบรรลุ 4 แสนดอลลาร์สหรัฐ
ในด้านการเมืองและสถานะ อิหร่านกำลังกลายเป็นประเทศที่มีบทบาทสำคัญด้านภูมิศาสตร์การเมืองของภูมิภาค ซึ่งการยกเลิกคำสั่งคว่ำบาตรจะช่วยยกระดับสถานะของอิหร่านบนเวลทีโลกให้สูงขึ้น สำหรับสหรัฐ อิหร่านไม่ใช่ “ปัญหา”อีกต่อไปหากกลายเป็นอิทธิพลที่อาจมีบทบาทสำคัญเพื่อสร้างเสถียรภาพให้แก่ภูมิภาคและช่วยให้สหรัฐ “ดับกองไฟ”ที่กำลังลุกลามในตะวันออกกลาง
คำสั่งคว่ำบาตรได้รับการยกเลิก ประวัติศาสตร์หน้าใหม่ของอิหร่ายได้เปิดขึ้น พร้อมกับโอกาสใหญ่ด้านเศรษฐกิจและการเมือง ข้อตกลงนิวเคลียร์อิหร่านพร้อมกับการยกเลิกคำสั่งคว่ำบาตรอิหร่านอย่างเป็นทางการถือเป็นนิมิตหมายทางประวัติศาสตร์และเป็นจุดเริ่มต้นในกระบวนการสร้างความไว้วางใจระหว่างอิหร่านกับบรรดาประเทศมหาอำนาจ.