Ninh đồng - ของใช้ที่จำเป็นในครอบครัวของชาวเผ่าไท
Lường Hạnh- Thu Hoa -  
(VOVWORLD) -
ในครอบครัวของพี่น้องชนกลุ่มน้อยเผ่าไทในเวียดนามนั้น หนึ่งในของใช้ประจำของทุกบ้านคือ นิงด่ง (ninh đồng) ถ้าเรียกตามลักษณะทั่วไปนั้นก็คือหม้อนึ่งหรือเหมือนซึ้งนึ่งข้าวเหนียวของคนไทย แม้จะเป็นของใช้ธรรมดาแต่สำหรับชาวเผ่าไทนั้น นิงด่ง ยังเปรียบเสมือนเป็นสมบัติที่มีความศักดิ์สิทธิ์ด้วยความเชื่อว่าถ้าไม่มีไว้สักใบในบ้านครอบครัวก็ไม่สามารถทำมาค้าขึ้น
นิงด่ง (ninh đồng)หรือหม้อนึ่งทองแดงเป็นของใช้พิเศษที่เก็บรักษาคุณค่าทางวัฒนธรรมเฉพาะของครอบครัวเผ่าไทในเวียดนามจึงได้รับการทะนุถนอมอย่างดี นิงด่งมีรูปทรงกระบอก ปากหม้อมีลักษณะแบนกว้างเหมือนกะทะขนาด 29เซนติเมตร ส่วนตัวหม้อรูปร่างคล้ายซึ้งนึ่งข้าวเหนียวไทยโดยส่วนก้นหม้อกว้าง28เซนติเมตร ความสูงของหม้อประมาณ33เซนติเมตร บนส่วนปากหม้อติดหูจับประมาณ5เซนติเมตรแล้วอาจจะมีการประดับด้วยรูปตัวกิ้งก่าด้านล่างหูจับ ชาวเผ่าไทมักจะใช้นิงด่งเพื่อนึ่งข้าวเหนียว ผักหรือนึ่งอาหารหลายอย่างตามความนิยม โดยถ้านึ่งข้าวเหนียวจะมีอุปกรณ์ประกอบที่ทำจากไม้เรียกว่า "เขา" ที่วางอยู่ด้านบนเพื่อใส่ข้าวเหนียว ส่วนถ้านึ่งผักหรืออาหารอย่างอื่นจะใช้ส่วนประกอบที่ทำจากไผ่เรียกว่า "โมย" นายหล่อวันทัง คนเผ่าไทที่นครเดียนเบียนเผยว่า "ครอบครัวผมใช้นิงด่งนี้มาสามสี่รุ่นแล้ว เห็นตั้งแต่สมัยคุณปู่เดี๋ยวนี้ลูกผมก็ใช้ต่อ ชนเผ่าเราตระหนักเสมอว่าในบ้านต้องมีนิงด่งและถ้าต้องย้ายบ้านย้ายถิ่นก็ต้องนำนิงด่งติดตัวไปด้วยเป็นอันดับแรก และเป็นของใช้ที่สามารถใช้ประโยช์ได้หลายอย่าง"
เนื่องด้วยนิงด่งมีความหมายสำคัญในชีวิต ดังนั้น จึงถือเป็นสมบัติที่ได้รับการสืบทอดกันมารุ่นสู่รุ่น โดยจะไม่ให้บ้านอื่นยืมใช้หรือนำมาใช้ร่วมกันในชุมชนเพราะเชื่อว่านิงด่งแต่ละใบจะมีวิญญาณของบรรพบุรุษของวงตระกูลสถิตอยู่ จึงต้องเก็บรักษาไว้เหมือนสมบัติของครอบครัว นายหล่อวันท้าย ชาวบ้านม้าย ตำบลเหมื่องสาย อ.กวิ่งยาย จังหวัดเซินลาเผยว่า"ทุกบ้านทุกครอบครัวต้องมีนิงด่งอย่างน้อย1ใบ เมื่อขึ้นบ้านใหม่เจ้าของบ้านจะต้องถือนิงด่งมาไว้ที่บ้านเป็นสิ่งแรกต่อจากนั้นก็จะเป็นของใช้อย่างอื่น รุ่นของผมใช้หม้อที่ทำจากทองแดง แต่เดี๋ยวนี้ก็มีการปรับปรุงพัฒนาใช้นิงด่งที่ทำจากวัสดุอื่นๆ"
|
ตามประเพณีของเผ่าไท นิงด่ง ยังเป็นหนึ่งในทรัพย์สินที่เป็นมรดกตกทอดที่พ่อแม่จะมอบให้แก่ลูกหลาน แต่เมื่อลูกในบ้านแต่งงานมีครอบครัวถ้าเป็นลูกชายก็จะได้รับนิงด่งแต่ถ้าเป็นผู้หญิงก็จะได้อย่างอื่นแทน การทำนิงด่งจะต้องเชิญหมอผีหรือผู้ที่มีความรู้และประสบการณ์มาวัดขนาดและทำพิธีกรรมทางไสยศาสตร์เพื่อความศักดิ์สิทธิ์ ใช้นานและนำโชคมาให้ ลูกหลานทำมาค้าขึ้น วิธีการวัดขนาดของหม้อนั้นจะใช้ตอกไม้ไผ่วัด ซึ่งความสูงจากก้นหม้อถึงปากหม้อต้องยาวกว่าการวัดจากหูจับข้างนี้ไปถึงอีกข้างถึงจะดี เมื่อวัดเสร็จผู้ที่ทำพิธีจะพับเส้นตอกพร้อมกับอ่านบทอธิษฐานขอพร โดย1คำจะพับ1ครั้งแล้วถ้าพับถึงส่วนสุดท้ายแต่ตรงกับคำอธิษฐานที่โชคไม่ดีก็ถือว่านิงด่งนี้ไม่ควรใช้ต้องทำอันใหม่ นิงด่งไม่เพียงแต่เป็นของใช้ประจำบ้านเท่านั้นหากยังแฝงไว้ซึ่งความหมายด้านความเลื่อมใสเพราะถือเป็นแหล่งรวมจิตวิญญาณของบรรพชนที่จะคอยติดตามดูแลลูกหลานให้มีชีวิตที่อิ่มหนำผาสุก ดังนั้น แม้ปัจจุบันนี้จะมีการนำหม้อนึ่งที่ทำจากวัสดุอย่างอื่นมาใช้เพื่อความสะดวกแต่ในชีวิตจิตใจของชาวเผ่าไท นิงด่ง ยังคงเป็นสมบัติที่ขาดมิได้ของทุกครอบครัว./.
Lường Hạnh- Thu Hoa