หมู่บ้านทุกแห่งของชาวบานาล้วนมีบ้านโรงที่เปรียบเสมือนเป็นศาลาประจำหมู่บ้านของชนชาติกิงในเขตที่ราบ เป็นศูนย์รวมจิตใจและสถานที่จัดกิจกรรมสาธารณะของคนในหมู่บ้านแต่มีอย่างหนึ่งที่ไม่เหมือนศาลาประจำหมู่บ้านคือบ้านโรงมิใช่เป็นสถานที่บูชา

ชาวบานาสร้างบ้านโรงด้วยไม้ที่มีค่าหายากในป่าและสิ่งที่พิเศษในการสร้างบ้านคือจะไม่ใช้ตะปูตอกยึดให้ไม้ติดกันหรือใช้เทคนิกการเข้าไม้ โดยนิยมใช้เปลือกไม้และหวายมาผูกเพื่อยึดส่วนต่างๆเข้าด้วยกันอย่างมั่นคง โดยการออกแบบบ้านโรงของชุมชนชาวบานาต่างๆมักจะมีลักษณะคล้ายกันเช่นมีระเบียงกว้างด้านหน้า หลังคามุงหญ้าคาหนาประมาณ20เซ็นติเมตรที่ออกเป็นทรงขวานที่สูงกลางฟ้าเพื่อเป็นสัญลักษณ์แห่งพลังที่เข้มแข็งของมนุษย์ต่อธรรมชาติ  บ้านโรงมีความสูงประมาณ12เมตร ยาว12เมตร กว้าง8เมตร สามารถจุคนได้80-100คน เพื่อรองรับน้ำหนักของหลังคา ด้านล่างจะมีการสานเสาไม้ยาวให้ทับซ้อนกันเพื่อสร้างความมั่นคงให้แก่ทั้งหลังคาและตัวบ้านซึ่งสามารถทนกับพายุลมแรงได้  พื้นบ้านสูงจากผืนดินประมาณ2เมตรมีบันไดขึ้นลง2ข้าง โดยบันไดสำหรับผู้ชายมี7ขั้นอยู่ทางซ้ายบ้านส่วนบันไดสำหรับผู้หญิงมี9ขั้นอยู่ทางขวา นอกจากนั้นก็มีบันไดกลางที่ไว้สำหรับผู้ใหญ่บ้านในการจัดงานสำคัญต่างๆ

บ้านโรงเป็นสถานที่เก็บรักษาสิ่งของที่มีความศักดิ์สิทธิ์ของชาวบานาดังนั้นมีแต่ผู้ชายเท่านั้นที่สามารถนอนค้างคืนในบ้านนี้ เพราะชาวบานาถือว่านี่เป็นสถานที่พบปะหารือเรื่องงานที่สำคัญของชุมชน เป็นที่อบรมบ่มสอนแลกเปลี่ยนประสบการณ์เกี่ยวกับประเพณีวัฒนธรรมที่ต้องสืบทอดกันรุ่นต่อรุ่น ดังนั้นเมื่อมีโอกาสเยี่ยมชมบ้านโรงนักท่องเที่ยวก็จะได้สัมผัสและมีความรู้ความเข้าใจมากขึ้นเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาของชนเผ่าบานาได้อย่างละเอียดและชัดเจน นายเหงวียนหว่างเติน ชาวฮานอยเผยว่า“ผมรู้สึกตื่นเต้นแปลกใจเป็นอย่างยิ่งเพราะเป็นครั้งแรกที่ได้เข้าชมด้านในของบ้านโรง สิ่งของทุกอย่างเช่น กลอง ฆ้องหรือโต้ะเก้าอี้และของใช้ทั่วไปต่างน่าสนใจมาก ซึ่งทำให้คนที่มาเยี่ยมชมอย่างเราสนใจอยากค้นคว้าวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ของชนเผ่านี้มากขึ้น”

ในชีวิตของชาวบานา บ้านโรงถือเป็นสิ่งปลูกสร้างที่เป็นตัวแทนของหมู่บ้าน เป็นจุดเด่นด้านสถาปัตยกรรมและศิลปะและเป็นความภาคภูมิใจของทั้งชุมชน เป็นสถานที่แห่งความศักดิ์สิทธิ์และเป็นศูนย์รวมพลังของมนุษย์ จากความหมายต่างๆเหล่านี้การอนุรักษ์บ้านโรงของชาวบานาจึงกลายเป็นหน้าที่สำคัญของหน่วยงานวัฒนธรรมจังหวัด โดยตามข้อมูลการสำรวจของจังหวัดกอนตุม เมื่อปี1999 จำนวนบ้านโรงของชุมชนชาวบานาเหลืออยู่แค่260หลังจากจำนวนหมู่บ้านชาวบานา625แห่ง จากเป้าหมายการอนุรักษ์เอกลักษณ์วัฒนธรรมที่โดดเด่นนี้ บรรดาช่างฝีมือชาวบานาจากจังหวัดกอนตุมได้มาช่วยการปลูกบ้านโรงตามแบบดั้งเดิมของชนเผ่าบานาในบริเวณของพิพิธภัณฑ์ชาติพันธุ์ในกรุงฮานอยเพื่อมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์และเผยแพร่วัฒนธรรมของชาวบานา นายลิวหุ่ง นักวิจัยด้านชาติพันธุ์และรองผู้อำนวยการของพิพิธภัณฑ์ชาติพันธุ์เวียดนามเผยว่า“ปัจจัยต่างๆในการส่งเสริมการพัฒนาวัฒนธรรมของชนกลุ่มน้อยต่างๆในเวียดนามรวมทั้งสถาปัตยกรรมบ้านโบราณของชาวบานากำลังสูญหายไป ดังนั้นหากเราไม่มีแผนการและนโยบายเตรียมรับมือและอนุรักษ์ก็จะทำให้มรดกเหล่านี้เหลือแต่ภาพที่อยู่ในความทรงจำเท่านั้น”

การที่พิพิธภัณฑ์ชาติพันธุ์เวียดนามได้ประสานกับทางการจังหวัดกอนตุมจำลองบ้านดั้งเดิมของชาวบานาได้ช่วยอำนวยความสะดวกให้ชาวเวียดนามมีโอกาสชมและศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์กลุ่มหนึ่งที่มีรกรากพื้นเพห่างจากกรุงฮานอยหลายร้อยกิโลเมตร ซึ่งนับเป็นกิจกรรมที่มีความหมายเพื่อมีส่วนร่วมในภารกิจการอนุรักษ์และส่งเสริมวัฒนธรรมของชนเผ่าต่างๆของเวียดนามให้พัฒนาคงอยู่ไปอีกนานแสนนาน./.