เครื่องแต่งกายและผ้าโพกศีรษะของผู้หญิงเผ่าซีลา
(VOVWORLD) -ชนเผ่าซีลาเป็นชนกลุ่มน้อย1ใน5เผ่าที่มีประชากรน้อยที่สุดในเวียดนาม ปัจจุบันส่วนใหญ่อาศัยอยู่ที่เขตเขาในอำเภอเมืองแญ้ จังหวัดเดี่ยน เบียน และอำเภอเมืองแต่ จังหวัดลาย เจิว เครื่องแต่งกายเป็นหนึ่งในลักษณะสำคัญในอัตลักษณ์ของเผ่าซีลา ประวัติการอยู่อาศัยที่มีความผูกพันใกล้ชิดกับธรรมชาติทำให้ชุดประจำเผ่าซีลามีกลิ่นอายของความเป็นธรรมชาติ สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมและความเชื่อดั้งเดิมของเผ่าตน
ชุดของเผ่าซีลามีสีสันสดสวย |
ตามข้อมูลของนักวิจัยด้านวัฒนธรรมกลุ่มชาติพันธุ์ เผ่าซีลาเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่มาจากเอเชียกลาง เมื่อก่อนคนเผ่าซีลาใช้ชีวิตแบบเร่ร่อน ไม่มีถิ่นอาศัยแน่นอน ทำนาทำไร่เป็นอาชีพ ที่สำคัญพวกเขายังคงรักษาชื่อของชนเผ่าและเครื่องแต่งกายดั้งเดิมของตนเอาไว้ ซึ่งเป็นเอกลักษณะเฉพาะตัวที่ช่วยให้ดูออกว่าเป็นเผ่าซีลา ดอกเตอร์มาย แท็ง เซิน นักวิจัยวัฒนธรรมชนกลุ่มน้อย แสดงความเห็นว่า “สามารถกล่าวได้ว่า คนเผ่าซีลามีอัตลักษณ์อย่างหนึ่งที่โดดเด่นคือมีความรักเผ่าพันธุ์ของตนอย่างเหนียวแน่น แม้ว่าประชากรของเผ่านี้มีเพียง 1,000 กว่าคนแต่ก็มีชื่อชนเผ่าอย่างเต็มภาคภูมิ ซึ่งพวกเขามีการอธิบายชื่อชนเผ่าหลายแบบ การที่ชนเผ่ามีความตระหนักในการอนุรักษ์ชื่อเผ่าของตนแสดงให้เห็นถึงอัตลักษณ์อันเข้มแข็งของพวกเขาที่เราต้องยอมรับ”
ชุดประจำเผ่าซีลา นอกจากเป็นเครื่องนุ่งห่มร่างกายแล้ว ยังเป็นเครื่องบ่งบอกเพศชายหรือหญิง แสดงบทบาทหน้าที่ทางสังคม และรสนิยมด้านความงาม โดยเฉพาะชุดแต่งกายของผู้หญิงยังสะท้อนสถานะการแต่งงานและวัยอย่างชัดเจน เช่นเดียวกับชนกลุ่มน้อยบางเผ่าที่อาศัยอยู่ในถิ่นเดียวกัน เครื่องแต่งกายของผู้ชายซีลาค่อนข้างเรียบง่าย พวกเขานุ่งกางเกงขายาว เสื้อแขนยาวผ่าด้านหน้า ติดกระดุม คอปกตั้ง มีกระเป๋าเสื้อ 2-3 อัน ย้อมสีคราม ผู้ชายซีลายังมีผ้าพกหัวสีขาว ปัจจุบันผู้ชายเผ่าซีลาก็แต่งตัวแบบทันสมัย ชุดประจำเผ่าจะใส่ในโอกาสพิเศษ เช่น งานตรุษ งานเทศกาล งานแต่งงาน เท่านั้น ต่างกับชุดผู้ชาย ชุดของผู้หญิงมีความละเอียดปราณิตมากกว่า ประกอบด้วยกระโปรง เสื้อ เข็มขัด และผ้าโพกหัว ผู้หญิงเผ่าซีลาจะนุ่งกระโปรงยาวสีดำ ขอบกระโปรงสีเขียว ชายกระโปรงปักด้ายหลายสี ส่วนเสื้อค่อนข้างรัดรูป ย้อมสีคราม ติดกระดุมที่บ่าข้างขวา ที่ขอบคอเสื้อ แขน และชายเสื้อจะทำขอบด้วยผ้าสีต่างๆ สร้างสีสันและความมีชีวิตชีวาให้ชุดของพวกเธอ
จุดเด่นของเสื้อผู้หญิงเผ่าซีลาอยู่ที่ลายตกแต่งด้านหน้าเสื้อ ซึ่งเย็บด้วยผ้ารูปสี่เหลี่ยมคางหมู ติดเหรียญเงิน 72 เหรียญด้วยด้ายสีแดง แบ่งเป็น 9 แถว จุดเด่นอีกอย่างหนึ่งของเครื่องแต่งกายผู้หญิงเผ่าซีลาคือผ้าพกหัว ซึ่งเป็นส่วนสำคัญที่ขาดไม่ได้สำหรับพวกเธอโดยบ่งบอกทั้งวัยและสถานะการแต่งงาน ผ้าพกหัวแบ่งเป็น 2 แบบ คือผ้าสีขาวและสีดำขึ้นอยู่กับว่าผู้หญิงคนนั้นแต่งงานหรือยัง เด็กหญิงชาวซีลาเริ่มพกหัวตั้งแต่อายุประมาณ 13-14 ปี ด้วยผ้าพกหัวสีขาวทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้า ปักลายรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสขนาดใหญ่ด้วยด้ายสีแดง เมื่อแต่งงานผู้หญิงชาวซีลาจะเปลี่ยนเป็นผ้าพกหัวสีดำ ม้วนไว้คล้ายรูปเขาควาย ข้างในคือมวยผม นางหู่ โก๊ ซวน เผ่าซีลา เผยว่า “ข้างในผ้าพกหัวนั้นเป็นมวยผม ตรงกลางมีผ้าชิ้นเล็กที่สามีให้ไว้ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของความรักความซื่อสัตย์ระหว่างสามีภรรยา และเป็นตัวแทนของสามี จึงมีคุณค่าทางใจ ผู้หญิงจะพกไว้เสมอ จะเอาออกก็ต่อเมื่อมีคนใดคนหนึ่งเสียชีวิต” ความพิเศษของผ้าพกหัวของผู้หญิงชาวซีลาที่แต่งงานแล้ว คือผ้าจะถูกเย็บคล้ายกระเป๋าเพื่อคลุมมวยผมขนาดใหญ่ที่เกล้าไว้เหนือหน้าผาก หากมวยผมไม่ใหญ่พอจะต้องขอผมของสามีมาเสริม ซึ่งสะท้อนความเชื่อของเผ่าซีลาเกี่ยวกับความรักความผูกพันระหว่างสามีภรรยา
ชาวซีลาจะแต่งชุดประจำเผ่าของตนในทุกโอกาสสำคัญ เช่น วันตรุษ งานเทศกาล งานแต่งงาน งานใหญ่ของชุมชน ซึ่งมีส่วนสำคัญช่วยอนุรักษ์เอกลัษณ์ของเผ่าซีลา อันเป็นส่วนหนึ่งของความงดงามทางวัฒนธรรมของบรรดากลุ่มชาติพันธุ์ในเวียดนาม