(VOV)_រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន លោក Wáng Yì បានបញ្ចប់ដំណើរ​បំពេញ​
ទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ចំនួន៣ គឺឡាវ កម្ពុជា និងប្រ៊ុយណេ នាថ្ងៃទី
២៤​មេសា ដោយទទួលបានការព្រមព្រៀង​៤ខ ជាមួយប្រទេសទាំងបីពោលខាង
លើ ស្ដី​អំពីសមុទ្រខាងកើត។ ដំណើរទស្សនកិច្ចលើកនេះត្រូវបានអនុវត្តក្នុងសភាព
ការណ៍ដែលតុលាកា​អាជ្ញាកណ្ដាលអចិន្ត្រៃយ៍នៅទីក្រុងឡាអេ( ហូឡង់) នឹងប្រកា
សសេចក្ដីសម្រេច​ចុងក្រោយ នាពេលខាងមុខនេះ

ស្ដីអំពីការប្តឹងតវ៉ារបស់ហ្វីលីពីន ចំពោះចិន នៅតំបន់សមុទ្រខាងកើត។ បណ្ដាអ្នក
ជំនាញការចាត់ទុកថា៖ គោលដៅនៅខាងក្រោយ ដំណើរទស្សន​កិច្ចលើកនេះគឺ
កលប្បិច ស្វែងរកវិធានការបំបែកបំបាក់សហគមន៍អាស៊ាន ( អាស៊ាន) ក្នុងជំលោះ
នៅសមុទ្រខាងកើត។

          ដោយមានទស្សនះ៖ជំលោះនៅសមុទ្រខាងកើត ៖មិនមែនជាបញ្ហារវាងចិន
និង​អាស៊ានទេ មិនទុកអោយវាជះឥទ្ធិពលដល់ទំនាក់ទំនងរវាងចិននិងអាស៊ាន។
 នោះការព្រមព្រៀង៤ខដែលចិនជូនដំណឹងដូចពោលខាងលើគឺសំដៅស្រូបយក
ការគាំទ្រការទូតមុនពេលតុលាការឡាអេចេញសាលក្រមចុងក្រោយនៃការដែល
ប្រទេសហ្វីលីពីនប្តឹងចិន។

រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន លោក Wáng Yì

ប៉េកាំងស្វែងរកសម្ព័ន្ធភាពក្នុងអាស៊ាន

        បន្ទាប់ពីពេលបញ្ចប់ដំណើរទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសចំនួន៣នេះ សេចក្ដីប្រកាស
ក្នុងសន្និសីទកាសែតមួយ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន លោក Wáng Yì បានសង្កត់ធ្ងន់ថា៖
​ ចិន​និងប្រទេសអាស៊ានចំនួន៣ បានឯកភាពថា៖ការប្រជែងដណ្ដើមកោះ វាលថ្ម
 វាលថ្មប៉ប្រះទឹក នៅសមុទ្រខាងកើត៖ មិនមែនជាបញ្ហារវាងចិននិងអាស៊ានទាំង
មូលទេ។ ចិន ឡាវ ​កម្ពុជា និងប្រ៊ុយណេបានអះអាងថា៖ ប្រទេសនិមួយៗ សុទ្ធុតែ
មានសិទ្ធិជ្រើសរើស​ជំលោះតាមច្បាប់អន្តរជាតិ និងប្រទេសផ្សេងៗទៀតត្រូវគោរព
សិទ្ធិនេះ។

          ដំណើរទស្សនកិច្ចនៅប្រ៊ុយណេ ឡាវ កម្ពុជា របស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន
 លោក ​Wáng Yì បានប្រព្រឹត្តទៅក្នុងសភាពការណ៍ ៖តុលាកា​អាជ្ញាកណ្ដាលអន្ត
រជាតិ​ ( PCA)​ នឹងចេញសាលក្រម នាចុងខែឧសភាឬដើមខែមិថុនា ដោយហ្វីលី
ពីនផ្តើមឡើងនេះ ​ហើយលទ្ធផលអាចនាំមកនូវផលប្រយោជន៍ជាច្រើនចំពោះ
ហ្វីលីពីន។ មុននោះ ចិនបានប្រកាសបដិសេធសេចក្ដីសម្រេចចិត្តរបស់តុលាការ
នេះ ហើយអះអាងថា៖ ជំលោះនេះ​ត្រូវដោះស្រាយតាមរយៈទ្វេភាគី និងស្វែងរក
សម្ព័ន្ធមិត្តផ្សេងៗទៀត ប្រឆាំងនឹងសេចក្ដី​សម្រេចចិត្តនេះ។ ដូច្នេះ ដំណើរទស្សន
កិច្ចលើកនេះរបស់ លោក Wáng Yì មិនក្រៅ​ពីគោលដៅអូសទាញការគាំទ្រពីប្រ
ទេសចំនួន៣នេះ ចំពោះបញ្ហាសមុទ្រខាងកើតឡើយ។ 

          ព្រួយបារម្ភអំពីអាស៊ានសាមគ្គីភាពមួយ

        អ្នកការទូតអាស៊ានមួយរូបបានចែករំលែកថា៖ ចិនព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងថា៖
អាស៊ាននឹងចេញសេចក្ដីប្រកាសរួមមួយ បន្ទាប់ពីពេលតុលាកាអាជ្ញាកណ្ដាល
អចិន្ត្រៃយ៍ចេញ​សាលក្រោមចុងក្រោយ។ ដូច្នេះ ដំណើរទស្សនកិច្ចលើកនេះរបស់
លោក Wáng Yì ​គឺ​ដើម្បីអូសទាញប្រទេសជាសមាជិកនានា។ តាមបណ្ដាអ្នកជំ
នាញការថា៖ កាយវិការនេះជាកាយវិកាបើកចំហរបំផុតពីមុនមក របស់ប៉េកាំងចំ
ពោះអាស៊ាន។

          ប៉ុន្តែ រហូតមកដល់ពេលនេះ ក្រៅពីចិន ​ប្រទេសទាំងបី ឡាវ កម្ពុជា និងប្រ៊ុយ
​ណេ​មិនទាន់នាំចេញសេចក្ដីប្រកាសជាផ្លូវការណាមួយ ដែលទាក់ទិនដល់បញ្ហានេះ
ឡើយ។ ​ក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះ ថ្លែងមតិនាថ្ងៃទី២៥មេសានៅឥណ្ឌូនេស៊ី អគ្គលេ
ខាធិការអាស៊ាន លោក Le Luong Minh បានអះអាងគោលជំហររបស់អាស៊ាន អំពី​
បញ្ហាសមុទ្រខាង​កើតគឺច្បាស់លាស់ណាស់។ គោលជំហរ៦ខរបស់អាស៊ានគឺ 
គោរពច្បាប់អន្តរជាតិ គោរពនិង​អនុវត្តអនុសញ្ញា អង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីអំពីច្បាប់សមុទ្រ (UNCLOS) ឆ្នាំ ១៩៨២ ​ដោះស្រាយជំលោះដោយសន្តិវិធី មិនបានផ្លាស់ប្តូរ
ស្ថានភាពដើមនៅសមុទ្រខាងកើត និងអនុវត្តគ្រប់គ្រាន់ និងមានប្រសិទ្ធិភាពនូវ
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ស្ដីអំពីប្រតិបត្តិសំរាប់ភាគីទាក់ទិននៅ​សមុទ្រខាងកើត ដែល
​ចិននិងអាស៊ានចុះហត្ថលេខា នាឆ្នាំ ២០០២។ 

          នាពេលថ្មីៗនេះ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយថៃ ក៏បានចុះផ្សាយអត្ថបទ៖​អាស៊ានត្រូវ
រាំងស្កាត់​ចិន​ ដោយសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ បណ្ដាសកម្មភាពរបស់ចិននៅសមុទ្រខាងកើត 
ជាការគំរាម​កំហែងចំពោះប្រទេសទាំងឡាយនៅក្នុងតំបន់។ ដូច្នេះ បណ្ដាប្រទេស
អាស៊ាន ត្រូវសាមគ្គីគ្នា ប្រឈមមុខយ៉ាងខ្លាំងក្លា និងមិនប្រសពចំពោះអំពើទាំងនេះ។

          អាស៊ានមួយប្រកបដោយសន្តិភាព អភិវឌ្ឍន៍ គឺមិនអាចខ្វះបានស្ថិរភាពនៅ
សមុទ្រខាងកើតឡើយ។ បង្កើតសម្លេងរួម និងបង្កើនចំណងសាមគ្គីភាព របស់អា
ស៊ាន ចំពោះបញ្ហា​ស្មុគ្រស្មាញនេះ គឺមិនអាចស្ថិតនៅខាងក្រៅរបៀបវារះ របស់អា
ស៊ាន ចំពោះមុខគឺសន្និសីទរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន លើកទី៤៩ នឹងប្រព្រឹត្តទៅ
នាខែកក្កដាខាងមុខនេះ នៅ​ប្រទេសឡាវ។ នេះគឺជាការសាកល្បងមួយចំពោះចំ
ណងសាមគ្គីភាពក្នុងប្លុក ក្នុងពេលដែលសហគមន៍មួយទើបនឹងបានបង្កើតឡើង
នាពេលថ្មីៗនេះ៕