ພະລາດຊະວັງ ທັງລອງ

ພະລາດຊະວັງ ທັງລອງ ແມ່ນສະຖານທີ່ເລກທີ 18 ຖະໜົນ ຮວ່າງຢ້ຽວ ນະຄອນ ຮ່າໂນ້ຍ ໂດຍບັນດານັກຄົ້ນຄວ້າບູຮານຄະດີຂຸດຄົ້ນເມື່ອປີ 2002 ໃນຍອດເນື້ອທີ່ 19.000 ຕາແມັດ ນີ້ແມ່ນການຂຸດຄົ້ນບູຮານຄະດີ ດ້ວຍຂອບຂະໜາດໃຫຍ່ທີ່ສຸດຢູ່ ຫວຽດນາມ ແລະ ຂອງທັງອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ໃນຈຸດເວລານັ້ນ. ການຂຸດຄົ້ນໄດ້ຊໍ່ສະແດງ ໃຫ້ເຫັນບັນດາຮ່ອງຮອຍ ຂອງພະລາດຊະວັງທັງລອງ ໃນວິວັດທະນາການແຫ່ງປະຫວັດສາດທີ່ແກ່ຍາວ ເປັນເວລາ 13 ສະຕະວັດ ໂດຍຜ່ານສະໄໝລາດຊະວົງ ຫຼີ, ເຈິ່ນ, ໝາກ ແລະ ຫງວຽນ (1010 - 1945) ດ້ວຍບັນດາຮ່ອງຮອຍສະຖານ ແລະ ຊັ້ນວັດທະນະທຳວາງກອງກັນ. ເດືອນ ສິງຫາ ປີ 2010 ຄະນະກຳມະການມໍລະດົກໂລກ ຂຶ້ນກັບ Unesco ໄດ້ຮັບຮອງເອົາມະຕິຮັບຮອງເຂດໃຈກາງພະລາດຊະວັງ ທັງລອງ - ຮ່າໂນ້ຍ ແມ່ນມໍລະດົກວັດທະນະທຳໂລກ. ທ່ານ ກຣິດສະຕຽນ ມານຮາ ຫົວໜ້າ ຜູ້ຕາງໜ້າຫ້ອງການ Unesco ປະຈຳ ຫວຽດນາມ ໄດ້ຢືນຢັນວ່າ ພະລາດຊະວັງທັງລອງ ແມ່ນຫຼັກຖານຢັ້ງຢືນ ໃຫ້ແກ່ໄລຍະເວລາ 13 ສະຕະວັດ ແຫ່ງການພົວພັນແລກປ່ຽນ  ແລະ ມີຜົນສະທ້ອນທາງດ້ານວັດທະນະທຳ ທົ່ວທະວີບອາຊີ. ບົດລາຍງານທີ່ກອງປະຊຸມວິທະຍາສາດສາກົນດ້ວຍຫົວຂໍ້  “20 ປີ ແຫ່ງການຄົ້ນຄວ້າ ອະນຸລັກຮັກສາ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍມໍລະດົກພະລາດຊະວັງທັງລອງ” ທີ່ຈັດຂຶ້ນຢູ່ນະຄອນຫຼວງ ຮ່າໂນ້ຍ ເມື່ອບໍ່ດົນມານີ້ ໄດ້ຊີ້ແຈ້ງວ່າ ພາຍຫຼັງທີ່ Unesco  ໄດ້ເຊີດຊູໃນປີ 2010, ມໍລະດົກນີ້ ໄດ້ເສີມຂະຫຍາຍໃນຫຼາຍດ້ານ ການຂຸດຄົ້ນບູຮານຄະດີຄັ້ງຕ່າງໆຢ່າງລຽນຕິດ  ໄດ້ສໍ່ສະແດງໃຫ້ເຫັນຄວາມລຶກລັບຫຼາຍຢ່າງ ກ່ຽວກັບກຸງທັງລອງ ເມື່ອກ່ອນນີ້. ເປັນໜ້າສົນໃຈ ມາເຖິງປັດຈຸບັນຄຳໝັ້ນສັນຍາ 8 ຂໍ້ຂອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ຫວຽດນາມ ທີ່ມີຕໍ່ຄະນະກຳມະການມໍລະດົກໂລກ ກ່ຽວກັບເຂດມໍລະດົກໃຈກາງພະລາດຊະວັງ ທັງລອງ ໄດ້ຮັບການຜັນຂະຫຍາຍປະຕິບັດຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ ຈາກນະຄອນ ຮ່າໂນ້ຍ ແລະ ບັນດາອົງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ. ທ່ານ ຮອງສາດສະດາຈານ ປອ ເຈິ່ນດຶກເກື່ອງ  ປະທານສະມາຄົມວິທະຍາສາດປະຫວັດສາດ ຫວຽດນາມ ແລະ ປອ ຟານແທັງຫ໋າຍ ສະມາຊິກສະພາມໍລະດົກແຫ່ງຊາດ ໄດ້ຢືນຢັນວ່າ:

       “ໃນ 20 ປີີຜ່ານມາ ແລະພິເສດ ນັບແຕ່ກວ່າ 10 ປີມານີ້, ຂະນະທີ່ຮ່ອງຮອຍສະຖານພະລາດສະວັງ ທັງລອງ ໄດ້ຮັບການຮັບຮອງແມ່ນມໍລະດົກວັດທະນະທຳໂລກນັ້ນ, ອາດເວົ້າໄດ້ວ່າ ວຽກງານອະນຸລັກຮັກສາ ແລະ ຄົ້ນຄວ້າ ເພື່ອສືບຕໍ່ອະນຸລັກ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍບັນດາຄຸນຄ່າ ຂອງຮ່ອງຮອຍສະຖານພະລາກຊະວັງ ທັງລອງ - ຮ່າໂນ້ຍ ໄດ້ຮັບການປະຕິບັດຢ່າງຮີບເຮັ່ງ ແລະ ມີປະສິດທິຜົນ”.

       “ສິ່ງທີ່ສຳຄັນທີ່ສຸດຢູ່ທີ່ນີ້ແມ່ນພ້ອມກັບການປາກົດຂອງບັນດາມໍລະດົກເຊັ່ນນັ້ນ, ສະຕິກ່ຽວກັບການອະນຸລັກຮັກສາ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍມໍລະດົກ ພວມນັບມື້ຍົກສູງຂຶ້ນ ນັບທັງລະບົບຄຸ້ມຄອງລັດ ກໍ່ຄືໃນຊຸມຊົນ. ນີ້ແມ່ນສິ່ງທີ່ສຳຄັນທີ່ສຸດ ແລະ ຂ້າພະເຈົ້າຖືວ່າ ນີ້ກໍ່ແມ່ນສິ່ງທີ່ສຳຄັນເພື່ອຊ່ວຍ ຮ່າໂນ້ຍ ກໍ່ຄືປວງຊົນ ຫວຽດນາມ ເວົ້າລວມສາມາດຮັກສາ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍຄຸນຄ່າຂອງພະລາດຊະວັງທັງລອງ ໃຫ້ນັບມື້ນັບດີກວ່າເກົ່າ”.

      ໃນນາມເປັນອົງການຄຸ້ມຄອງ, ທ່ານ ຫງວຽນແທັງກວາງ ຫົວໜ້າສູນມໍລະດົກພະລາດຊະວັງ ທັງລອງ - ຮ່າໂນ້ຍ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ ແຜນການຄຸ້ມຄອງມໍລະດົກພະລາດຊະວັງ ທັງລອງ ໄລຍະ 2021 – 2025, ກຳນົດທິດເຖິງປີ 2030, ວິໄສທັດເຖິງ ປີ 2045 ໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງບົນພື້ນຖານຕີລາຄາ ໝາກຜົນແຫ່ງການປະຕິບັດ ແຜນການຄຸ້ມຄອງເຂດໃຈກາງພະລາດຊະວັງ ທັງລອງ ປີ 2013, ປະສິດທິຜົນຂອງການຄຸ້ມຄອງບັນດາຄຸນຄ່າທີ່ພົ້ນເດັ່ນ ໃນທົ່ວໂລກຂອງມໍລະດົກ, ພ້ອມທັງໄຈ້ແຍກສະພາບການຕົວຈິງ ຢູ່ເຂດມໍລະດົກໃນໄລຍະປັດຈຸບັນ ທ່ານ ຫງວຽນແທັງກວາງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:

        “ການກຳນົດທິດເຖິງປີ 2030, ວິໄສທັດເຖິງປີ 2045 ແມ່ນວ່າພະລາດຊະວັງ ທັງລອງ ແມ່ນສະຖານທີ່ສຳຄັນທີ່ສຸດຂອງນະຄອນ ຮ່າໂນ້ຍ. ພວກຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ກຳນົດ ການຮັກສາມໍລະດົກດ້ວຍສາມໜ້າທີ່ຂອງຕົນ ນັ້ນແມ່ນອະນຸລັກ, ປະຕິສັງຂອນ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍຄຸນຄ່າພະລາດຊະວັງ ທັງລອງ  ເພື່ອໃຫ້ມໍລະດົກນີ້ ແມ່ນຂອງລຸ້ນຄົນປັດຈຸບັນ ແລະ ອະນາຄົດ”.

     ທ່ານຮອງປະທານຄະນະກຳມະການປະຊາຊົນນະຄອນ ຮ່າໂນ້ຍ ຈື໋ຊວນຢຸ໊ງ ຊີ້ແຈ້ງວ່າ ບັນດາຄຸນຄ່າມໍລະດົກທີ່ໄດ້ກຳນົດແມ່ນຕ້ອງສວມບົດບາດແກ່ນສານ ໃນການຕີລາຄາວິທີການພັດທະນາຢ່າງກົມກຽວ ລະຫວ່າງບັນດາຄຸ່ນຄ່າດັ້ງເດີມ ກັບບັນດາຄວາມຮຽກຮ້ອງຕອ້ງການຂອງການດຳລົງຊີວິດຍຸກທັນສະໄໝປັດຈຸບັນ. ບັນດາໝາກຜົນແຫ່ງການຄົ້ນຄວ້າ ອະນຸລັກ  ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍມໍລະດົກ ໃນໄລຍະ 20 ປີຜ່ານມາ ກໍ່ແມ່ນບັນດາປະຖົມປັດໄຈ  ແລະ ເປັນພື້ນຖານຢ່າງໜັກແໜ້ນ ເພື່ອໃຫ້ມໍລະດົກໂລກ ພະລາດຊະວັງ ທັງລອງ ກ້າວໄປເຖິງໄລຍະທາງຕໍ່ໄປ ນັ້ນແມ່ນກຳນົດທິດໃຫ້ກາຍເປັນວຽກງານວັດທະນະທຳປະຫວັດສາດ, ແມ່ນສະຖານທີ່ປອດໄພ ງົດງາມ ແລະ ເຂັ້ມຂົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນວັດທະນະທຳປະຫວັດສາດຂອງນະຄອນຫຼວງ ຮ່າໂນ້ຍ ແຫ່ງອະລິຍະທຳນັບພັນປີ.