ນັບແຕ່ທ້າຍປີ 1972, ບ້ານຫງອກຮ່າ - ຮ່າໂນ້ຍ ໄດ້ຮັບການຮັບຮູ້ວ່າແມ່ນແຫ່ງເກັບຮັກສາຮ່ອງຮອຍປະຫວັດສາດຂອງບັ້ນຮົບ “ຮ່າໂນ້ຍ-ດ້ຽນບຽນຝູທາງອາກາດ“. ເພາະວ່າໃນເວລານັ້ນຊາກສ່ວນໜຶ່ງຂອງ ເຮືອບິນ B52 ຂອງອາເມລິກາ ຖືກທະຫານປ້ອງກັນອາກາດຫວຽດນາມຍິງໃສ່ນັ້ນໄດ້ຕົກລົງໜອງຫຶ້ວຕຽບ ຂຶ້ນກັບບ້ານດອກໄມ້ຫງອກຮ່າ.
ຊາກສ່ວນຂອງເຮືອບິນ B52 ໃນໜອງຫຶ໋ວຕຽບ
(ພາບ:m.vovgiaothong.vn)
ເຖິງວ່າ 40 ປີ ໄດ້ລ່ວງເລີຍໄປ, ນັບແຕ່ເຮືອບິນ B52 ຖືກຍິງຕົກລົງໜອງຫຶ້ວຕຽບ, ຕາແສງຫງອກຮ່າ ກໍ່ຕາມ, ແຕ່ບັນດາເລື່ອງລາວກ່ຽວກັບບັ້ນຮົບ 12 ວັນ ແລະ ຄືນຢ່າງອົງອາດກ້າຫານຂອງກອງທັບ ແລະ ຊາວຮ່າໂນ້ຍ ຍັງຄົງຝັງເລິກໃນຄວາມຊົງຈຳຂອງປະຊາຊົນຢູ່ແຫ່ງນີ້ຢູ່. ປ້າຟ້າມທິກູຍ, ອະດີດຮອງກຳມະການການເມືອງ ກອງປ້ອງກັນຕົວຫງອກຮ່າ ຫວນຄືນວ່າ: ໃນຕອນເຊົ້າຂອງວັນທີ 27/12/1972, ທະຫານກອງພັນ 72, ສັງກັດກອງພັນໃຫ່ຍ 285 ລູກສອນໄຟປ້ອງກັນອາກາດໄດ້ຍິງເຮືອບິນ B52 ລຳໜຶ່ງຕົກ ແລະ ໃນນັ້ນຊາກເຮືອບິນສ່ວນໜຶ່ງຖືກຕົກລົງໜອງຫຶ້ວຕຽບ. ປ້າຟ້າມທິກູຍ ແບ່ງປັນວ່າ:
“ເມື່ອເຮືອບິນຖືກຍິງຕົກ, ຊາວບ້ານກໍ່ມີ 2,3 ຄົນຖືກເສຍຊີວິດ ເຖິງວ່າມີຄວາມໂສກເສົ້າຫຼາຍແຕ່ເມື່ອເຫັນພວກສັດຕູຖືກປະລາໄຊກໍ່ຮູ້ສຶກພາກພູມໃຈທີ່ສຸດ. ທະຫານປ້ອງກັນອາກາດຂອງຫວຽດນາມ ເກັ່ງຫຼາຍ, ໄດ້ຍິງເຮືອບິນຕົກໃນຂະນະທີ່ມັນບໍ່ທັນໄດ້ຖີ້ມລະເບີດເທື່ອ. ໃນມື້ຕໍ່ມາ, ທ່ານພົນເອກຫວໍ້ງວຽນຢາບ ໄດ້ໄປຢ້ຽມຢາມບ້ານຫງອກຮ່າ ແລະ ລະດົມກຳລັງໃຈຊາວບ້ານ, ນັ້ນແມ່ນຄວາມຊົງຈຳທີ່ບໍ່ອາດລືມໄດ້”
ບ້ານດອກໄມ້ຫງອກຮ່າໃນເມື່ອກ່ອນ
(ພາບ: daibieunhandan.vn)
ໂດຍແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາຜູ້ອາວຸໂສຂອງບ້ານຫງອກຮ່າ ທັງເປັນຕົວພະຍານໃນເຫດການດັ່ງກ່າວ, ຍາມໃດ ທ່ານຫງວຽນຈ້ອງຫຽນ ກໍ່ມີຄວາມເອກອ້າງທະນົງໃຈ ຍ້ອນໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມການຕໍ່ສູ້ໂດຍກົງໃນບັ້ນຮົບ “ຮ່າໂນ້ຍ-ດ້ຽນບຽນຝູທາງອາກາດ“. ທ່ານຫຽນ ເລົ່າຄວາມໃນໃຈສູ່ຟັງວ່າ:
“ຕໍ່ສູ້ເພື່ອປະເທດຊາດແມ່ນມີຄວາມໝາຍທີ່ສຸດ, ໂດຍແມ່ນຊາວຮ່າໂນ້ຍ ທີ່ໄດ້ຕໍ່ສູ້ຢູ່ທີ່ຮ່າໂນ້ຍ, ຂ້າພະເຈົ້າເຫັນວ່າ ນີ້ແມ່ນໜ້າທີ່ທີ່ມີຄວາມສັກກະລະບູຊາທີ່ສຸດ. ເຖິງວ່າຢູ່ໃກ້ກັບເມຍ ແລະ ລູກກໍ່ຕາມແຕ່ພັດບໍ່ໄດ້ພົບກັນເພາະວ່າການຕໍ່ສູ້ຍັງດຸເດືອດທີ່ສຸດ“
ປະຈຸບັນ, ເສັ້ນທາງອ້ອມໜອງແຫ່ງນີ້ ໄດ້ກາຍເປັນບ່ອນລະຫຼິ້ນຂອງເດັກນ້ອຍ, ບ່ອນຫັດກາຍຂອງຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່. ຢູ່ແຄມໜອງແມ່ນໂຮງຮຽນປະຖົມຫງອກຮ່າ, ນັກຮຽນຢູ່ທີ່ນີ້ໄດ້ຮຽນປະຫວັດສາດແຫ່ງການສູ້ຮົບຂອງຮ່າໂນ້ຍ ຢ່າງມີຊີວິດຊີວາ, ດ້ວຍວິທີຮຽນປະຈັດຕາ. ນ້ອງໂດ໋ຟ້າມເຈົາຢາງ, ຫ້ອງປໍ 4 ໂຮງຮຽນປະຖົມຫງອກຮ່າ ຊື່ງໄດ້ຮັບການກຳເນີດ ຈາກຄອບຄົວໜຶ່ງໃນບ້ານຫງອກຮ່າ, ນັບແຕ່ນ້ອຍ, ນ້ອງໄດ້ຮັບຮູ້ກ່ຽວກັບປະຫວັດສາດຂອງບ້ານ ຫງອກຮ່າ ແລ້ວ, ສິ່ງດັ່ງກ່າວເຮັດໃຫ້ ນ້ອງມີຄວາມເຄົາລົບເຂດປູສະນີຍະສະຖານແຫ່ງນີ້ທີ່ສຸດ. ນ້ອງເຈົາຢາງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ແຕ່ລະອາທິດ, ພວກນ້ອງໄດ້ເຮັດອະນາໄມທຳຄວາມສະອາດຢູ່ອ້ອມໜອງ ແລະ ຕັກເຕືອນທຸກຄົນຕ້ອງປົກປັກຮັກສາທີວທັດທຳມະຊາດຢູ່ແຫ່ງນີ້. ປະຈຸບັນ, ຖ້າພົບກັບນັກທ່ອງທ່ຽວ, ນ້ອງຈະແນະນຳໃຫ້ເຂົາເຈົ້າຮູ້ກ່ຽວກັບເລື່ອງເຮືອບິນຂອງອາເມລິກາຖືກຍິງຕົກຢູ່ໜອງໃນບ້ານຂອງຕົນດ້ວຍຄວາມເຊື່ອໝັ້ນຕົນເອງ“.
ຊາກເຮືອບິນ B52 ຢູ່ຫງອກຮ່າ-ຮ່າໂນ້ຍ ໄດ້ກາຍເປັນຄວາມເອກອ້າງທະນົງໃຈຂອງຊາວບ້ານຫງອກຮ່າ ເວ້ົາສະເພາະ ແລະ ທັງຊາດຫວຽດນາມ ເວົ້າລວມ. ສະນັ້ນ, ໜອງຫຶ໋ວຕຽບ-ບ້ານດອກໄມ້ຫງອກຮ່າ- ແຫ່ງທີ່ທະຫານ ແລະ ປະຊາຊົນຮ່າໂນ້ຍ ໄດ້ຍິງເຮືອບິນ B52 ຂອງກອງທັບອາເມລິກາ ຕົກນັ້ນ ໄດ້ຮັບຖືວ່າ ແມ່ນຂີດໝາຍແຫ່ງໄຊຊະນະໃນການສູ້ຮົບທາງອາກາດຂອງທັງລອງ - ຮ່າໂນ້ຍ.