ງານ Festival ເດີນກາຕາຍຕືແຫ່ງຊາດຄັ້ງທີໜຶ່ງ - 2014 ພວມຖືກຈັດຂຶ້ນຢູ່ ນະຄອນ ບາກລຽວ - ແຂວງບາກລຽວ . ເຫດການນີ້ໄດ້ຢັ້ງຢືນລະດັບຂອງປະເພດສິລະປະທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ ຊຶ່ງໄດ້ຮັບການຮັບຮອງຈາກ UNESCO ວ່າ ແມ່ນມໍລະດົກວັດທະນະທຳບໍ່ມີຮູບຮ່າງຂອງມວນມະນຸດ.
ສິລະປະເດີນກາຕາຍຕືພາກໃຕ້
|
ເຖິງແມ່ນວ່າ ມີຕົ້ນກຳເນີດຈາກດົນຕີໃນພະລາດຊະວັງ ເຫ້ວ ແລະ ບັນດາມໍລະດົກດ້ານດົນຕີທີ່ມີມາແຕ່ດົນນານຢູ່ພາກເໜືອ ຍ້ອນຂະບວນຄົນນຳໜ້າໄປບຸກເບີກພື້ນທີ່ຢູ່ພາກໃຕ້, ແຕ່ມາຮອດປະຈຸບັນ, ເດີນກາຕາຍຕືໄດ້ກາຍເປັນຜະລິດຕະພັນດ້ານວັດທະນະທຳພິເສດສະເພາະຂອງເຂດດິນນີ້. ທ່ານຮອງສາດສະດາຈານ, ດອກເຕີ ຫງວຽນທິມີ້ລຽມ ຊຶ່ງແມ່ນຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມສ້າງສຳເນົາເອກະສານເດີນກາຕາຍຕື ເພື່ອຍືນສະເໜີຕໍ່ອົງການ UNESCO ຮັບຮອງແມ່ນມໍລະດົກວັດທະນະທຳບໍ່ມີຮູບຮ່າງເຂອງມວນມະນຸດ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ : ເມື່ອເສບດົນຕີ, ເມືອ່ຂັບຮ້ອງກ່ຽວກັບບັນດາບົດເພງເກົ່າ, ຊາວພາກໃຕ້ຍາມໃດກໍມີຫົວຄິດປະດິດສ້າງ, ເຂົາເຈົ້າຢາກຝາກຝັງຄວາມຮັກ ແລະ ວິນຍານເຂົ້າສູ່ສຽງຂັບຮ້ອງເພື່ອສ້າງໃຫ້ມີບົດເພງທີ່ມີສີສັນໃໝ່ເປັນໜ໊າຈັບໃຈ. ທ່ານຮອງສາດສະດາຈານ, ດອກເຕີ ຫງວຽນທິມີ້ລຽມ ເປີດເຜີຍວ່າ :
“ ຊາວພາກໃຕ້ມີພອນສະຫວັນພິເສດໃນການດັດແປງສຽງເພງ, ຈາກບົດເພງສັ້ນມາແຕ່ດັ້ງເດີມ ຄ່ອຍໆຂະຫຍາຍເປັນບົດເພງຍາວ. ຍົກຕົວຢ່າງຄືບົດເພງເກົ່າ ຢະໂກຮ່ວາຍລາງ ກ່ອນນີ້ 100 ປີ, ຄົນສະໄໝກ່ອນຂັບຮ້ອງບໍ່ຄືກັບຄົນລຸ່ນປະຈຸບັນ, ເຂົາເຈົ້າຂັບຮ້ອງແບບງ່າຍດາຍກວ່າປະຈຸບັນ. ເຮົາມີວິມີຜັນສຽງເມື່ອຂັບຮ້ອງແບບຊາວພາກໃຕ້. ແລະ ກໍຍ້ອນການຂະຫຍາຍນີ້ເອງ, ມັນໄດ້ເຮັດໃຫ້ບົດເພງມີສີສັນຈັ່ງຫວະທຳນອງພາກໃຕ້ ”
ປະຈຸບັນ, ເຖິງວ່າຢູ່ໃສ ແລະ ໃນຍາມໃດກໍຕາມ, ຊາວພາກໃຕ້ຕ່າງກໍມີຄວາມເອກອ້າງທະນົງໃຈ ກ່ຽວກັບຊັບສົມບັດທາງດ້ານຈິດໃຈ - ເດີນກາຕາຍຕື. ເຂົາເຈົ້າໃຫ້ຮູ້ວ່າ ສຽງດົນຕີ, ສຽງຂັບຮ້ອງຂອງບ້ານເກີດເມືອງນອນນັ້ນ ໄດ້ຊຶມເລິກເຂົ້າໃນຈິດໃຈຂອງພວກເຂົາ. ສຳລັບຊາວພາກໃຕ້ແລ້ວ, ເດີນກາຕາຍຕືແມ່ນປະເພດສິລະປະພຽງອັນດຽວ, ທັງມີລັກສະນະເປັນເອກະລັກຂອງດົນຕີປະເພດປະສານສຽງ, ທັງສາມາດແຜ່ຂະຫຍາຍໃນຂອບເຂດຢ່່າງກ້ວາງຂວາງ ແລະ ໃນການດຳລົງຊີວິດຍຸກປະຈຸບັນ, ມັນຍັງແມ່ນປະເພດສິລະປະທີ່ໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມຊົມຊອບຈາກມວນຊົນ .
“ ຂ້າພະເຈົ້າຊົມຊອບສິລະປະເດີນກາຕາຍຕື ນີ້ທີ່ສຸດ ເພາະມັນໄດ້ຊຶມເລິກເຂົ້າຈິດໃຈຂອງຂ້າພະເຈົ້າແລ້ວ.
ສິລະປະເດີນກາຕາຍຕືແມ່ນມີມາແຕ່ດຶກດຳບັນ, ກ່ຽວກັບດົນຕີໃນພະລາດຊະວັງກໍໄດ້ມີມາແຕ່ດົນນານ ແລະ ເດີນກາຕາຍຕື ກໍໄດ້ມີມານັບຕັ້ງແຕ່ນັ້ນເປັນຕົນມາ. ໄດ້ມີຄວາມເມົາມົວແລ້ວ, ແມ່ນຈະປະມັນບໍ່ໄດ້.
ຄອບຄົວຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ຜູກພັນກັບ ສິລະປະເດີນກາຕາຍຕື ຜ່ານ 3 ລຸ່ນຄົນແລ້ວ, ທຸກຄົນໃນຄອບຄົວ ຕ່າງກໍຮູ້ເສບດົນຕີ ແລະ ຂັບເປັນ. ແນ່ນອນວ່າ ຂ້າພະເຈົ້າມີພອນສະຫວັນທາງດ້ານ ສິລະປະເດີນກາຕາຍຕື ”
ນັບແຕ່ຊຸມປີ 1960 ເປັນຕົ້ນມາ, ໂລກໄດ້ຮູ້ຈັກກ່ຽວກັບ ສິລະປະເດີນກາຕາຍຕືພາກໃຕ້ຜ່ານຄວາມມານະພະຍາຍາມແນະນຳຂອງບັນດານັກຄົ້ນຄ້ວາທີ່ສຸມຈິດສຸມໃຈ ຄື ສາດສະດາຈານ ເຈີນວັນເຄ, ນັກດົນຕີ ຫງວຽນຫິວບາ ແລະ ອາຈານສອນດົນຕີ ວິ້ງບາວ... ຫຼາຍປີມານີ້, ແຂກສາລະທິດເມື່ອມາຢ້ຽມຢາມເຂດຕາເວັນຕົກ ຍັງຄົງຖືວ່າ ສຽງດົນຕີ, ສຽງຂັບຮ້ອງຢູ່ແຫ່ງນີ້ ແມ່ນສິນພິເສດທີ່ຂາດບໍ່ໄດ້ຢູ່ແຫ່ງນີ້. ພິເສດແມ່ນໄວໜຸ່ມ ແລະ ບາງນັກຄົ້ນຄ້ວາວັດທະນະທຳຊາວຕ່າງປະເທດມີຄວາມປະທັບໃຈທີ່ສຸດກັບລັກສະນະວົງຄະນະຍາດ ແລະ ກຳລັງແຮງແຜ່ລາມຂອງ ສິລະປະເດີນກາຕາຍຕືເມື່ອສຳພັດເລິກກັບມັນ. ນັກປະພັນວັນນະຄະດີ ເລດິງບິກ ອາຈານສອນວິຊາວັດທະນະທຳສັງກັດມະຫາວິທະຍາໄລ ເກີນເທີ, ຊຶ່ງແມ່ນຜູ້ແນະນຳບັນດາເຄື່ອງດົນຕີ ແລະ ດົນຕີພື້ນເມືອງຂອງຊາດຫວຽດນາມ ໃຫ້ແກ່ນັກສຶກສາຕ່າງປະເທດເປັນເວລາຫຼາຍປີໃຫ້ຮູ້ວ່າ :
“ ກ່ອນນີ້ ໄດ້ມີບັນດາກິດຈະກຳຄົ້ນຄ້ວາລະອຽດທີ່ສຸດກ່ຽວກັບ ສິລະປະເດີນກາຕາຍຕືພາກໃຕ້ຂອງບັນດານັກຮຽນຮູ້, ອາຈານສອນດົນຕີຫວຽດນາມ, ແຕ່ນັກຄົ້ນຄ້ວາປ້ອງກັນວິທະຍານິພົນປະລິນຍາເອກກ່ຽວກັບ ສິລະປະເດີນກາຕາຍຕື ພັດແມ່ນຊາວອາເມລິກາຄົນໜຶ່ງ. ນັ້ນແມ່ນທ່ານດອກເຕີ Alexander M.Cannon, ອາຈານສອນພະແນກປະຫວັດສາດດົນຕີ ແລະ ຊົນເຜົ່າວິທະຍາຂອງສະຖາບັນພກຕາເວັນຕົກ Michigan. ສິ່ງນີ້ ຈຶ່ງແມ່ນສິ່ງທີ່ປະເສີດ ”
ສິລະປະເດີນກາຕາຍຕືບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນຊັບສົມບັດທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງປະຊາຊົນ 21 ແຂວງ, ນະຄອນພາກໃຕ້, ພິເສດແມ່ນເຂດທົງພຽງແມ່ນ້ຳຂອງເທົ່ານັ້ນ, ຫາກກຳລັງແຜ່ຂະຫຍາຍ ແລະ ຄວາມສາມາດບົມຊ້ອນຂະຫຍາຍຕົວຂອງ ສິລະປະເດີນກາຕາຍຕື ຍັງແຮງກ້າໃນການດຳລງົຊີວິດຍຸກປະຈຸບັນອີກດ້ວຍ, ພິເສດແມ່ນພາຍຫຼັງທີ່ມັນໄດ້ກາຍເປັນມໍລະດົກວັດທະນະທຳບໍ່ມີຮູບຮ່າງຂອງມວນມະນຸດ. ຜູ້ມີຄວາມສົນໃຈ ແລະ ນິຍົມຊົມຊອບສິລະປະເດີນກາຕາຍຕືພວມພາກັນມາເຕົ້າໂຮມຢູ່ນະຄອນບາກລຽວ ແຂວງບາກລຽວ ເພື່ອຊອກຮູ້ຄວາມເຂົ້າໃຈຕື່ມກ່ຽວກັບຄຸນຄ່າວັດທະນະທຳ, ຖອດຖອນບົດຮຽນນຳເພື່ອນທີ່ຮັກ, ພ້ອມກັນປຶກສາທິດກ້າວເດີນທີ່ຈຳເປັນ, ຕໍ່ພະລັງຊີວິດໃຫ້ແກ່ສິລະປະປະເພດທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະນີ້ ໃຫ້ຍືນຍົງຄົງຕົວກັບການເວລາຕະຫຼອດໄປ.