(vovworld) - ຫວຽດນາມ ແມ່ນປະເທດທີ່ມີສາງເຄື່ອງດົນຕີພື້ນເມືອງທີ່ອຸດົມສົມບຸນ ແລະ ຫຼາຍຮູບຫຼາຍແບບ, ດ້ວຍເຄື່ອງດົນຕີທີ່ແຕກຕ່າງກັນນັບຮ້ອຍປະເພດ. ໃນເຄື່ອງດົນຕີພື້ນເມືອງປະເພດຕ່າງໆ, ເຄື່ອງດົນຕີທີ່ເຮັດດ້ວຍໄມ້ໄຜ່ໄມ້ເຮ້ຍ ແມ່ນປະເພດທີ່ໄດ້ປະກົດມີກ່ອນໝູ່ໃນປະຫວັດແຫ່ງດົນຕີຂອງ ຫວຽດນາມ. ບົດຂຽນ “ເຄື່ອງດົນຕີດ້ວຍໄມ້ໄຜ່ໄມ້ເຮ້ຍທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຢູ່ຫວຽດນາມ“ ຂອງນັກຂ່າວ ງອກແອງ.
ໄມ້ໄຜ່ໄມ້ເຮ້ຍໃຊ້ເພື່ອເຮັດຂຸ່ຍປີ່
(ພາບອິນເຕີແນັດ)
ຕົ້ນໄມ້ໄຜ່ຍາມໃດກໍ່ເປັນສັນຍາລັກແຫ່ງຄວາມໃກ້ຊິດຕິດແທດໃນຊີວິດການເປັນຢູ່ ແລະ ຈິດວີນຍານຂອງຊາວ ຫວຽດນາມ. ຈາກຕົ້ນໄມ້ໄຜ່ທຳມະດາງ່າຍດາຍນັ້ນ, ບັນດານັກສິລະປະການທີ່ມີຄວາມປີຊາສາສາດ ໄດ້ປະດິດສ້າງເປັນເຄື່ອງດົນຕີຫຼາຍປະເພດ ເພື່ອສ້າງຄວາມຮັ່ງມີໃຫ້ຊີວິດທາງດ້ານວັດທະນະທຳ ແລະ ຈິດໃຈຂອງຊາດຕື່ມອີກ. ນັບແຕ່ດົນນານມາແລ້ວ, ເຄື່ອງດົນຕີດ້ວຍໄມ້ໄຜ່ໄມ້ເຮ້ຍໄດ້ມີບົດບາດສຳຄັນໃນຊີວິດທາງຈິດໃຈຂອງຊາວ ຫວຽດນາມ, ມັນຕິດພັນກັບຊີວິດປະຈຳວັນ, ຕິດພັນກັບການອອກແຮງງານທຳການຜະລິດ, ຮີດຄອງປະເພນີ, ງານບຸນຂອງແຕ່ລະເຂດ, ພາກ. ນັບແຕ່ປະກົດມີມາ, ເຄື່ອງດົນຕີດ້ວຍໄມ້ ໄດ້ເປັນເຄື່ອງດົນຕີສົມບູນແບບພໍສົມຄວນ, ມີຄວາມອຸດົມສົມບຸນດ້ານຈຳນວນ, ຄວາມເປັນເອກະລັກສະເພາະກ່ຽວກັບນ້ຳສຽງ ແລະ ຫຼາຍຮູບຫຼາຍແບບດ້ານໂຄງປະກອບ. ເຄື່ອງດົນຕີປະເພດນີ້ ໄດ້ສ້າງຄວາມເປັນເອກະລັກສະເພາະໃຫ້ພື້ນຖານດົນຕີພື້ນເມືອງຂອງ ຫວຽດນາມ. ທ່ານນາງ ປະລິຍາເອກ, ນັກສິນລະປິນດີເດັ່ນ ຫງວຽນທິຮວາດົງ, ຮອງຫົວໜ້າພະແນກເຄື່ອງດົນຕີພື້ນເມືອງ, ສະຖາບັນດົນຕີແຫ່ງຊາດ ຫວຽດນາມ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ຢູ່ ຫວຽດນາມ ຍ້ອນດິນຟ້າອາກາດອຳນວຍຄວາມສະດວກທີ່ສຸດເພື່ອໃຫ້ຕົ້ນໄມ້ໄຜ່ໄມ້ເຮ້ຍພັດທະນາ. ຕົ້ນໄມ້ໄຜ່ຍາວພໍສົມຄວນ, ມີຕາຍາວ, ເໝາະສົມເພື່ອເຮັດເຄື່ອງດົນຕີ. ເຖິງວ່າຈະແມ່ນໄມ້ໄຜ່ເຊັ່ນກັນ, ແຕ່ຢູ່ ຟີລິບປິນ ຫຼືຢູ່ ຈີນ ພັດມີຕາສັ້ນ, ແລະ ໜາອີກ, ດັ່ງນັ້ນຈະອອກເປັນສຽງແຫ້ງ, ສຽງຕຳ່ບໍ່ມ່ວນ.ແຕ່ໄມ້ໄຜ່ຂອງ ຫວຽດນາມ ຈະອອກເປັນສຽງມ່ວນ, ສົດໃສ ແລະ ດັງກ້ອງກັງວານກວ່າ. ອາດເວົ້າໄດ້ວ່າ, ເຄື່ອງດົນຕີດ້ວຍໄມ້ ແມ່ນຄວາມເອກອ້າງທະນົງໃຈຂອງຊາດ ຫວຽດນາມ “.
(ພາບອິນເຕີແນັດ) ໂດຍອີງໃສ່ນ້ຳສຽງຂອງເຄື່ອງດົນຕີ, ເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງແບ່ງເຄື່ອງດົນຕີດ້ວຍໄມ້ໄຜ່ໄມ້ເຮ້ຍອອກເປັນ 3 ປະເພດຄື: ເຄື່ອງດົນຕີມີສາຍ, ເຄື່ອງດົນຕີໃຊ້ລົມຫາຍໃຈ ແລະ ເຄື່ອງດົນຕີສາມາດດັງອອກສຽງເອງໄດ້. ກ່ຽວກັບຄວາມອຸດົມສົມບຸນຂອງເຄື່ອງດົນຕີເຮັດດ້ວຍໄມ້ໄຜ່ໄມ້ເຮ້ຍນັ້ນ, ນັກດົນຕີ ທາວຢາງ, ຜູ້ອຳນວຍການສູນພັດທະນາດົນຕີ ຫວຽດນາມ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ໄມ້ໄຜ່ໄມ້ເຮ້ຍໃຊ້ເພື່ອເຮັດຂຸ່ຍປີ່, ແຄນ, ຊ້ຳບໍ່ໜຳໃບໄມ້ໄຜ່ກໍ່ສາມາດເປົ່າໄດ້. ສ່ວນກົກໄມ້ໄຜ່ກໍ່ໃຊ້ເພື່ອເຮັດກະລໍ, ໄມ້ຕີກອງ…ຢູ່ ໄຕງວຽນ ມີພິນຕຣິງ, ຈິງ, ເກີນີ໋, ດິງຕຸດ, ພິນ, ກະຈັບປີ, ກອງ... ກໍ່ເຮັດດ້ວຍໄມ້ໄຜ່, ໄມ້ເຮ້ຍ. ເຄື່ອງດົນຕີທີ່ເຮັດດ້ວຍໄມ້ໄຜ່ຂອງແຕ່ລະຊົນເຜົ່າກໍ່ມີນຳ້ສຽງສະເພາະ. ກຳລັງປະດິດສ້າງຂອງປະຊາຊົນແມ່ນອຸດົມສົມບຸນທີ່ສຸດ .“
ເຄື່ອງດົນຕີທີ່ເຮັດດ້ວຍໄມ້ໄຜ່ໄມ້ເຮ້ຍມີລັກສະນະທົ່ວໄປ, ຍ້ອນມັນໄດ້ຮັບການສ້າງຂຶ້ນດ້ວຍວັດຖຸທີ່ມີຢູ່ແລ້ວໃນສວນ, ໃນໝູ່ບ້ານ ຫຼືໃນປ່າ. ນີ້ກໍ່ແມ່ນຈຸດພິເສດສະເພາະຂອງເຄື່ອງດົນຕີປະເພດນີ້. ເຖິງວ່າໄດ້ເຮັດດ້ວຍໄມ້ໄຜ່ໄມ້ເຮ້ຍ ແລະ ໄດ້ຮັບການປະກອບຢ່າງງ່າຍດາຍຕໍ່ຕາມ, ແຕ່ມັນພັດສ້າງຄວາມດູດດຶງໃຫ້ແກ່ຜູ້ຟັງ. ຍ້ອນເຫດນັ້ນ, ເຄື່ອງດົນຕີທີ່ເຮັດດ້ວຍໄມ້ໄຜ່ໄມ້ເຮ້ຍຈຶ່ງກວມອັດຕາສູງໃນລະບົບເຄື່ອງດົນຕີພື້ນເມືອງ ຫວຽດນາມ. ປອ, ນັກສິນລະປິນທີ່ດີເດັ່ນ ຫງວຽນທິຮວາດັງ, ຮອງຫົວໜ້າພະແນກດົນຕີພື້ນເມືອງ, ສະຖາບັນດົນຕີແຫ່ງຊາດ ຫວຽດນາມ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ເຄື່ອງດົນຕີທີ່ເຮັດດ້ວຍໄມ້ໄຜ່ໄມ້ເຮ້ຍແມ່ນມີຫຼາຍໃນຊົນເຜົ່າຕ່າງໆຢູ່ ຫວຽດນາມຄື: ຊົນເຜົ່າກິງ, ຊົນເຜົ່າມົ້ງ, ຊົນເຜົ່າຜູ່ໄທ, ຊົນເຜົ່າໄຕ່, ຊົນເຜົ່ານຸ່ງ, ຊົນເຜົ່າຢາຣາຍ, ເອເດ… ເກືອບຄືວ່າຊົນເຜົ່າໃດກໍ່ມີເຄື່ອງດົນຕີທີ່ເຮັດດ້ວຍໄມ້ໄຜ່ໄມ້ເຮ້ຍ. ເຄື່ອງດົນຕີດ້ວຍໄມ້ໄຜ່ໄມ້ເຮ້ຍຂອງ ຫວຽດນາມ ທີ່ໂລກມີຄວາມຮູ້ຈັກທີ່ສຸດ, ນັ້ນ ແມ່ນພິນຕຣືງ, ພິນສາຍດຽວ, ເຊິ່ງແມ່ນເຄື່ອງດົນຕີພື້ນເມືອງທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະທີ່ສຸດຂອງ ຫວຽດນາມ. ສ່ວນບັນດາເຄື່ອງດົນຕີອື່ນໆເຊັ່ນ: ກຣົງປຸດ, ດິງປ໋າ, ເກີນີ໋, ແມ່ນເຄື່ອງດົນຕີທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງ ໄຕງວຽນ“.
(ພາບອິນເຕີແນັດ) ເຄື່ອງດົນຕີທີ່ເຮັດດ້ວຍໄມ້ໄຜ່ໄມ້ເຮ້ຍ ຖືກນຳໃຊ້ໃນບັນດາຮູບການດົນຕີພື້ນເມືອງຂອງ ຫວຽດນາມ, ໃນນັ້ນມີຂັບຊວານຟູ໋ທໍ້, ຂັບກາຈູ່, ຂັບກວານຫໍ້, ດົນຕີໃນພະລາດຊະວັງ ເຫວ໋, ຂັບເດີ່ນກາຕ່າຍຕືພາກໃຕ້, ເຊິ່ງແມ່ນບັນດາຮູບການດົນຕີທີ່ໄດ້ຮັບການຮັບຮອງຈາກ ອົງການວິທະຍາສາດ, ການສຶກສາ ແລະ ວັດທະນະທຳ ສະຫະປະຊາຊາດ (UNESCO) ວ່າ ເປັນມໍລະດົກວັດທະນະທຳບໍ່ມີຮູບຮ່າງຂອງມວນມະນຸດ.
ເຄື່ອງດົນຕີພື້ນເມືອງ ຫວຽດນາມ ໄດ້ຮັບການສ້າງຂຶ້ນໃນຕະຫຼອດວິວັດແຫ່ງການດຳລົງຊີວິດ ແລະ ປະຫວັດແຫ່ງການສ້າງສາ ແລະ ປົກປັກຮັກສາປະເທດຊາດ. ຜ່ານການຜັນແປຂອງປະຫວັດສາດ, ບັນດາເຄື່ອງດົນຕີທີ່ເຮັດດ້ວຍໄມ້ໄຜ່ໄມ້ເຮ້ຍຍັງຄົງດັງກ້ອງກັງວານໄປທົ່ວ, ສະແດງຄວາມເບີກບານມ່ວນຊື່ນ, ຄວາມໂສກເສົ້າ, ຄວາມໄຝ່ຝັນ, ຄວາມມຸ້ງມາດປາຖະໜາຂອງຊາວ ຫວຽດນາມ. ເຄື່ອງດົນຕີທີ່ເຮັດດ້ວຍໄມ້ໄຜ່ໄມ້ເຮ້ຍ ແມ່ນຂົວຕໍ່ລະຫວ່າງຄົນກັບທຳມະຊາດ, ລະຫວ່າງຊົນເຜົ່ານີ້ກັບຊົນເຜົ່າອື່ນໃນປະຊາຄົມ 54 ຊົນເຜົ່າ, ລະຫວ່າງບັນດາປະເທດອື່ນໆໃນໂລກ. ເຄື່ອງດົນຕີທີ່ເຮັດດ້ວຍໄມ້ໄຜ່ໄມ້ເຮ້ຍ ແມ່ນຮູບການດົນຕີທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະໃນສາງເຄື່ອງດົນຕີພື້ນເມືອງ, ສິ່ງດັ່ງກ່າວສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ, ພື້ນຖານວັດທະນະທຳ ຫວຽດນາມ ມີຄວາມອຸສົມສົມບຸນ ແລະ ເຂັ້ມຄົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນຊາດ.