ดร.นิลนาจ ชัยธนาวิสุทธิ์ ประธานคณะทำงานศูนย์เรียนรู้ธนาคารสัตว์ทะเลเกาะสีชังโดยชุมชนเพื่อชุมชนยั่งยืนในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้ากรมสมเด็จพระเทพฯ

นอกจากรับและเพาะพันธุ์สัตว์ทะเลที่ชาวบ้านนำมาฝากเพื่อปล่อยลงทะเล ดร.นิลนาจ ชัยธนาวิสุทธิ์ ประธานคณะทำงานศูนย์เรียนรู้ธนาคารสัตว์ทะเลเกาะสีชังโดยชุมชนเพื่อชุมชนยั่งยืนในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้ากรมสมเด็จพระเทพฯยังบรรยายให้ความรู้แก่คณะผู้แทนและนักท่องเที่ยวที่มาศึกษารูปแบบการขยายพันธุ์สัตว์ทะเลบนเกาะฯ ซึ่งด้วยนักวิจัยและพนักงาน 8 คน ทางศูนย์ฯได้เปิด 5 ธนาคารย่อย คือธนาคารปูม้า ธนาคารหอยหวาน ธนาคารปะการังอ่อน ธนาคารหมึกและธนาคารฉลามกบ ซึ่งล้วนเป็นสัตว์ที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจและสัตว์ที่มีความสำคัญเชิงระบบนิเวศ ดร.นิลนาจ ชัยธนาวิสุทธิ์ ได้เผยว่า

“ปูม้าก็เป็นสัตว์เศรษฐกิจของที่เกาะสีชังที่นักท่องเที่ยวต้องการมากและราคาแพง ปูม้าที่เกาะ ความต้องการสูงสุด แต่ต่อไปเราจะทำให้มีหอยหวานขึ้นมาอีกตัวหนึ่งเพระว่าหอยหวาน คนก็นิยมกิน ตอนนี้หอยหวานมีราคาแพงมาก กิโลละ 1 พันบาท เกาะสีชังไม่มีหอยหวานโดยรอบๆในทะเลไม่มี แต่เกาะสีชังมีพื้นทะเลที่เป็นทราย ซึ่งเป็นที่อยู่ของหอยหวาน ตอนนี้เราปล่อยไปแล้วประมาณหมื่นกว่าตัว อันนี้เริ่มตั้งขึ้น ได้ประมาณเกือบปีแล้ว ประมาณปีหน้า น่าจะมีผลผลิตหอยหวานอยู่ตลาดที่เกาะสีชัง”

หอยหวานที่จะได้รับการปล่อยลงทะเล

ส่วนสำหรับฉลามกบและปลาหมึก ชาวประมงที่นี่เอาพ่อแม่พันธุ์ฉลามกบและไข่หมึกมาให้ทางศูนย์ฯเพาะเป็นตัวเพื่อปล่อยลงทะเล ซึ่งทำให้บริเวณเกาะสีชังมีสัตว์ทะเลเพิ่มมากขึ้นและการทำประมงของชาวบ้านมีความสะดวกมากขึ้น นาง พนมวัลย์ ปุญทวีกีรติกานต์ อายุ 58 ปี ประกอบอาชีพทำหมึกแห้งบนเกาะสีชังให้ข้อสังเกตว่า 

“ศูนย์นี้ ก็ดีนะ เขามาเพาะพันธุ์หลายๆอย่าง เพาะหอย กุ้ง ปลาที่มีอยู่รอบๆเกาะของเรา ที่ให้ชาวประมงของเกาะสีชังมีอาชีพที่ยังทำกินต่อเนื่องไปได้ เคยไปดูเขา 2-3 ครั้งที่เขาเพาะ เขาก็ทำดี เกิดประโยชน์แก่ชาวบ้านที่เกาะสีชัง เขาก็ได้ทำต่อออกไปอีก ทำต่อยอดออกไปที่ว่าวันข้างหน้า มันไม่สูญพันธุ์ ไม่ใช่แค่รุ่นของเราแต่ต่อไปอีกรุ่นลูกรุ่นหลานของเราตลอดไป”

นางสาว หทัยมาศ วรรณ์รัตน์ ผู้ช่วยนักวิจัยที่ศูนย์เรียนรู้ธนาคารสัตว์ทะเลเกาะสีชังแนะนำวิธีการปลูกหอยหวาน

“ต้นพวกนี้ในบ่อนี้กับบ่อ 1 จะเป็นในส่วนของที่มีนักท่องเที่ยวและกลุ่มกิจกรรมเข้ามามีส่วนร่วมในการขยายพันธุ์ปะการังอ่อนแล้วก็ได้เหมือนการสร้างจิตสำนึกให้กับเยาวชนในประเทศให้มีการร่วมอนุรักษ์ทรัพยากรในทะเลไทยของเรา”

การปล่อยฉลามกบลงทะเล

ทั้งนี้ ทางการปกครองท้องถิ่นให้ความสำคัญและสนับสนุนกิจกรรมของทางศูนย์ฯเป็นอย่างมาก นางสาวศิญามนณ์ เทียนงาม  เจ้าพนักงานประมงอำเภอเกาะสีชังให้ข้อสังเกตว่า 

“เราได้ศูนย์เรียนรู้เป็นแหล่งสถานที่ท่องเที่ยวของเกาะหนึ่งอย่างและก็เป็นแหล่งเพาะพันธุ์และเป็นแหล่งอนุบาลลูกพันธุ์สัตว์น้ำที่ปล่อยลงสู่ทะเลเพิ่มขึ้นหลายอย่าง มีทั้งปูทั้งหมึกทั้งปลาและเป็นแหล่งรวมใจของชาวประมงด้วย ซึ่งสังเกตว่า มีไต๋หลายๆคนเกือบทั้งเกาะเลยจะว่าไปก็ทั้งเกาะเลยที่เอาให้ที่ธนาคาร”

นอกจากนี้ ทางการปกครองท้องถิ่นยังสนับสนุนการทำซั้งและปะการังเทียมเพื่อเป็นที่หลบภัยของปลาและเป็นที่วางไข่ของสัตว์ทะเล ซึ่งความร่วมแรงร่วมใจและการประสานงานระหว่างทางการท้องถิ่น ศูนย์เรียนรู้ธนาคารสัตว์ทะเลเกาะสีชังและชาวบ้านเพื่อมุ่งสู่เป้าหมายเดียวคือฟื้นฟูทรัพยากรและระบบนิเวศทางทะเลให้มีความสมบูรณ์และยั่งยืน.

ไข่หมึก

ธนาคารปะการังอ่อน

นายชูศักดิ์ นันทิธัญญธาดา นายอำเภอเกาะสีชังปลูกปะการังอ่อนที่ศูนย์