(VOVWORLD) - รางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีคือรางวัลที่มอบให้แก่ครูที่มีส่วนร่วมสำคัญต่อภารกิจการพัฒนาการศึกษาและสามารถเปลี่ยนแปลงชีวิตของเด็กใน 10 ประเทศอาเซียนและติมอร์เลสเต โดยพิธีมอบรางวัลฯ ครั้งแรกได้จัดขึ้นเมื่อปี 2015 ในโอกาสที่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงมีพระชนมายุครบ ๖๐ พรรษาและได้มีการมอบรางวัลทุกๆ 2 ปี ตามการเสนอชื่อครูดีเด่นของกระทรวงศึกษาและฝึกอบรม ประเทศละ 1 คน
ในรายการชายคาอาเซียนของเราวันนี้ ขอทบทวนและสรุปผล 10 ปีรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีกับการยกย่อง “คุณครูที่เปลี่ยนแปลงชีวิตลูกศิษย์”
 ครูรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีของเวียดนามถ่ายภาพกับคณะผู้แทนมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรี สถานเอกอัครราชทูตและภาคเอกชนไทย ณ เวียดนาม (ภาพจากสถานเอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงฮานอย) |
รางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรี หรือ PMCA คือรางวัลนานาชาติ โดยเริ่มกับ 10 ประเทศอาเซียน ได้แก่ บรูไน กัมพูชา อินโดนีเซีย ลาว มาเลเซีย เมียนมาร์ ฟิลิปปินส์ สิงคโปร์ ไทย เวียดนามและติมอร์-เลสเต ซึ่งขณะนั้นได้ขอเข้าเป็นสมาชิกอาเซียนอย่างเป็นทางการ ดร.กฤษณพงศ์ กีรติกร ประธานกรรมการมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีได้เปิดเผยว่า
“เราเน้นครูที่ผมใช้คำว่าสอนคน ไม่ใช่สอนวิชา ครูส่วนใหญ่จะสอนวิชา ซึ่งครูเหล่านี้จะลงไปดูปัจจัยที่ทำให้เด็กเรียนสำเร็จหรือเปล่าและช่วย นอกจากนั้นจำนวนหนึ่งก็ลงไปช่วยชาวบ้านด้วย เช่น อาจจะปลูกผัก ทำแปลงเกษตร เช่น ครูฟิลิปปินส์คนที่แล้ว เขาซ่อมบ้านสร้างบ้านให้คนจน 20 กว่าบ้านและชีวิตเขาตั้งเป้าว่า จะสร้าง 300 บ้าน ครูที่ได้รับรางวัลนี้ทุกคนก็จะเหมือนกับสายแรงพิเศษมาช่วยเด็กที่มีปัญหาทั้งจะอยู่ในเมือง ต่างจังหวัด เป็นเด็กพิการ เด็กที่ต้องการการศึกษาพิเศษ เด็กที่มาจากครอบครัวแตกแยก ครอบครัวยากจน”
ทั้งนี้ ครูรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีได้มีโอกาสเข้าร่วมโครงการ school partnership program เช่น โรงเรียนของครูรางวัลที่จังหวัดลาวกาย ประเทศเวียดนามได้จับคู่กับโรงเรียนที่ประเทศมาเลเซีย โรงเรียนเมืองสุรินทร์จับคู่กับโรงเรียนที่กัมพูชา ความร่วมมือระหว่างโรงเรียนอุดรพิทยานุกูลและโรงเรียนมัธยมศึกษาสมบูรณ์ป่องคำ นครหลวงพระบาง ในการแลกเปลี่ยนประสบการณ์เรียนรู้ของนักเรียนในหัวข้อ “มรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้” คุณครูห่าแอ๊งเฝื่อง จากโรงเรียนมัธยมศึกษาตอนปลายเฮืองเกิ่น จังหวัดฟู้เถาะ ครูรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีปี 2021 ได้เผยว่า
“การมอบรางวัลและความช่วยเหลือจากองค์กรระหว่างประเทศ เช่น มูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีมีบทบาทที่สำคัญในการให้กำลังใจและสร้างพลังขับเคลื่อนให้แก่การพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ของคุณครู โดยเฉพาะคุณครูรุ่นใหม่ อีกทั้งเป็นการรับทราบและยกย่องความมุ่งมั่นเพื่อลูกศิษย์และชุมชนของคุณครูและการขยายผลรูปแบบดีเด่นของคุณครูในภูมิภาคและโลก โดยมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีได้สร้างเครือข่ายคุณครูอาเซียนและประเทศต่างๆเพื่อแลกเปลี่ยนประสบการณ์ ยกระดับความสามารถทางวิชาการและพัฒนาความคิดริเริ่มเพื่อสังคมอย่างยั่งยืนและเป็นรูปธรรม”
 คุณครูห่าแอ๊งเฝื่อง จากโรงเรียนมัธยมศึกษาตอนปลายเฮืองเกิ่น จังหวัดฟู้เถาะ ครูรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีปี 2021 |
การได้รับรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีทำให้ครูรางวัลเป็นที่รู้จักทั้งในระดับชาติและระดับนานาชาติ เป็นแหล่งพลังที่สำคัญในการมีส่วนร่วมจัดทำหลักสูตรการเรียนการสอน เป็น national trainer และเป็นวิทยากรในการสัมมนาด้านการศึกษาระหว่างประเทศ คุณครู เหงวียนแหม่งหุ่ง รอง ผอ.โรงเรียนมัธยมศึกษาตอนปลายอัจฉริยะหว่างวันถุ จังหวัดหว่าบิ่ง ซึ่งปัจจุบันคือจังหวัดฟู้เถาะใหม่ ซึ่งเป็นครูรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีปี 2023 ได้ให้ข้อสังเกตว่า
“เมื่อปีที่แล้ว ผมได้นำเสนอรูปแบบการสอนทักษะชีวิตเป็นเวลา 90 นาที ในการประชุมวิชาการนานาชาติสำหรับครูรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรี ณ กรุงเทพฯ โดยได้รับการชื่นชมจากเพื่อนครูอื่นๆ นักเรียนตอนนี้เรียนเก่งมาก แต่กลับไม่มีทักษะชีวิต เช่น การรับมือภัยพิบัติ อาทิ การปฐมพยาบาลเบื้องต้น การป้องกันและระงับอัคคีภัย การว่ายน้ำ เป็นต้น”
 คุณครู เหงวียนแหม่งหุ่ง รอง ผอ.โรงเรียนมัธยมศึกษาตอนปลายอัจฉริยะหว่างวันถุ จังหวัดหว่าบิ่ง ซึ่งปัจจุบันคือจังหวัดฟู้เถาะใหม่ ซึ่งเป็นครูรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีปี 2023 (ภาพจากสถานเอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงฮานอย) |
ปีนี้ก็ครบ 10 ปี รางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรี ซึ่งมีการเพิ่มประเทศที่มีโรงเรียนที่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ดูแล ได้แก่ ภูฏาน บังกลาเทศและมองโกเลีย ทำให้จำนวนประเทศที่อยู่ในเครือข่ายครูรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีเพิ่มขึ้นเป็น 14 ประเทศ เช่น มีการมอบรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีให้แก่คุณครู โมฮัมหมัด ชาฟิอูล อิสลาม โรงเรียนประถมตัวอย่าง ชัคเอนาเย็ต เขตเนากัน ประเทศบังกลาเทศ ซึ่งเป็นครูดีเด่นแห่งชาติ ในปี 2022 และครูผู้สร้างนวัตกรรมยอดเยี่ยมด้านประถมศึกษา คุณครู ชิมิ เดมา โรงเรียนมัธยมศึกษา เพลจอร์ลิ่ง ทาชิโชลิง เขตซัมเซ ประเทศภูฏาน ผู้พัฒนานวัตกรรมด้านสื่อการเรียนและวิชาภาษาอังกฤษ และคุณครู อุยังกะ อาดิยาสุเรน โรงเรียนการศึกษาวิชาชีพทั่วไป เมืองอูลานบาตาร์ ประเทศมองโกเลีย ครูผู้สร้างความเชื่อมั่นให้กับศิษย์ในการดำรงชีวิตด้วยตนเองและความสามารถในการทำงานได้
ทั้งนี้ ท่ามกลางการพัฒนาโลกาภิวัฒน์ ทางมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีได้มุ่งมั่นเพิ่ม mobility ของครูกับเด็กผ่านการจัดกิจกรรมค่ายครูกับค่ายเด็กและมีแผนจัดตั้ง PMCA teacher Academy ซึ่งเป็นองค์กรที่พัฒนาครูร่วมกันทั้ง 14 ประเทศเพื่อสร้างระบบการศึกษาไร้พรมแดน มุ่งสู่การศึกษาในรอบด้านและผสมผสานเข้ากับภูมิภาคและโลก.
 ครูรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีของเวียดนาม (ภาพจากสถานเอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงฮานอย) |