หนุ่มสาวเผ่าไตในชุดพื้นเมือง

ในตำนานพื้นบ้านของเผ่าไตมีเรื่องเล่าเกี่ยวกับความเป็นมาของต้นครามที่เกี่ยวข้องกับความรักอันลึกซึ้งของหนุ่มสาวคู่หนึ่ง โดยเรื่องมีอยู่ว่า มีชายหน่มคนหนึ่งต้องออกไปรบกับข้าศึกที่มารุกรานประเทศ ส่วนแฟนสาวก็รอคอยคนรักกลับมาที่บ้าน แต่เวลาผ่านไปหลายปี ชายคนรักก็ยังไม่กลับมา  เธอจึงออกไปหาคนรักที่สนามรบ  แต่ระหว่างทางเธอก็ล้มป่วยและเสียชีวิตด้วยความทุกข์และความเหนื่อยล้า ชาวบ้านแถวนั้นซาบซึ้งในความรักอันแน่วแน่ของเธอ จึงได้จัดงานศพให้เมื่อชาวบ้านเดินมาถึงหลุมที่ฝังร่างของเธอ ก็เห็นต้นไม้ต้นหนึ่งที่มีรูปร่างและกลิ่นที่แปลกงอกขึ้นมา ซึ่งก็คือต้นครามที่ชนเผ่าใช้ย้อมสีผ้าในปัจจุบันนั่นเอง จากนั้นเป็นต้นมา ชาวไตมักใส่เสื้อผ้าที่ทำจากผ้าฝ้ายย้อมสีคราม ทำให้ชุดผ้าสีครามที่มาจากตำนานความรักค่อยๆ กลายเป็นสัญญาลักษณ์ทางวัฒนธรรมของชาวชนเผ่าไต โดยเฉพาะเครื่องแต่งกายของผู้หญิงชนเผ่าไตที่แสดงถึงความสวยงามแบบเรียบง่าบและเฉพาะตัวของชนเผ่าไตที่อาศัยในทุกภาค  นาย เหงียน กวาง แหง เจ้าหน้าที่วิจัยวัฒนธรรมชนเผ่าในจังหวัด ห่า ซยาง ซึ่งเป็นจังหวัดที่มีชนเผ่าไตอาศัยอยู่เผยว่า

เครื่องแต่งกายของชาวไตมีเอกลักษณ์คือชุดผ้าสีคราม มีเสื้อชายสั้นอยู่ด้านในและเสื้อชายยาวอยู่ด้านนอกและไม่ค่อยมีลายปัก แม้เครื่องแต่งกายไม่มีลวดลายและสีสันมากมาย แต่ความเรียบง่ายของเครื่องแต่งกายผู้หญิงชาวไตแสดงออกถึงความสวยงาม ความเรียบร้อยและนิสัยที่อ่อนโยน นุ่มน่วลของพวกแธอ
กาลเวลาทำให้วัฒนธรรมบางอย่างของชนเผ่าไตถูกหลงลืม และหนึ่งในนั้นคือศิลปะการทอผ้าและย้อมสีครามแบบดั้งเดิม อย่างไรก็ตาม ด้วยใจรักอาชีพดั้งเดิมของชนเผ่าตนเอง นาง เหงียน ถิ หญ่าน ชาวเผ่าไตที่อาศัยที่อำเภอ บ๊าว หลาก จังหวัด กาวบั่ง ยังคงอนุรักษ์อาชีพทอผ้าและย้อมสีครามของชนเผ่าตนเอง นาง เหงียน ถิ หญ่าน เล่าว่า ดิฉันทำงานย้อมสีและแช่สีครามตั้งแต่ตอนอายุ 18 งานย้อมสีผ้าสีครามเป็นงานที่หนักมาก ปัจจุบันเหลือแค่ 3 คนยังทำงานนี้อยู่ ส่วนรุ่นหลังๆ ไม่ทำอีกแล้ว แต่ปัจจุบันรัฐบาลกำลังส่งเสริมการการประกอบอาชีพและอนุรักษ์เอกลักษณ์ของชนเผ่าเอาไว้

เครื่องแต่งกายของชาวไตมีเอกลักษณ์คือชุดผ้าสีคราม

แต่อย่างไรก็ตาม นาง เหงียน ถิ หญ่าน เผยว่า ที่อำเภอ บ๊าวหลาก คนที่ย้อมผ้าสีครามเป็นตอนนี้เหลือน้อย และส่วนใหญ่อายุมาก ชาวไตปัจจุบันยังใส่ชุดผ้าสีคราม แต่ส่วนมากซื้อผ้าหรือชุดสำเร็จรูปที่ตลาด ซึ่งไม่เหมือนเมื่อก่อนที่ชาวไตต้องทอผ้าเอง ย้อมสีเองและตัดเย็บชุดเอง ชุดเครื่องแต่งกายของผู้หญิงไตประกอบด้วย ผ้าโพกหัว เสื้อ กางเกง เข็มขัด เอี๊ยม รองเท้าส้นไม้หรือรองเท้าธรรมดา ผู้หญิงไตมักไม้ผมยาก โพกหัวด้วยผ้ารูปสี่เหลี่ยมพับครึ่งเหมือนรูปปากของอีกาและผูกที่ต้นคอ คล้ายกับวิธีการผูกผ้าโพกหัวของผู้หญิงเผ่ากิง ส่วนเสื้อของผู้หญิงนั้นมี 5 ชิ้น 4 ชิ้นยาว และ 1 ชิ้นที่สั้นกว่าอยู่ด้านนอกขวา ตัดตามแนวทแยงจากใต้คอถึงรักแร้ด้านขวา เสื้อผู้หญิงชาวไตมักยาวเลยน่องขา ส่วนเสื้อและช่วงแขนจะรัดกับลำตัวเพื่ออวดเรือนร่างที่สวยงาม นอกจากความสวยงามด้านการออกแบบ เครื่องแต่งกายของผู้หญิงชาวไตยังมีความโดดเด่นด้านการใช้สีคราม เมื่อก่อนผู้หญิงไตมีชื่อเสียงในการทอผ้าพื้นเมือง กระบวนการทอผ้าเป็นงานหัตถกรรมที่ใช้ฝีมือและความมานะของผู้หญิงชาวไต ผ้าพื้นเมืองที่ทำออกมาจึงมีลวดลายที่สวยและโดดเด่นมากๆ เพราะมีวิธีใช้สีทั้ง 5 สีในการตกแต่ง ซึ่งทำให้ลวดลายของผ้าพื้นเมืองของชนเผ่าไตมีความพิเศษ ไม่เหมือนกับชุดครื่องแต่งกายของชนเผ่ากลุ่มอื่นๆ แม้จะใช้ผ้าสีครามเหมือนกัน

ปัจจุบัน วัฒนธรรมการทอผ้าพื้นเมืองดั้งเดิมยังคงพบเห็นได้ตามหมู่บ้านต่างๆ ของชนเผ่าไต เมื่อก่อน ทุกบ้าน ทุกครอบครัวมีกี่ทอผ้า เพราะการทอผ้าพื้นเมืองเป็นเกณฑ์ในการพิจารณาคุณธรรม ความชำนาญและความขยันหมั่นเพียรของผู้หญิงชาวเผ่าไต ดังนั้น การทอผ้าและการตัดเย็บเครื่องแต่งกายในปัจจุบันยังคงเป็นประเพณีที่สวยงามและแสดงถึงเอกลักษณ์ของชนเผ่าไตได้อย่างชัดเจน./.