องค์การการค้าโลกฉลองครบรอบ 30 ปีวันก่อตั้ง
(VOVWORLD) - วันที่ 1 มกราคมครบรอบ 30 ปีการก่อตั้งองค์การการค้าโลกหรือ WTO 3 ทศวรรษภายหลังการก่อตั้ง WTO ยังคงเป็นกลไกหลักของการค้าโลกถึงแม้ว่าจะมีคำเรียกร้องให้ปฏิรูปองค์กรนี้เพิ่มมากขึ้นก็ตาม
เมื่อวันที่ 15 เมษายนปี 1994 ณ เมืองมาร์ราเกช ประเทศโมร็อกโก 123 ประเทศได้เห็นพ้องที่จะลงนามข้อตกลงมาร์ราเกชเพื่อจัดตั้งองค์การการค้าโลกหรือ WTO ซึ่งมีต้นกำหนดจากความตกลงทั่วไปว่าด้วยภาษีศุลกากรและการค้าหรือ GATT เมื่อวันที่ 1 มกราคมปี 1995 WTO ได้รับการจัดตั้งอย่างเป็นทางการโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความเป็นระเบียบเรียบร้อยการค้าโลกใหม่บนพื้นฐานแห่งการครอบคลุมและความร่วมมือ 3 ทศวรรษภายหลังวันก่อตั้ง ปัจจุบัน WTO มี 166 ประเทศและดินแดนสมาชิก 23 ประเทศและดินแดนในฐานะผู้สังเกตการณ์ และองค์กรระหว่างประเทศหลายสิบองค์กรที่ได้รับสถานะผู้สังเกตการณ์
นับตั้งแต่ก่อตั้ง WTO มีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมกระแสการค้าโลก จนถึงปี 2023 มูลค่าการค้าโลกบรรลุประมาณ 30.4 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐต่อปี เพิ่มขึ้น 5 เท่าเมื่อเทียบกับปี 1995 ซึ่งอยู่ที่ 6.2 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ อัตราการเติบโตของการค้าโลกในช่วง 3 ทศวรรษที่ผ่านมาสูงกว่าอัตราการเติบโตของ GDP โลกมาโดยตลอดตั้งแต่ร้อยละ 20-30 ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความเชื่อมโยงแน่นแฟ้นยิ่งขึ้นของเศรษฐกิจต่างๆ รวมถึงในวิกฤตการเงินปี 2008-2009 และการแพร่ระบาดของโควิด-19 เมื่อปี 2020 ประเทศกำลังพัฒนาได้รับประโยชน์เป็นอย่างมากจากการจัดตั้ง WTO ซึ่งได้รับการแสดงให้เห็นผ่านการค้าระหว่างประเทศกำลังพัฒนาในปัจจุบันคิดเป็นประมาณร้อยละ 25 ของการค้าโลกเมื่อเทียบกับ 3 ทศวรรษก่อน ซึ่งอยู่ที่ประมาณร้อยละ 10 นี่เป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยให้ประเทศกำลังพัฒนาหลายประเทศสามารถรักษาการเติบโตทางเศรษฐกิจและลดอัตราความยากจนได้ นาง อึนกอซี โอคอนโจ-อิเวลลา (Ngizi Okonjo-Iweala) ผู้อำนวยการใหญ่องค์การการค้าโลกย้ำว่า
“องค์การการค้าโลกยังคงเป็นพื้นกฐานของเสถียรภาพและความยั่งยืนในสภาวการณ์ที่เศรษฐกิจและภูมิรัฐศาสตร์ที่ไม่มั่นคงพร้อมกับผลกระทบจากภายนอก การค้ายังคงเป็นแหล่งพลังที่สำคัญให้แก่การปรับปรุงคุณภาพชีวิตของประชาชน ช่วยให้สถานประกอบการและประเทศต่างๆ รับมือผลกระทบเหล่านี้”
แต่อย่างไรก็ตาม ภายหลัง 3 ทศวรรษแห่งการก่อตั้ง WTO กำลังเผชิญกับความท้าทายที่สำคัญๆ โดยเฉพาะ การปฏิรูปกลไกการปฏิบัติงาน ตลอดจนการจัดทำกฎระเบียบที่มีรายละเอียดและก้าวหน้ามากขึ้นในด้านต่างๆ ที่กำลังมีความซับซ้อนมากขึ้นในการค้าโลก เช่น การเกษตรและบริการดิจิทัล ซึ่งเป็นปัญหาที่ต้องบรรลุก้าวกระโดดอย่างรวดเร็วเพื่อที่จะได้รับการอนุมัติในการประชุมรัฐมนตรี WTO หรือ MC ครั้งที่ 14 ซึ่งจะจัดขึ้นในเดือนมีนาคมปี 2026 ณ ประเทศแคเมอรูน.