ຫໍສະມຸດຂອງໂຮງຮຽນ. (ພາບ: Ngọc Anh/VOV5)

ໂຮງຮຽນແຫ່ງນີ້ ມີຄູອາຈານ 20 ຄົນ, ນັກຮຽນ 150 ຄົນ ແລະ ໄດ້ແບ່ງປັນ 4 ຊັ້ນຮຽນ (ຄື ມໍ1, ມໍ2, ມໍ3, ມໍ4, ແຕ່ລະຊັ້ນຮຽນມີ 1 ຫ້ອງ). ໂຮງຮຽນມີຮາກຖານດ້ານວັດຖຸຢ່າງຄົບຖ້ວນພໍສົມຄວນ. ໃນບໍລິເວນໂຮງຮຽນທີ່ກວ້າງຂວາງນີ້ ມີຫໍພັກທີ່ໃຫຍ່ກວ້າງ, ມີເຂດລະຫລິ້ນ, ຫັດແອບກິລາໃຫ້ແກ່ພວກນ້ອງ, ມີຫໍສະຫມຸດດ້ວຍປຶ້ມອ່ານເປັນຫລາກຫລາຍຊະນິດ. ຄະນະອຳນວຍການໂຮງຮຽນ ພວມຄິດໄລ່ເຖິງການກໍ່ສ້າງສະລ່ອຍນຳ້. ອາຈານ ຫງວຽນຈ້ອງວິງ, ອຳນວຍການໂຮງຮຽນ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:

 “ນັກຮຽນໃນໂຮງຮຽນ ແມ່ນມາຈາກ 6 ຊົນເຜົ່າ, ໃນນັ້ນ ສ່ວນຫລາຍແມ່ນຊົນເຜົ່າ ຢາຣາຍ ແລະ ເຜົ່່າ ບານາ. ເງື່ອນໄຂກິນນອນຮຳ່ຮຽນຂອງພວກນ້ອງແມ່ນດີທີ່ສຸດ. ເພື່ອຮັບປະກັນໃຫ້ນັກຮຽນກິນນອນຊົນເຜົ່າ ທາງໂຮງຮຽນຕອບສະຫນອງໄດ້ທຸກຢ່າງໂດຍພື້ນຖານ. ແຕ່ລະອາທິດ, ໃນຕອນຄ່ຳວັນເສົາ, ທາງໂຮງຮຽນ ຈັດຕັ້ງການດຳເນີນຊີວິດພາຍໃນໂຮງຮຽນ ເພື່ອໂຄສະນາ, ເຜີຍແຜ່, ສຶກສາໃຫ້ພວກນ້ອງກ່ຽວກັບທັກສະການດຳລົງຊີວິດ. ນອກນັ້ນ ໂຮງຮຽນ ກໍ່ແນະນຳພວກນ້ອງກ່ຽວກັບການຖັກແສ່ວ, ຕັດຫຍິບ, ຈັກສານ...”.

         ເພື່ອເພີ່ມທາດບຳລຸງ, ປ່ຽນລົດຊາດໃນອາຫານໃຫ້ແກ່ນັກຮຽນ, ທາງໂຮງຮຽນກໍ່ໄດ້ປ່ຽນເຍື່່ອງອາຫານເປັນປະຈຳ, ເພີ່ມເຍື່ອງອາຫານທ່ຽງໃນວັນພະຫັດ ແລະ ວັນອາທິດ. ຕົວຢ່າງຄື: ເພີ່ມເຂົ້າປຸ້ນ, ໝີ່ກວ໋າງ. ນັກຮຽນລ້ວນແຕ່ໄດ້ຮັບຄວາມເອົາໃຈໃສ່ແນະນຳທັກສະການດຳລົງຊີວິດ, ການປະພຶດຂອງພວກນ້ອງ, ຊ່ວຍໃຫ້ພວກນ້ອງເຕີບໃຫຍ່ພັດທະນາກວ່າ. ນ້ອງ ເຣີເຈີມຈາ, ຊາວເຜົ່າ ຢາຣາຍ, ນັກຮຽນຊັ້ນ ມໍ4 ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:      

“ການຮ່ຳຮຽນ, ດຳເນີນຊີວິດກໍ່ຄືເລື່ອງກິນຢູ່ຂອງພວກນ້ອງຢູ່ທີ່ນີ້ ແມ່ນສະດວກທີ່ສຸດ. ທາງໂຮງຮຽນ ມີອຸປະກອນການຮຽນຢ່າງຄົບຖ້ວນ, ບັນດາອຸປະກອນແມ່ນຮັບໃຊ້ໃຫ້ບົດຮຽນພາກປະຕິບັດ. ແຕ່ລະຫ້ອງຮຽນ ລ້ວນແຕ່ມີ ໂທລະທັດອັດສະລິຍະ, ພວກນ້ອງອາດສາມາດຄົ້ນຫາຂໍ້ມູນ ແລະ ຊອກຫາແຫລ່ງຂໍ້ມູນທີ່ມີປະໂຫຍດ. ພື້ນຖານດ້ານວັດຖຸຢູ່ທີ່ນີ້ມີຄົບທຸກຢ່າງ ສະນັ້ນ ພວກນ້ອງສາມາດຝືກແອບກິລາກາຍະກຳເພື່ອຍົກສູງສຸຂະພາບ”.

“ພວກນ້ອງນັກຮຽນ ມໍ1 ຫາກໍ່ເຂົ້າໂຮງຮຽນສ່ວນຫລາຍຮູ້ສຶກແປກຕ່າງ. ບັນດາຄູອາຈານໄດ້ແນະນຳໃຫ້ພວກນ້ອງວິທີການກິນການນອນ, ດຳເນີນຊີວິດດ້ວຍຕົນເອງ. ຄູອາຈານຄືພວກຂ້າພະເຈົ້າກໍ່ຄືດັ່ງເປັນແມ່ຄົນທີສອງຂອງພວກນ້ອງ ແລະ ເບິ່ງແຍງດູແລພວກນ້ອງຢ່າງລະອຽດຖີ່ຖ້ວນ. ຍ້ອນພວກນ້ອງສ່ວນຫລາຍແມ່ນຊາວຊົນເຜົ່າສ່ວນຫນ້ອຍ ສະນັ້ນ ພວກຂ້າພະເຈົ້າຕ້ອງເອົາໃຈໃສ່ກວ່າອີກເພື່ອໃຫ້ພວກນ້ອງເຂົ້າໃຈບົດຮຽນງ່າຍກວ່າ, ກຳແຫນ້ນຄວາມຮູ້ໄດ້ດີກວ່າ”.

ຊີວິດທາງດ້ານຈິດໃຈຂອງພວກນ້ອງກໍ່ໄດ້ຮັບຄວາມເອົາໃຈໃສ່ຈາກໂຮງຮຽນ. ຫໍສະຫມຸດຂອງໂຮງຮຽນໄດ້ຮັບໃບຢັ້ງຢືນນາມມະຍົດຫໍສະຫມຸດບັນລຸມາດຖານຂອງກະຊວງສຶກສາ ແລະ ບຳລຸງສ້າງ. ເອື້ອຍຄູ ຫວູທິທູເຮື່ອງ, ຮັບຜິດຊອບຫໍສະຫມຸດຂອງໂຮງຮຽນ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:

  “ກ່ຽວກັບປຶ້ມ, ເອກະສານ, ຫນັງສືພິມ ທາງໂຮງຮຽນໄດ້ລົງທຶນຢ່າງສູງສຸດເພື່ອຮັບໃຊ້ການຮຽນ ແລະ ບັນເທິງຂອງພວກນ້ອງ. ໃນຫໍສະຫມຸດນີ້ ມີປຶ້ມຄົບທຸກຊະນິດຄື: ປຶ້ມແບບຊ່ວຍການເຮັດບົດຝືກຫັດ, ປຶິ້ມສຳລັບພວກນ້ອງອະນຸຊົນ, ວາລະສານ, ຫນັງສືພິມ, ບັນດາບົດເສັງແຕ່ລະປີ ທາງໂຮງຮຽນເກັບຮັກສາໄວ້ເພື່ອໃຫ້ພວກນ້ອງນັກຮຽນຊອກຮູ້ຕື່ມ ແລະ ຮຽນດ້ວຍຕົນເອງ”.

 ນອກຈາກການຮຽນແລ້ວ, ພວກນ້ອງນັກຮຽນໃນໂຮງຮຽນ ຍັງໄດ້ຮຽນວິຊາກິລາກາຍະກຳທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງຊາວຊົນເຜົ່າສ່ວນຫນ້ອຍ ແລະ ຮັກສາ, ເສີມຂະຫຍາຍສີສັນວັດທະນະທຳຂອງຊົນເຜົ່າຕົນ. ເມື່ອເມືອງ ຈືປັນ ຈັດຕັ້ງບັນດາເຫດການວັດທະນະທຳ, ອົງການຈັດຕັ້ງມະຫາຊົນທຸກຂັ້ນ ກໍ່ເຊີນກອງສິລະປະຂອງໂຮງຮຽນ ເຂົ້າຮ່ວມການສະແດງ. ໃນຕອນບ່າຍວັນເສົາທຸກອາທິດ, ພວກນ້ອງລ້ວນແຕ່ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມການດຳເນີນຊີວິດດ້ານສິລະປະພື້ນເມືອງຄື: ຕີຄ້ອງ, ຟ້ອນຊວາງ.

 ນ້ອງ ອາຢັກ ຊາວເຜົ່າ ຢາຣາຍ, ນັກຮຽນຫ້ອງ ມໍ4 ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມຕອນຕົ້ນກິນນອນຊົນເຜົ່າ ເມືອງ ຈືປັນ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:

“ທາງໂຮງຮຽນເຊີນບັນດານັກສິລະປະກອນ ມາສອນຕີຄ້ອງ, ຟ້ອນຊວາງ ໃຫ້ພວກນ້ອງຢູ່ໂຮງຮຽນ. ປະຈຸບັນ ພວກນ້ອງ ໄດ້ຮູ້ຈັກການຕີຄ້ອງ ແລະ ເພື່ອນຍິງຮູ້ຈັກຟ້ອນຊວາງ ແລະ ໄດ້ຮູ້ຈັກເຖິງຄວາມສຳຄັນຂອງການຮັກສາສີສັນວັດທະນະທຳຊົນເຜົ່າຕົນ. ຜ່ານການຮ່ຳຮຽນດ້ານວັດທະນະທຳນັ້ນ ໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ພວກນ້ອງເຄົາລົບນັບຖືສີສັນວັດທະນະທຳຂອງຊົນເຜົ່າຕົນ ແລະ ພວກນ້ອງຈະເສີມຂະຫຍາຍວັດທະນະທຳຊົນເຜົ່າຕົນ, ໂຄສະນາໄປເຖິງປະຊາຊົນຢູ່ພາຍໃນປະເທດ ແລະ ເພື່ອນມິດສາກົນ”.

ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມຕອນຕົ້ນກິນນອນຊົນເຜົ່າ ເມືອງ ຈືປັນ ໄດ້ຮັບການຮັບຮອງແມ່ນໂຮງຮຽນບັນລຸມາດຖານແຫ່ງຊາດ. ຈາກໂຮງຮຽນແຫ່ງນີ້, ມີພວກນ້ອງນັກຮຽນຫລາຍຄົນໄດ້ເຕີບໃຫຍ່ເຂັ້ມແຂງ ແລະ ມີການປະກອບສ່ວນໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ ສັງຄົມຂອງທ້ອງຖິ່ນ.