(vovworld)- ສຳລັບຊາວເຜົ່າຜູ້ໄທແລ້ວ, ໂຍນໝາກຄອນແມ່ນ ການລະຫລິ້ນພື້ນເມືອງທີ່ມີຄວາມໝາຍພິເສດ, ແມ່ນຮູບການດຳເນີນຊີວິດດ້ານວັດທະນະທຳທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ, ມີລັກສະນະວົງຄະນາຍາດ. ນີ້ກໍແມ່ນໂອກາດເພື່ອໃຫ້ບັນດາຄູ່ບ່າວສາວຊອກຮູ້ເຊິ່ງກັນ ແລະ ກັນ, ສະແດງຄວາມຮັກຕໍ່ກັນ ແລະ ກາຍເປັນຄູ່ຜົວເມຍ. ບົດຂຽນ ຂອງນັກຂ່າວ ທູຍງວານທີ່ມີຫົວຂໍ້ວ່າ “ໂຍນໝາກຄອນ, ການລະຫລິ້ນພື້ນເມືອງຂອງຊາວເຜົ່າຜູ້ໄທ”.
ສຳລັບຊາວເຜົ່າຜູ້ໄທແລ້ວ, ໂຍນໝາກຄອນແມ່ນ ການລະຫລິ້ນພື້ນເມືອງ
ທີ່ມີຄວາມໝາຍພິເສດ
ພາບ:baoxaydung.com.vn
|
ຕາມການເລົ່າຂານກັນມາວ່າ ແຕ່ກີ້ແຕ່ກ່ອນ ເມື່ອໄປເຮັດໄຮ່ໄຖນາ ຜູ້ບ່າວຜູ້ສາວຊາວເຜົ່າຜູ້ໄທເຄີຍໂຍນມັດກ້າໃຫ້ກັນ, ຈາກນັ້ນຈຶ່ງປະກົດມີປະເພນີໂຍນໝາກຄອນ. ຕາມພາສາຊົນເຜົ່າຜູ້ໄທ ໝາກຄອນ ຍັງເອີ້ນວ່າ “ກອນກວງ” ມີຄວາມໝາຍວ່າຄວາມເຊື່ອໝັ້ນ, ນຳມາເຊິ່ງວັດທະນາຖາວອນ ແລະ ຄວາມຜາສຸກ. ໃນງານບຸນຕ່າງໆ ເປັນຕົ້ນແມ່ນບັນດາງານບຸນໃຫຍ່ ຄື: ງານບຸນລົງນາ, ງານບຸນເຊັນ ຫລື ໃນໂອກາດບຸນປີໃຫມ່ປະຈຳຊາດ, ການລະຫລິ້ນໂຍນໝາກຄອນ ແມ່ນຮູບການດຳເນີນຊີວິດທີ່ຂາດບໍ່ໄດ້ໃນຊີວິດທາງດ້ານວັດທະນະທຳຂອງຊາວເຜົ່າຜູ້ໄທ. ແມ່ຕູ້ ຕອງທິເທີນ ຢູ່ ຕາແສງ ເມື່ອງກາງ ເມືອງ ທານອວຽນ ແຂວງ ລາຍເຈົາ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ປີໃດກໍເຊັ່ນດຽວກັນ, ເມື່ອບຸນປີໃຫມ່ປະຈຳຊາດ, ລະດູບານໃຫມ່ວຽນມາ ພວກຂ້າພະເຈົ້າ ເຄີຍເຮັດໝາກຄອນເພື່ອຮັບໃຊ້ການລະຫລິ້ນໃນບຸນເຕັດ. ນີ້ແມ່ນຈຸດວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງທີ່ຕິດພັນກັບການດຳເນີນຊີວິດຂອງຊາວເຜົ່າຜູ້ໄທ ຊື່ງແມ່ນຊົນເຜົ່າຫນຶ່ງທີ່ຍາມໃດກໍຕິດພັນກັບພື້ນຖານກະສິກຳເຮັດນາທາມ”
ໝາກຄອນໃຫຍ່ເທົ່າກັບໝາກກ້ຽງຫນ່ວຍໃຫຍ່, ແລະ ຖືກຫຍິບເປັນຫລາຍຕອນຕິດຕໍ່ກັນ ດ້ວຍລວດລາຍຫລາກຫລາຍສີທີ່ງາມຕາ ມັນມີຄວາມໝາຍເປັນສັນຍາລັກແຫ່ງ ຄວາມອຸດົມສົມບູນຂອງຈັກກະວານ. ຢູ່ທາງໃນຂອງໝາກຄອນ ແມ່ນຍັດບັນດາເມັດເຂົ້າ, ເມັດຝ້າຍ, ໝາກຖົ່ວຂາວ, ເມັດງາ…. ສະແດງໃຫ້ເຫັນຄວາມມຸ່ງຫວັງຂອງຊີວິດທີ່ຍືນຍົງຄົງຕົວ, ການກຳເນີດເຕີບໃຫຍ່ ແລະ ຄວາມປາດຖະຫນາຢາກຮັກສາບັນດາສິ່ງທີ່ດີງາມໃຫ້ຄົນລຸ່ນຫລັງ. ໝາກຄອນຍັງໄດ້ຕິດກັບເຊືອກເສັ້ນຫນຶ່ງເຮັດດ້ວຍແພມີຄວາມຍາວປະມານ 50 cm. ເພື່ອຫຍິບໄດ້ໝາກຄອນງາມນັ້ນ, ພວກເອື້ອຍນ້ອງແມ່ຍິງເຄີຍເລືອກເຟັ້ນແຜ່ນແພທີ່ງາມ ແລະ ປະສົມຫລາຍສີເຂົ້າກັນ. ສ່ວນຂອດຫຍິບໝາກຄອນ ບໍ່ພຽງແຕ່ຮັບປະກັນຄວາມງາມເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງມີຄວາມໝາຍດ້ານຈິດວິນຍານອີກດ້ວຍ. ຕາມທັດສະນະຂອງຊາວເຜົ່າຜູ້ໄທແລ້ວ, ໝາກຄອນ ຍິ່ງມີຫລາຍສີຍິ່ງມີໂຊກມີໄຊ ແລະ ຄວາມຜາສຸກ, ວັດທະນາຖາວອນກວ່າ.
ທຳມະດາ ຊາວເຜົ່າຜູ້ໄທ ເຄີຍພາກັນໂຍນໝາກຄອນຢູ່ເດີນບ້ານ, ເຂດດິນນາທີ່ກວ້າງໃຫຍ່ພາຍຫລັງເກັບກ່ຽວສຳເລັດແລ້ວ ຫລື ເຂດດິນເປົ່າຫວ່າງສາມາດເຕົ້າໂຮມໄດ້ຫລາຍຄົນ. ແມ່ຕູ້ ຄວາງທິຢວຽນ ຢູ່ ນະຄອນ ລາຍເຈົາ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ການລະຫລິ້ນໂຍນໝາກຄອນມີ 2 ວິທີ. ທີຫນຶ່ງ ຜູ້ໃດສາມາດໂຍນໝາກຄອນໃຫ້ລອດວົງມົນຖືກແຂວນເທິງເສົາ ຜູ້ນັ້ນແມ່ນຊະນະ, ແມ່ນຜູ້ເກັ່ງກ້າ ແລະ ມີໂຊກມີໄຊຕະຫລອດປີ. ວິທີທີສອງ ແບ່ງເປັນສອງກຸ່ມ ຍິງ ແລະຊາຍ ຫລື ທັງຍິງທັງຊາຍ ແມ່ນອີງໃສ່ແຕ່ລະງານບຸນ. ຖ້າຜູ້ໃດຈັບໝາກຄອນບໍ່ໄດ້ ຕ້ອງມີວັດຖຸເຄື່ອງຂອງໃດຫນຶ່ງເພື່ອມອບໃຫ້ຜູ້ຊະນະ, ຊາວຫນຸ່ມຜູ້ບ່າວຜູ້ສາວ ເຄີຍມອບໃຫ້ກັນຜ້າພັນຄໍ, ໝວກ, ເສື້ອ, ປອກແຂນ.”
ການລະຫລິ້ນໂຍນໝາກຄອນຂອງຊາວເຜົ່າຜູ້ໄທ
ພາບ:vietnamtouris
|
ດ້ວຍສຽງໂຮ່ຮ້ອງຕົບມືຊົມເຊີຍ ແລະ ລະດົມກຳລັງໃຈຂອງຜູ້ຊົມ, ບັນດາອ້າຍບ່າວ, ນາງສາວ ໃນຊຸດອາພອນປະຈຳເຜົ່າ ມືຈັບເຊືອກໝາກຄອນທີ່ມີສີສັນຫລາກຫລາຍ ໂຍນໝາກຄອນຂຶ້ນ ໄດ້ສ້າງບັນຍາກາດຟົດຟື້ນມ່ວນຊື່ນທີ່ສຸດ. ໃນໂອກາດນີ້ ບັນດາຄູບ່າວສາວສະແດງຄວາມອາລົມຈິດຄວາມຮັກແພງເຊິ່ງກັນ ແລະ ກັນ ຜ່ານໝາກຄອນ. ເມື່ອອ້າຍບ່າວມີຄວາມຮັກຕໍ່ນາງສາວຜູ້ໃດ ເຂົາເຈົ້າເຄີຍໂຍນໝາກຄອນໃຫ້ກັນ. ຫລັງຈາກນັ້ນ ມອບເຄື່ອງທີ່ລະນຶກໃຫ້ກັນເພື່ອສ້າງຄວາມເຊື່ອໃຈ. ຈາກງານບຸນໂຍນໝາກຄອນໃນຊຸມມື້ລະດູບານໃຫມ່ນັ້ນ, ມີບ່າວສາວຫລາຍຄູ່ໄດ້ກາຍເປັນບັນດາຄູ່ຜົວເມຍທີ່ມີຄວາມຜາສຸກ.
ການລະຫລິ້ນໂຍນໝາກຄອນ ທັງມີລັກສະນະວັດທະນະມຳ ທັງແມ່ນການແອບກິລາ, ເຮັດໃຫ້ຜູ້ຫລິ້ນໝາກຄອນມີຄວາມຄ່ອງແຄ້ວກວ່າ. ຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມການລະຫລິ້ນໂຍນໝາກຄອນ ທັງມີໂອກາດໄດ້ພົບປະແລກປ່ຽນ, ໂອ້ລົມໝູ່ເພື່ອນນຳກັນ ທັງສະຫນິດຕິດພັນ, ສາມັກຄີກັບວົງຄະນາຍາດ. ຖ້ານັກທ່ອງທ່ຽວທ່ານໃດມີໂອກາດໄປຢ້ຽມຢາມເຂດ ໄຕບັກ(ໝາຍເຖິງເຂດຕາເວັນຕົກສຽງເຫນືອ) ຢ່າລືມເຂົ້າຮ່ວມການລະຫລິ້ນໂຍນໝາກຄອນກັບພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນເຜົ່າຜູ້ໄທ, ທ່ານຈະຮູ້ສຶກໄດ້ວ່າ ການລະຫລິ້ນພື້ນເມືອງຂອງຊາວເຜົ່າຜູ້ໄທນີ້ ແມ່ນດູດດ່ືມທີ່ສຸດ, ມີສີສັນດ້ານຈິດວິນຍານ ແລະ ກໍແມ່ນຈຸດວັດທະນະທຳທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງເຂດໄຕບັກ.