ອາຊີບ ຜະລິດເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາຫັດຖະກຳພື້ນເມືອງຂອງຊາວເຜົ່າ ມະນົງ ຣະລຳ, ຕາແສງ ຢາງຕາວ, ເມືອງ ລັກ, ແຂວງ ດັກລັກ ໄດ້ຮັບຮູ້ແມ່ນ ມໍລະດົກວັດທະນະທຳບໍ່ເປັນວັດຖຸແຫ່ງຊາດ (ພາບ: H’Xíu/VOV)

     ຕາແສງ ຢາງຕາວ, ເມືອງ ລັກ ມີປະຊາກອນກ່ວາ 90% ແມ່ນຊາວເຜົ່າ ມະນົງ ຣະລຳ. ແຕ່ກີ້ແຕ່ກ່ອນ, ແຫ່ງນີ້ ມີຊື່ສຽງດ້ວຍອາຊີບຜະລິດເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາຫັດຖະກຳພື້ນເມືອງ. ເລີ່ມຈາກວິວັດການອອກແຮງງານ, ປະດິດຄິດສ້າງ, ລູກຫຼານ ຊາວເຜົ່າ ມະນົງ ຣະລຳ ໄດ້ນຳໃຊ້ດິນດາກຢູ່ຕີນໂນນພູເພື່ອເຮັດບັນດາເຄື່ອງໃຊ້ທີ່ຈຳເປັນ. ກ່ອນອື່ນໝົດແມ່ນເພື່ອຮັບໃຊ້ຄວາມຕ້ອງການໃນການດຳລົງຊີວິດປະຈຳວັນ, ຫຼັງຈາກນັ້ນແມ່ນເພື່ອແລກປ່ຽນກັບຊາວເຜົ່າ ເອເດ, ຢາຣາຍ ຢູ່ເຂດອ້ອມແອ້ມ.

ແຕ່ລະຜະລິດຕະພັນເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາ ມະນົງ ມີລັກສະນະເອກະລັກສະເພາະ (ພາບ: H’Xíu/VOV)

   ແມ່ຍິງ ຢາງຕາວ ເກືອບໝົດທຸກຄົນໄດ້ຮູ້ຈັກການເຮັດເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາ, ຍ້ອນວ່າບັນດາຜະລິດຕະພັນເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາໄດ້ນຳມາເຊິ່ງມູນຄ່າເສດຖະກິດສູງ. ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງ ປຊຊ ໃນຕາແສງ ຢາງຕາວ ມີຄວາມອີ່ມໜຳສຳລານ, ຄົບຖ້ວນຍ້ອນອາຊີບຜະລິດເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາ… ບັນດາຜະລິດຕະພັນຈາກເຄື່ອງປັ້ນດິນ ເຜົາເຖິງວ່າບໍ່ມີຫຼາຍຮູບແບບ, ຫຼາກຫຼາຍສີສັນກໍ່ຕາມ ແຕ່ໄດ້ບັນຈຸບັນດາຄວາມຊົງຈຳກ່ຽວກັບວິວັດການສ້າງຕັ້ງ ແລະ ພັດທະນາຂອງຕາແສງ ຢາງຕາວ ນັບແຕ່ເມື່ອກ່ອນຈົນມາຮອດປະຈຸບັນ. ປ້າ ຮະຟຽດ ອວງ  ນາຍຊ່າງຜະລິດ ເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາຂອງໝູ່ບ້ານ ແບ່ງປັນວ່າ:

ຊາວເຜົ່າ ມະນົງ ຣະລຳ ເຄີຍໃຊ້ເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາເພື່ອຫຸງເຂົ້າ, ຕົ້ມແກງ, ຖ້ວຍເຂົ້າ. ຫຸງເຂົ້າດ້ວຍໝໍ້ດິນແມ່ນແຊບທີ່ສຸດ.

  ເຖິງວ່າສັງຄົມນັບມື້ນັບໄດ້ພັດທະນາກໍ່ຕາມ ແຕ່ຂັ້ນຕອນການຜະລິດເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາຂອງ ຊາວເຜົ່າ ມະນົງ ຣະລຳ ຍັງຮັກສາລັກສະນະເກົ່າແກ່ດັ້ງເດີມໃນເມື່ອກ່ອນໄວ້. ເມື່ອເອົາດິນດາກມາ ໂດຍບໍ່ປົນສິ່ງອື່ນ ກໍ່ນຳໄປຕຳໃຫ້ໜຽວແລ້ວ  ສ້າງເປັນຮູບຮ່າງ. ການສ້າງເປັນຮູບເປັນຮ່າງແມ່ນຂັ້ນຕອນຍາກກ່ວາໝູ່ ຍ້ອນທັງໝົດລ້ວນແຕ່ໄດ້ເຮັດດ້ວຍສີມືທີ່ຄ່ອງແຄ້ວຂອງນາຍຊ່າງເທົ່ານັ້ນ ຫາກບໍ່ໃຊ້ເຄື່ອງຈັກ. ບັນດາຜະລິດຕະພັນທີ່ໄດ້ປັ້ນແລ້ວນັ້ນ ຈະເອົາໄປຕາກແຫ້ງ, ຫຼັງຈາກນັ້ນ, ນາຍຊ່າງຈະໃຊ້ໄມ້ໄຜ່, ໄມ້ຟືນ ຫຼື ຂົນໂຕເໝັ້ນເພື່ອແຕ້ມລວດລາຍໃສ່ຜະລິດຕະພັນນັ້ນ. ເມື່ອຜະລິດຕະພັນແຫ້ງພໍດີຈຶ່ງຈະເອົາໄປເຜົາ.

  ເຕັກນິກເຜົາຂອງຊາວເຜົ່າ ມະນົງ ຣະລຳ ແມ່ນພິເສດທີ່ສຸດ, ບໍ່ໄດ້ໃຊ້ເຕົາເຜົາ ຫາກເຜົາແບບຢູ່ກາງແຈ້ງ... ຊື່ງໄດ້ເສຍເວລາປະມານ 30 ນາທີ, ຫຼັງຈາກນັ້ນເອົາໄປໝົກໃນຂີ້ແກບເປັນເວລາ 2, 3 ນາທີເພື່ອສ້າງທາດເຄືອບ ແລະ ຄວາມທົນທານ. ທ່ານ ປອ ເລືອງແທັງເຊີນ, ນັກຄົ້ນຄ້ວາວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:

   ດິນເຮັດເຄື່ອງປັນດິນເຜົາຂອງຊາວເຜົ່າ ມະນົງ ຣະລຳ ບໍ່ໄດ້ປົນບໍ່ວ່າວັດຖຸອື່ນໃດເຂົ້າ. ປຊຊ ໄປເອົາດິນມາຕຳ ແລ້ວປັ້ນເປັນຜະລິດຕະພັນ. ຫຼັງຈາກເຜົາແລ້ວ, ຜະລິດຕະພັນເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາຍັງສວຍງາມ ແລະ ທົນທານ. ປຊຊ ໃນເຂດອ້ອມຂ້າງໄດ້ນຳໃຊ້ຫຼາຍພໍສົມຄວນ ແລະ ມາຮອດປະຈຸບັນຍັງມີຫຼາຍຄົນໄດ້ນຳໃຊ້ຢູ່.

  ທ່ານ ອີເທີ ມະໂລ, ຮອງປະທານຄະນະກຳມະການຕາແສງ ຢາງຕາວ, ເມືອງລັກ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ດ້ວຍເລື່ອງ ອາຊີບຜະລິດເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາຂອງຊາວເຜົ່າ ມະນົງ ຣະລຳ ໄດ້ຮັບຮູ້ແມ່ນມໍລະດົກວັດທະນະທຳບໍ່ເປັນວັດຖຸແຫ່ງຊາດ ຈະເປີດໂອກາດໃນການອະນຸລັກຮັກສາ, ພັດທະນາອາຊີບນີ້ຕື່ມອີກ, ສ້າງຜະລິດຕະພັນທີ່ເປັນເອກະລັກພິເສດສະເພາະ ແລະ ສ້າງຕະຫຼາດກ້ວາງຂວາງກວ່າ:

   ແຜນນະໂຍບາຍຂອງເມືອງ ແລະ ໂຄງການເປົ້າໝາຍແຫ່ງຊາດ ແມ່ນສືບຕໍ່ເສີມຂະຫຍາຍ, ຮັກສາອາຊີບຜະລິດເຄື່ອງປັນດິນເຜົາຂອງຊາວເຜົ່າ ມະນົງ. ຂ້າພະເຈົ້າຫວັງວ່າ ທຸກຂັ້ນ ຂະແໜງການຂອງເມືອງ, ຂອງແຂວງ, ພິເສດແມ່ນຂະແໜງທ່ອງທ່ຽວ ຈະກາຍເປັນຂົວຕໍ່ເພື່ອແນະນຳ, ໂຄສະນາກ່ຽວກັບແຫ່ງຜະລິດເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາຂອງຊາວເຜົ່າ ມະນົງ.

   ປະຈຸບັນ, ມີນາຍຊ່າງປະມານ 13 ທ່ານຢູ່ບ້ານ ໂຢກດວນ ແລະ ເຢີງ ພວມກຳຮັກສາເຕັກນິກເຮັດເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາ. ນອກຈາກນັ້ນຍັງມີ 29 ຄົນເຮັດໄດ້ພຽງບັນດາຜະລິດຕະພັນທີ່ງ່າຍດາຍ, ເພື່ອຮັບໃຊ້ໃຫ້ແກ່ການດຳເນີນຊີວິດໃນຄອບຄົວ ເທົ່ານັ້ນ. ຍ້ອນເຫດນັ້ນ, ພ້ອມກັບການຮັກສາຄວາມສຸດຈິດສຸດໃຈບັນດາບັນດານາຍຊ່າງ, ໃນໄລຍະທີ່ຜ່ານມາ, ເມືອງ ລັກ, ແຂວງ ດັກລັກ ໄດ້ເປີດຫຼາຍຊຸດສອນວິຊາຊີບໃຫ້ແກ່ບັນດາເພື່ອໜຸ່ມ ເພື່ອອະນຸລັກຮັກສາສິ່ງຍອດຍິ່ງຂອງອາຊີບເຮັດເຄື່ອງປັນດິນເຜົາຫັດຖະກຳພື້ນເມືອງຂອງ ຊາວເຜົ່າ ມະນົງ ຣະລຳ ໄວ້./.