ภาพการประชุมสุดยอดยุโรปเกี่ยวกับปัญหายูเครน เมื่อวันที่ 2 มีนาคมปี 2025 (Photo: EFE)

เมื่อวันที่ 2 มีนาคม ผู้นำของ 16 ประเทศยุโรป แคนาดาและผู้นำสหภาพยุโรปหรืออียู นาโต้และตุรกีได้เข้าร่วมการประชุมสุดยอดด้านความมั่นคง ณ กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษเพื่อหารือเกี่ยวกับแผนการช่วยเหลือด้านความมั่นคงให้แก่ยูเครนและเพิ่มทักษะความสามารถด้านกลาโหมของยุโรปในอนาคต

ยุโรปบนทางแยกประวัติศาสตร์

ภายหลังการประชุมหารือทั้งในระดับพหุภาคีและทวิภาคี ณ กรุงลอนดอน เมื่อบ่ายวันที่ 2 มีนาคม นาย เคียร์ สตาร์เมอร์ นายกรัฐมนตรีอังกฤษได้ประกาศว่า ที่ประชุมได้อนุมัติข้อกำหนด 4 ข้อที่เกี่ยวข้องถึงกระบวนการแก้ไขการปะทะระหว่างรัสเซียกับยูเครน ซึ่งประกอบด้วย การธำรงการช่วยเหลือทางทหารให้แก่ยูเครน การค้ำประกันการเข้าร่วมของยูเครนในการเจรจาต่างๆ ยุโรปตั้งเป้าไว้ว่า จะป้องกันทุกการโจมตีใส่ยูเครนในอนาคต การจัดตั้ง “พันธมิตร” เพื่อปกป้องยูเครนและค้ำประกันสันติภาพในระยะยาวในยูเครน โดยก่อนอื่น สำหรับเป้าหมายแรกคือธำรงการช่วยเหลือทางทหารให้แก่ยูเครน อังกฤษจะสงวนวงเงินสินเชื่อมูลค่า 2.01 พันล้านดอลลาร์สหรัฐให้แก่ยูเครนเพื่อซื้อขีปนาวุธกว่า 5 พันลูกที่ผลิตในเมืองเบลฟาสต์  ไอร์แลนด์เหนือ

ในระยะกลาง อังกฤษ ฝรั่งเศสและประเทศต่างๆได้เห็นพ้องที่จะร่วมมือกับยูเครนในการผลักดันแผนการยุติการปะทะ โดยเน้นถึงข้อเสนอเกี่ยวกับการส่งกองกำลังรักษาสันติภาพของยุโรปไปยังยูเครนเพื่อธำรงข้อตกลงหยุดยิงหรือข้อตกลงสันติภาพถ้าหากได้รับการบรรลุ ซึ่งคาดว่า แผนการดังกล่าวจะได้รับการจัดทำภายใน 7 -10 วันผ่านการประชุมนัดต่างๆและจะส่งถึงทางการของสหรัฐ นาย เคียร์ สตาร์เมอร์ นายกรัฐมนตรีอังกฤษได้ประกาศว่า

“ผู้นำประเทศต่างๆได้เห็นพ้องที่จะพบปะกันโดยเร็วเพื่อร่วมกันผลักดันแผนการร่วม  เรากำลังอยู่บนทางแยกแห่งประวัติศาสตร์ ต้อง ส่งเสริมความสามัคคีเพื่อปฏิบัติแผนการค้ำประกันสันติภาพและความยุติธรรมในระยะยาว”

ส่วนนาย เอ็มมานูเอล มาครง ประธานาธิบดีฝรั่งเศสได้ประกาศข้อเสนอเกี่ยวกับการบรรลุข้อตกลงหยุดยิงชั่วคราวภายใน 1 เดือนในยูเครน ซึ่งประกอบด้วยการยุติปฏิบัติการโจมตีทางอากาศ ทางทะเลและมุ่งเป้าไปยังโครงสร้างพื้นฐานด้านพลังงานของฝ่ายต่างๆ นาย เอ็มมานูเอล มาครง รัฐมนตรีต่างประเทศฝรั่งเศสได้เผยว่า

“ข้อตกลงนี้จะเป็นพื้นฐานให้แก่สันติภาพ ซึ่งจะแสดงให้เห็นถึงเจตนารมณ์ที่ดีของประธานาธิบดีรัสเซีย วลาดีเมียร์ ปูติน ถ้าหากเขายอมรับข้อเสนอนี้ หลังจากนั้น การเจรจาสันติภาพจะถูกจัดขึ้นเพราะพวกเราอยากบรรลุสันติภาพอย่างยั่งยืนและยาวนาน”

 สำหรับผลการประชุม ณ กรุงลอนดอนและข้อเสนอจากประเทศต่างๆในยุโรป นาย ดมิทรี เปสคอฟ โฆษกวังเครมลินเห็นว่า ประเทศต่างๆในยุโรปยังไม่ให้ความสนใจต่อสันติภาพและแผนการของยุโรปอาจทำให้ความขัดแย้งระหว่างรัสเซียกับยูเครนเพิ่มขึ้น

การประชุมสุดยอด ณ กรุงลอนดอน ได้ปิดฉากสัปดาห์การทูตที่เคร่งเครียดของบรรดาประเทศยุโรปที่เกี่ยวข้องถึงการแก้ไขการปะทะระหว่างรัสเซียกับยูเครนและกำหนดโครงสร้างด้านความมั่นคงในอนาคตของยุโรป ซึ่งประกอบด้วยการเยือนสหรัฐของประธานาธิบดีฝรั่งเศส เอ็มมานูเอล มาครง  เมื่อวันที่ 24 กุมภาพันธ์และการเยือนสหรัฐของนายกรัฐมนตรีอังกฤษเคียร์ สตาร์เมอร์  เมื่อวันที่ 27 กุมภาพันธ์ โดยเฉพาะการพบปะที่เคร่งเครียดระหว่างประธานาธิบดีสหรัฐ โดนัลด์ ทรัมป์กับประธานาธิบดียูเครน โวโลดิมีร์ เซเลนสกี เมื่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ ณ ทำเนียบขาว

 บรรดาผู้สังเกตการณ์เห็นว่า สารในเชิงบวกของอังกฤษได้ช่วยให้ยุโรปลดผลกระทบในทางลบจากการพบปะระหว่างผู้นำสหรัฐกับยูเครนเมื่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ เพิ่มความเป็นไปได้ที่ยุโรปจะมีเสียงพูดมากขึ้นในกระบวนการแก้ไขการปะทะระหว่างรัสเซียกับยูเครนในสภาวการณ์ที่ยุโรปมีความวิตกกังวลว่า จะไม่ได้เข้าร่วมการเจรจาระหว่างสหรัฐกับรัสเซีย

ปัญหาที่ยุโรปต้องให้ความสนใจคือกระบวนการปฏิบัติแผนการที่วางไว้ นอกจากประเด็นความมั่นคงที่เกี่ยวข้องถึงยูเครน ความท้าทายใหญ่ที่บรรดาผู้นำยุโรปมองว่าเป็นเรื่องสำคัญในการประชุม ณ กรุงลอนดอนคือการซื้ออาวุธยุทโธปกรณ์ฉุกเฉินในสภาวการณ์ที่สหรัฐยกเลิกคำมั่นด้านความมั่นคงต่างๆต่อยุโรป นาง อัวร์ซูลา ฟ็อน แดร์ ไลเอิน ประธานคณะกรรมาธิการยุโรปหรืออีซีเผยว่า ยุโรปต้องเพิ่มงบประมาณด้านกลาโหมโดยเร็วและอีซีจะยื่นเสนอร่างเอกสารเพื่อปรับปรุงข้อกำหนดของอียูเกี่ยวกับงบประมาณขาดดุลเพื่อช่วยให้ประเทศต่างๆเพิ่มงบประมาณด้านกลาโหมจากร้อยละ 3 ขึ้นเป็นร้อยละ 3.5 ของจีดีพีตามข้อเสนอของประธานาธิบดีฝรั่งเศส เอ็มมานูเอล มาครง ซึ่งร่างเอกสารนี้อาจจะได้รับการประกาศในการประชุมสุดยอดอียูในวันที่ 7 มีนาคม ณ กรุงบรัสเซลส์

 แต่อย่างไรก็ตาม ไม่ใช่ทุกประเทศอียูที่สนับสนุนแผนการนี้ นาย วิกตอร์ ออร์บาน  นายกรัฐมนตรีฮังการีได้ประกาศว่า การตัดสินใจของผู้นำยุโรปเกี่ยวกับการผลักดันความช่วยเหลือด้านการทหารให้แก่ยูเครนเป็น “ความผิดพลาดและอันตราย”  พร้อมทั้งเตือนว่า ฮังการีจะป้องกันไม่ให้อียูเพิ่มงบประมาณด้านกลาโหม ซึ่งการจัดตั้ง “พันธมิตร” เพื่อช่วยเหลือยูเครนก็จะต้องเผชิญกับความท้าทายต่างๆในขณะที่บางประเทศ เช่น อิตาลี เยอรมนีและโปแลนด์ได้ประกาศว่า ไม่เข้าร่วมหรือเข้าร่วมเพียงบางส่วนด้วยเงื่อนไขต้องมีการค้ำประกันด้านความมั่นคงจากสหรัฐ  ซึ่งเป็นสิ่งที่ยุโรปยังไม่สามารถโน้มน้าวทางการประธานาธิบดีสหรัฐได้.