Nghệ nhân hơn 40 năm giữ nghề làm khuôn bánh Trung thu truyền thống
Hà Phương/VOV5 (Tổng hợp) -
(VOV5) - Ông Trần Văn Bản (thôn Thượng Cung, xã Tiền Phong, huyện Thường Tín, Hà Nội), một nghệ nhân hiếm hoi còn giữ nghề làm khuôn bánh trung thu truyền thống bằng gỗ, những ngày này, lại bận rộn chế tạo mẫu khuôn mới.
 |
| Mỗi năm khi gần tới dịp Tết Trung thu, ông Trần Văn Bản và gia đình lại tất bật cho công việc làm khuôn bánh Trung thu phục vụ người tiêu dùng. Ảnh: Minh Đức/VTCnews |
 |
| Thôn Thượng Cung vốn nổi tiếng với nghề làm mộc lâu đời, đặc biệt là các sản phẩm khuôn bánh trung thu được làm thủ công, hiện nay chỉ còn sót lại gia đình ông Trần Văn Bản làm nghề. Ông Bản chia sẻ: "Ngày xưa đã có nghề làm khuôn bánh trung thu, khuôn xôi, oản...nhưng xã hội ngày càng hiện đại, phát triển nên nghề thủ công này mai một dần. Người trong làng cũng chuyển sang làm tượng gỗ hết, giờ chỉ còn gia đình tôi vẫn giữ nghề. Tôi gắn bó với công việc này đã hơn 40 năm, bắt đầu học nghề từ năm 18 tuổi, đầu tiên là chế tác những khuôn bánh cơ bản và sau này là những khuôn bánh có đường nét, chi tiết phức tạp hơn". Ảnh: Minh Đức/VTCnews |
 |
| Chia sẻ về công việc, ông Bản cho biết, khuôn bánh Trung thu trước đây được làm bằng gỗ thị nhưng hiện nay loại gỗ này rất hiếm; vì thế, gia đình ông chuyển sang dùng gỗ xà cừ vì loại gỗ này vừa dẻo, sánh lại bền, ít cong vênh sau một thời gian sử dụng. Ảnh: Nam Nguyễn/toquoc.vn |
 |
| Để làm ra một khuôn bánh trung thu thủ công, người nghệ nhân phải trải qua rất nhiều công đoạn. Gỗ sau khi mua về phải làm sạch vỏ, bào nhẵn mặt và xẻ theo kích thước của từng mẫu. Ảnh: Minh Đức/VTCnews |
 |
| Xưa kia, việc đẽo thành khuôn phải làm hoàn toàn thủ công. Chỉ riêng việc làm phẳng phần bên trong của khuôn bánh cũng phải mất cả ngày, có khi còn bị hỏng. Hiện nay, nhờ sự giúp đỡ của máy móc nên công việc này chỉ mất một vài phút là xong. Vì thế, tùy vào độ phức tạp của mẫu mà chỉ cần từ 1 – 3 tiếng đồng hồ là có thể hoàn thành một khuôn bánh. Ảnh: Minh Đức/VTCnews. |
 |
| Đục tạo hoa văn chính là công đoạn cầu kỳ và quan trọng nhất. Đường nét trang trí cho khuôn phải làm hoàn toàn thủ công. Công đoạn này đòi hỏi người nghệ nhân phải hết sức khéo léo, tỉ mỉ để làm sao cho hoa văn sắc sảo, khuôn dóc không bị bám bột bánh… bánh làm ra mới đẹp mắt. Ảnh: Nam Nguyễn/toquoc.vn |
 |
| Khuôn bánh nướng và bánh dẻo cũng không giống nhau. Khuôn bánh dẻo phải được làm sắc nét, khô nét thì lên khuôn mới đẹp. Khuôn bánh nướng cầu kì hơn, đường nét phải dầy, đều và mềm mại. Ảnh: Nam Nguyễn/toquoc.vn |
 |
| Để kiểm tra chất lượng của khuôn, người nghệ nhân sẽ dùng đất sét ốp vào khuôn như khi làm bánh thật để so sánh. Qua được bài kiểm tra này, chiếc khuôn trải qua công đoạn cuối cùng là dùng giấy nhám đánh mịn bề mặt. Ảnh: Nam Nguyễn/toquoc.vn |
 |
| Sau khi hoàn thành, giá mỗi chiếc khuôn phổ thông có giá 300.000 - 500.000 đồng, những chiếc phức tạp hơn giá 1.000.000 đồng/khuôn. Đặc biệt có những loại khuôn lớn, nhiều chi tiết khó có mức giá rất cao, từ vài triệu đến cả vài chục triệu đồng. Ảnh: Minh Đức/VTCnews |
 |
| Mỗi vụ Trung thu gia đình ông Bảng xuất xưởng khoảng vài trăm chiếc khuôn. Có những năm ông bà cùng con cháu trong nhà phải làm xuyên đêm mới có thể kịp sản xuất để đáp ứng hết các đơn hàng đúng thời hạn. Những năm trước, nhiều khách hàng từ trong Nam ngoài Bắc và cả ở nước ngoài đặt hàng của ông. Ảnh: Nam Nguyễn/toquoc.vn |
 |
| Thế nhưng thời gian gần đây khuôn bánh gỗ dần bị khuôn nhựa thay thế, số lượng sản xuất của gia đình ông Bản giảm đi đáng kể. Ảnh: Nam Nguyễn/toquoc.vn |
 |
| Tuy vậy, ông Bản vẫn luôn tâm huyết và duy trì nghề với mong muốn “giữ gìn, truyền lại cho thế hệ con cháu để những tinh hoa dân tộc không bao giờ mất đi”. Ảnh: Nam Nguyễn/toquoc.vn |
 |
| Giá trị của chiếc bánh Trung thu truyền thống không chỉ bởi nghệ nhân làm bánh, mà còn bởi đôi tay những người thợ đặc biệt như ông Bản và gia đình - những người đã trổ vào khuôn bánh những nét tài hoa của mấy trăm năm làng nghề. Ảnh: Nam Nguyễn/toquoc.vn |
Hà Phương/VOV5 (Tổng hợp)