(VOVworld) - สถานการณ์ความตึงเครียดในทะเลตะวันออกในปัจจุบันเกิดขึ้นจากการที่จีนติดตั้งแท่นขุดเจาะไหหยาง 981 ในเขตเศรษฐกิจจำเพาะและไหล่ทวีปของเวียดนามอย่างผิดกฎหมายซึ่งเป็นเขตทะเลที่เวียดนามมีสิทธิเคลื่อนไหวในฐานะประเทศที่มีชายฝั่งทะเลตามข้อกำหนดของอนุสัญญาสหประชาชาติเกี่ยวกับกฎหมายทางทะเลปี 1982โดยในเอกสารที่ได้รับการเสนอให้เป็นหนังสือเวียนเหมือนเอกสารอย่างเป็นทางการในสหประชาชาติเมื่อเร็วๆนี้ เวียดนามได้ยืนยันถึงจุดยืนคัดค้านปฏิบัติการนี้ของจีนและเรียกร้องให้จีนถอนแท่นขุดเจาะดังกล่าวออกจากเขตเศรษฐกิจจำเพาะและไหล่ทวีปของเวียดนาม ข้อเรียกร้องที่ชอบธรรมของเวียดนามยังได้รับการสนับสนุนจากประชาคมโลกที่สะท้อนให้เห็นจากปฏิบัติการต่างๆ

ชาวเวียดนามในต่างประเทศประท้วงปฏิบัติการของจีนในทะเลตะวันออก

เมื่อวันที่ 2 พฤษภาคมปี 2014 จีนได้ติดตั้งแท่นขุดไหหยาง 981 จากจุดพิกัด 15๐29’58’’ ละติจูดเหนือ 111o12’6’’ลองติจูดตะวันออก แต่วันที่ 27 พฤษภาคมปี 2014 แท่นขุดเจาะถูกย้ายไปยังจุดพิกัด
15๐33’38’’ ละติจูดเหนือ 111๐34’62’’ ลองติจูดตะวันออกซึ่งจุดพิกัดดังกล่าวตั้งอยู่ในเขตเศรษฐกิจจำเพาะและไหล่ทวีปของเวียดนามและอยู่ห่างจากชายฝั่งทะเลเวียดนามราว 130-150 ไมล์ทะเลและจนถึงปัจจุบันแท่นขุดเจาะที่กล่าวมายังคงอยู่ในเขตทะเลของเวียดนามและได้รับการปกป้องจากขบวนเรือคุ้มกันขนาดใหญ่ซึ่งขบวนการเรือนี้ยังพยายามพุ่งชนหรือกระแทรกกับเรือของกองกำลังบังคับใช้กฎหมายของเวียดนามจนเกิดความเสียหายหลายครั้ง อีกทั้งยังชนเรือประมงเวียดนามจนอับปางขณะเดียวกันก็ได้จับกุมตัวชาวประมงเวียดนามที่กำลังจับปลาในเขตทะเลทำการประมงเดิมในเขตเศรษฐกิจจำเพาะและไหล่ทวีปของเวียดนาม
เวียดนามได้พยายามและมีเจตนาดีเพื่อแก้ไขความตึงเครียดในทะเลตะวันออก
ในเขตทะเลที่จีนติดตั้งแท่นขุดเจาะไหหยาง 981 เรือของจีนได้รุกล้ำเขตเศรษฐกิจจำเพาะและไหล่ทวีปของเวียดนามหลายครั้งและทำการตรวจสอบแผ่นดินไหวใต้ทะเลด้วยระบบ 2 มิติและ 3 มิติมาตั้งแต่ปี 2005 ซึ่งทางการเวียดนามได้ส่งเรือพลเรือนบังคับใช้กฎหมายออกมาเรียกร้องให้จีนไม่ทำการเคลื่อนไหวในเขตเศรษฐกิจจำเพาะและไหล่ทวีปของเวียดนาม พร้อมทั้งได้มีการสนทนาทางการทูตและส่งหนังสือการทูตประท้วงการกระทำที่ผิดพลาดของจีน เช่นการพบปะระหว่างรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการต่างประเทศเวียดนามกับเอกอัครราชทูตจีนประจำกรุงฮานอย โดยเฉพาะเมื่อวันที่ 5 สิงหาคมปี 2010 และวันที่ 8 สิงหาคมปี 2011  โฆษกกระทรวงการต่างประเทศเวียดนามได้ประท้วงและเรียกร้องให้จีนยุติทันทีและไม่ให้เกิดปฏิบัติการที่ละเมิดสิทธิอธิปไตยและอำนาจศาลของเวียดนามในทะเลตะวันออก ส่วนนับตั้งแต่เกิดความตึงเครียดเมื่อต้นเดือนพฤษภาคมปี 2014 มาจนถึงปัจจุบัน เวียดนามได้พยายามสนทนากับจีนผ่านหลายรูปแบบและหลายระดับเพื่อเรียกร้องให้จีนยุติการกระทำที่ละเมิดสิทธิอธิปไตยและสิทธิอำนาจศาลของเวียดนามทันที พร้อมทั้งเรียกร้องให้จีนถอนแท่นขุดเจาะและเรือคุ้มกันออกจากเขตทะเลดังกล่าว อำนวยความสะดวกให้แก่ทั้งสองฝ่ายเริ่มการเจรจาที่สอดคล้องกับกฎบัตรสหประชาชาติ ข้อกำหนดที่เกี่ยวข้องของอนุสัญญาสหประชาชาติเกี่ยวกับกฎหมายทางทะเลปี 1982 แถลงการณ์เกี่ยวกับปฏิบัติการของทุกฝ่ายในทะเลตะวันออกและข้อตกลงฉบับอื่นๆระหว่างทั้งสองประเทศ เวียดนามได้มีการพบปะทางการทูตกับสำนักงานที่เกี่ยวข้องของจีนกว่า 30 ครั้งโดยล่าสุดคือการพบปะระหว่างท่าน ฝ่ามบิ่งมิง รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีต่างประเทศเวียดนามกับนาย หยางเฉียสือ สมาชิกของรัฐบาลจีนเมื่อวันที่ 18 มิถุนายน ณ กรุงฮานอย แต่จีนก็ยังไม่ถอนแท่นขุดเจาะไหหยาง 981 และทำการเจรจาทางการทูตอันเป็นการสะท้อนให้เห็นถึงพื้นฐานทางกฎหมายที่ไม่ถูกต้องแน่นอนของจีนซึ่งไม่สามารถแก้ต่างให้แก่ปฏิบัติการยั่วยุปลุกปั่นความรุนแรงเพื่อครอบครองทะเลตะวันออก

วุฒิสภาสหรัฐออกมติประท้วงปฏิบัติการของจีนในทะเลตะวันออก

เวียดนามและประชาคมโลกเรียกร้องให้จีนเคารพกฎหมายสากล
ในเอกสารที่ได้รับการเสนอให้เป็นหนังสือเวียนเหมือนเอกสารอย่างเป็นทางการในสหประชาชาติเมื่อเร็วๆนี้ เวียดนามได้เรียกร้องให้จีนต้องให้ความเคารพสิทธิต่างๆของเวียดนามที่กำหนดตามอนุสัญญาของสหประชาชาติเกี่ยวกับกฎหมายทางทะเลปี 1982 เวียดนามยังยืนหยัดเรียกร้องให้จีนปฏิบัติตามกฎหมายสากลและยุติปฏิบัติการที่ละเมิดอธิปไตยและสิทธิอำนาจศาลของเวียดนาม
ไม่เพียงแต่แสดงท่าทีประท้วงปฏิบัติการที่ละเมิดกฎหมายสากลของจีนเท่านั้น ประชาคมโลกกำลังมีปฏิบัติการที่เป็นรูปธรรมเพื่อขัดขวางยุทธศาสตร์การแผ่ขยายอำนาจของจีนในทะเลตะวันออกอีกด้วย เช่นเมื่อปลายสัปดาห์ที่ผ่านมา วุฒิสภาสหรัฐได้อนุมัติมติประท้วงปฏิบัติการที่ยั่วยุของจีนในทะเลตะวันออกและทะเลฮัวตุ้ง รวมทั้งเรียกร้องให้จีนถอนแท่นขุดเจาะไหหยาง 981 และเรือคุ้มกัน คืนสภาพของทะเลตะวันออกเหมือนก่อนวันที่ 1 พฤษภาคมปี 2014 วุฒิสภาสหรัฐได้ชี้ชัดว่า คำเรียกร้องเกี่ยวกับอธิปไตยดินแดนของจีนพร้อมกับปฏิบัติการที่สนับสนุนกิจกรรมการเคลื่อนไหวของแท่นขุดเจาะไหหยาง 981 นั้นยังไม่ได้รับการตีความให้ชอบด้วยกฎหมายสากล รวมทั้งอนุสัญญาของสหประชาชาติเกี่ยวกับกฎหมายทางทะเล นี่ถือเป็นแผนกุศโลบายแต่เพียงฝ่ายเดียวเพื่อเปลี่ยนแปลงสภาพของทะเลตะวันออกผ่านการใช้ความรุนแรงและแสดงให้เห็นถึงการละเมิดแถลงการณ์เกี่ยวกับการปฏิบัติของทุกฝ่ายในทะเลตะวันออกที่จีนได้ลงนาม ในขณะเดียวกัน สภาองค์การประเทศที่ใช้ภาษาฝรั่งเศสได้แสดงความวิตกกังวลเกี่ยวกับสถานการณ์ความตึงเครียดในปัจจุบันในทะเลตะวันออกที่เกิดจากการที่จีนติดตั้งแท่นขุดเจาะไหหยาง 981 ในเขตเศรษฐกิจจำเพาะและไหล่ทวีปของเวียดนาม พร้อมทั้งยืนยัน “สนับสนุนความพยายามของเวียดนามและประเทศอื่นๆเพื่อฟื้นฟูสันติภาพและเสถียรภาพในภูมิภาค”และ“เสนอให้จีนมีส่วนร่วมต่อการแก้ไขความตึงเครียดในปัจจุบัน ปฏิบัติตามแถลงการณ์เกี่ยวกับการปฏิบัติต่อกันของฝ่ายต่างๆในทะเลตะวันออกหรือดีโอซีอย่างสมบูรณ์และมีประสิทธิภาพและมุ่งสู่การจัดทำร่างระเบียบการปฏิบัติต่อกันในทะเลตะวันออกหรือซีโอซีโดยเร็ว”./.