Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử ở Thủ đô Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ cách mạng lâm thời đọc Bản Tuyên ngôn độc lập của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, do Người soạn thảo, trịnh trọng tuyên bố với toàn thể đồng bào cả nước và nhân dân thế giới về nền độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam và sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam). Tuyên ngôn Độc lập có độ dài chỉ hơn 1.000 chữ, nhưng chứa đựng nhiều nội dung có giá trị sâu sắc không chỉ đối với dân tộc Việt Nam, mà cả với nhân loại tiến bộ.

Ảnh: Quang cảnh hội thảo

Các tham luận thống nhất Tuyên ngôn độc lập là sự khẳng định thành quả của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đánh dấu một bước ngoặt vĩ đại trong tiến trình phát triển của dân tộc Việt Nam. Phó Giáo sư - Tiến sĩ Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, khẳng định: “Sự ra đời của Bản Tuyên ngôn độc lập bất hủ đã mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử dân tộc Việt Nam - Kỷ nguyên độc lập tự do của Tổ quốc, kỷ nguyên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Tuyên ngôn độc lập là sự kết tinh những giá trị cao đẹp, tiến bộ của dân tộc và nhân loại. Tuyên ngôn độc lập đã góp phần tạo lập một nền pháp lý mới, văn minh nhân loại, hướng tới công bằng, bình đẳng, xóa bỏ mọi áp bức, bất công, vì hòa bình, hợp tác và hữu nghị giữa các dân tộc; đồng thời góp phần to lớn thức tỉnh, động viên, cổ vũ các dân tộc đang bị áp bức nô dịch ở khắp mọi nơi trên thế giới vùng lên đấu tranh giành quyền độc lập, quyền tự chủ".

Tuyên ngôn Độc lập đã kế thừa những thành tựu của văn minh nhân loại, tiếp cận quyền dân tộc từ quyền con người, trên các mặt kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội. Phó Giáo sư - Tiến sĩ Bùi Đình Phong, Giảng viên cao cấp Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, phân tích: "Đọc Tuyên ngôn độc lập chúng ta có thể khẳng định tư tưởng xuyên suốt Tuyên ngôn độc lập là không có gì quý hơn độc lập tự do. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gắn quyền độc lập thiêng liêng của dân tộc với quyền con người thành quyền dân tộc cơ bản bao gồm độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ. Đây là một khái niệm khoa học thuộc phạm trù luật pháp quốc tế hiện đại mà từ đó đến nay luôn luôn được quốc tế thừa nhận, mang giá trị toàn cầu và luôn luôn mang giá trị thời đại".

75 năm đã trôi qua, Bản Tuyên ngôn độc lập - văn kiện pháp lý đặc biệt quan trọng, kết tinh giá trị văn hóa cao đẹp của dân tộc và tinh hoa thời đại, vẫn vang vọng mãi trong lịch sử dân tộc Việt Nam và nhân loại. Bản Tuyên ngôn độc lập luôn mang sức sống mãnh liệt và có giá trị trường tồn, là ngọn đuốc soi đường cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam Xã hội chủ nghĩa ngày nay.

Hội thảo do Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đảng (thuộc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh), Nhà Xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phối hợp tổ chức.