Độc đáo giày thêu Xạ Phang
VOV5/ Lệ Chi - Tổng hợp -  
(VOV5) - Người Xạ Phang ở tỉnh Điện Biên có quyền tự hào về di sản giày thêu bởi sự tinh tế trong từng đường kim mũi chỉ, màu sắc sặc sỡ và cách chế tác “độc nhất”.
Tại tỉnh Điện Biên, người Xạ Phang có gốc là dân tộc Hoa cư trú chủ yếu dọc theo các dòng suối và trên các triền núi. Họ sống tập trung tại 10 bản thuộc 6 xã của 4 huyện gồm: Xã Huổi Lèng, xã Sa Lông (huyện Mường Chà); xã Mường Toong (huyện Mường Nhé); xã Phìn Hồ (huyện Nậm Pồ) và các xã: Tả Sìn Thàng, Lao Xả Phình (huyện Tủa Chùa). Đây là những xã, huyện có địa bàn rộng, các bản người Xạ Phang phân bố trong những vùng đặc biệt khó khăn nằm trong chương trình hỗ trợ xóa đói giảm nghèo (chương trình 135) của Chính phủ. Dẫu vậy, những giá trị văn hóa dân tộc vẫn được người Xạ Phang lưu giữ nguyên vẹn, trong đó có nghề làm giày thêu truyền thống, chủ yếu ở các xã thuộc 3 huyện: Tủa Chùa, Nậm Pồ và Mường Chà.
Phụ nữ Xạ Phang từ nhỏ đã được bà, mẹ dạy cách cầm kim, xâu chỉ. Do đó, phụ nữ Xạ Phang thêu, may, khâu đều rất giỏi; các sản phẩm có tính nghệ thuật cao. Ðây cũng là thước đo sự khéo léo, đảm đang, là hành trang quan trọng của mỗi thiếu nữ Xạ Phang khi “xuất giá” về nhà chồng. Ảnh: VOV
|
Người Xạ Phang ở các xã tại tỉnh Điện Biên vẫn tự khâu giày bằng phương pháp thủ công.Ảnh: VOV
|
Những đôi giày đẹp, bền nhiều màu sắc thể hiện sự tỉ mỉ, khéo léo của người phụ nữ Xạ Phang. Ảnh: VOV
|
Tuy hoa văn na ná giống nhau nhưng mỗi đôi giày đều được phối màu riêng biệt. Ảnh: laodong.vn
|
Ðể hoàn thiện một đôi giày, người phụ nữ mất khoảng chục ngày đến 1 tháng tạo tác. Ðế giày là phần tốn nhiều thời gian nhất vì quyết định sự bền chắc của đôi giày.
Chị Hoàng Lao Tú, người dân tộc Xạ Phang, huyện Tủa Chùa thực hiện công đoạn làm giày thêu. Ảnh: Song An/ baodantoc.vn
|
Chị Lìu Xủi Hoa làm giày trong những ngày không lên nương. Ảnh: laodong.vn
|
Một phụ nữ Xạ Phang làm đế giày. Ảnh: laodong.vn
|
Những hoa văn thêu trên giày mang đậm hồn dân tộc người Xạ Phang. Ảnh: VOV
|
Giày của người Xạ Phang có cả giày nam và giày nữ. Giày cho nữ bịt kín mũi, ôm sát chân, còn giày cho nam để thoáng ở mũi giày và có dây quai để thắt vào. Đôi giày sau khi hoàn thiện có hình dáng thanh thoát, gọn nhẹ.
Giày nữ giới với kiểu dáng ôm gọn đôi chân, giày nam giới để hở một chút phần mũi giày và bên sườn tạo sự thông thoáng. Ảnh: danviet.vn
|
Một đôi giày hoàn chỉnh. Ảnh: laodong.vn
|
Từng chi tiết hoa văn còn được người thợ khéo léo đính thêm những hạt bạc nhỏ làm tôn lên nét đẹp của sản phẩm. Ảnh: laodong.vn
|
Nâng niu trên tay những đôi giày hoa thêu thủ công, chúng ta sẽ cảm nhận rất rõ ở đó sự kết tinh những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Xạ Phang. Không chỉ đơn thuần là vật dụng bảo vệ chân, phương tiện giúp con người di chuyển, với những nét độc đáo, đặc trưng, mỗi đôi giày thêu thủ công thực sự đã trở thành một tác phẩm nghệ thuật tinh xảo được tạo nên từ chính đôi bàn tay của những người phụ nữ Xạ Phang cần mẫn, khéo léo.
Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch mới đây đã quyết định công nhận nghề làm giày thêu của người Hoa - Xạ Phang tại xã Tả Sìn Thàng, xã Lao Xả Phình (huyện Tủa Chùa); xã Huổi Lèng, xã Sa Lông (huyện Mường Chà); xã Phìn Hồ (huyện Nậm Pồ), tỉnh Điện Biên là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
VOV5/ Lệ Chi - Tổng hợp