Hà Nội là Thủ đô, là trái tim của cả nước và đây cũng chính là nơi đã để lại biết bao cảm xúc và nỗi nhớ cho bất kỳ ai đã sống và từng có dịp ghé thăm. Chẳng thế mà có người đã từng nói, tôi đã yêu cái thành phố này từ lúc nào không hay, yêu tới mức chẳng thể nào rời xa.

Đã có một cuộc thăm dò nho nhỏ rằng điều gì của Hà Nội đã khiến bạn không thể nào quên ? Và thật thú vị khi đã có những câu trả lời rằng, đó là những con phố nhỏ rêu phong; những đêm nằm chờ gió mùa về trong tiếng mưa; là khi thèm một bát phở bò, bún thang, hay một suất bún chả đúng vị mà có tiền cũng không kiếm được ở một nơi nào khác. Là tiết trời mùa thu Hà Nội lãng đãng khiến chẳng ai còn muốn vội và trong đó còn có cả những... cây sấu.

Vì sao lại có cả những cây sấu? Sấu là loài cây được trồng phổ biến ở các tỉnh phía Bắc, nhưng nhiều người cho rằng, chỉ khi hiện diện ở đất thủ đô, được sự thâm trầm và cổ kính của mảnh đất này ấp ôm và nuôi dưỡng, nên cây sấu mới có thể khoác lên mình giá trị riêng của nó.

Ở Hà Nội, khi nhắc đến những con phố nổi tiếng như: Phan Đình Phùng, Trần Hưng Đạo, Trần Phú, Lý Thái Tổ, Lê Thánh Tông... nhiều người sẽ nghĩ ngay đến những hàng cây sấu cổ thụ. Sấu không đơn thuần là một loại cây mà còn là cả trời kỷ niệm của bao thế hệ, từ thuở hồn nhiên cắp sách đến trường cho tới lúc tóc đã lấm tấm hoa râm.

Sấu là loại cây thật đặc biệt. Ngay từ tháng 4, khi mà cái nắng mùa hè bắt đầu xuất hiện thì trên những tán cây sum xuê, xanh mướt bắt đầu xuất hiện những chùm hoa trắng tinh khôi, tỏa mùi hương nhè nhẹ.

Khi những bông hoa cuối cùng rụng xuống thì những quả sấu non bắt đầu lúc lỉu trên cành. Lác đác đây đó, những chùm sấu đầu mùa bắt đầu được hái xuống rồi đi vào các chợ, vào mâm cơm của nhiều gia đình. 

Ở một góc phố Phan Đình Phùng, chúng tôi gặp anh Lê Văn Huy và hai người bạn đang ngồi bán những túi sấu vừa hái xuống. Anh cho biết, cứ mỗi vụ sấu, cả nhóm lại rủ nhau đi dọc các con phố, thấy cây nào có quả thì trèo lên hái rồi bán tại chỗ hoặc đem vào các chợ.

Trèo sấu nhiều đến mức cả nhóm thuộc cả chỗ nào có sấu ngon và nhiều quả. Rồi có những người mua cầu kỳ đến mức còn đứng chờ ở dưới gốc và hái được bao nhiêu là cân lấy hết. Anh tiết lộ, sấu ở các nơi khác cũng mang về Hà Nội nhưng sấu Hà Nội không hiểu sao vẫn được chuộng hơn: “Có lẽ, sấu Hà Nội mỏng vỏ, hạt nhỏ, cơm dày, vị chua thanh, ăn giòn và thơm hơn những nơi khác”.

Với người Hà Nội, quả sấu còn là loại quả duy nhất được người dân Thủ đô chấp nhận cho góp mặt trong văn hóa ẩm thực với nhiều thực đơn từ hè sang thu. Dù có rất nhiều loại quả có thể tạo vị chua cho món ăn nhưng sấu vẫn luôn được ưa chuộng vì có hương vị rất riêng.

“Đơn giản nhất là nước rau muống luộc đánh sấu. Nước mắm dầm sấu chấm cũng rất mềm và ngon miệng. Ngoài ra, muốn cải thiện thì có món vịt om sấu cũng rất ngon...” - bà Trần Thị Lan ở quận Hai Bà Trưng cho biết.

Sẽ không quá khi nói rằng, sấu là món quà thiên nhiên quý giá mà đất trời đã ban tặng cho mảnh đất ngàn năm. Chỉ với một quả sấu, hai mùa đáng nhớ nhất Hà Nội là mùa hè và mùa thu sẽ hiện lên một cách chân thực đến mức "đưa bạn đến Hà Nội mà không cần đi Hà Nội”.