(VOV5) - Trang phục truyền thống của phụ nữ dân tộc Dao đỏ không lẫn với bất cứ dân tộc nào.
Trang phục nam giới của dân tộc Dao đỏ thì đơn giản, nhưng với phụ nữ thì lại khá độc đáo, hoa văn sặc sỡ, trong đó màu đỏ là màu chủ đạo và chiếm diện tích lớn nhất trên bộ trang phục. Trang phục truyền thống của phụ nữ dân tộc Dao đỏ không lẫn với bất cứ dân tộc nào.
Nghe âm thanh phóng sự tại đây:
Trang phục truyền thống của phụ nữ Dao đỏ gồm: khăn vấn đầu, áo, yếm áo, thắt lưng, quần và các đồ trang sức khác đi kèm. Các sản phẩm được làm từ bạc luôn đi liền với bộ trang phục, như: vòng cổ, vòng tay, cúc bạc, hoa tai, nhẫn... Màu sắc trên trang phục gồm 5 màu cơ bản là: đỏ, xanh, vàng, trắng, đen (chàm), trong đó màu đỏ là màu chính. Theo quan niệm của người Dao đỏ, màu đỏ đem đến hạnh phúc, ấm no, may mắn và tạo ra năng lượng tích cực cho con người.
 Phụ nữ Dao Đỏ mặc trang phục dân tộc truyền thống. Ảnh: Ngọc Anh |
Chị Hoàng Thị Hồng Vương, người dân tộc Dao đỏ ở xã Phan Thanh, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng, cho biết: "Màu đỏ là màu chủ đạo vì màu này thể hiện đó là dân tộc Dao đỏ. Trang phục nữ dân tộc Dao đỏ có rất nhiều phụ kiện. Quần áo thì màu đen còn các phụ kiện trang trí thường là màu đỏ. Mũ to đội ở trên đầu, đeo vòng bạc, quần áo thì được thêu thủ công hoàn toàn. Đa số con gái chuẩn bị đi lấy chồng là người ta sẽ chuẩn bị bộ quần áo truyền thống dân tộc từ rất lâu. Bộ trang phục truyền thống hay mặc trong dịp trọng đại, như: đi lấy chồng, dự đám cưới, dịp lễ, Tết…"
 Một buổi sinh hoạt của cộng đồng dân tộc Dao Đỏ ở tỉnh Cao Bằng. Ảnh: Ngọc Anh |
Chi tiết đầu tiên dễ nhận biết nhất trong bộ trang phục của người phụ nữ Dao đỏ là khăn quấn đầu. Khăn quấn đầu càng to, càng thể hiện được nét đẹp của người phụ nữ. Vòng ngoài cùng của chiếc khăn được trang trí bởi những họa tiết thêu tay thủ công hình cây cỏ, hoa lá. Các họa tiết này được trang trí trên miếng vải hình chữ nhật và được sắp xếp xen kẽ nhau trên nền vải đỏ. Chiếc áo khoác ngoài này có phần cổ áo riêng, cũng là một bộ phận tách biệt với thân áo, được dùng để trang trí cổ và vùng nửa thân lưng phía sau áo. Đây được xem là phần khó hoàn thiện nhất trong quá trình may bộ trang phục bởi yêu cầu cao về tính thẩm mỹ. Điểm độc đáo của bộ trang phục của người phụ nữ chính là vòng bông màu đỏ quấn quanh cổ và treo trước ngực. Dải bông này được làm thủ công bằng len và là chỉ dùng bông len màu đỏ. Đây cũng là nét riêng biệt trên trang phục của người phụ nữ Dao Đỏ để phân biệt với các dân tộc khác. Điểm nhấn trên bộ trang phục của phụ nữ Dao đỏ còn là các họa tiết bằng bạc, được đính vào áo rất tỉ mỉ và khéo léo.
 Bà con đứng trước nhà cộng đồng dân tộc Dao Đỏ. Ảnh: Ngọc Anh |
Vòng cổ thì cũng làm được tầm 3 ngày làm lâu nhất là là cái bộ hoa văn và hoa cúc.
Trong cuộc sống của đồng bào thì phụ nữ dân tộc Dao khi đi về nhà chồng, gia đình phải chuẩn bị các bộ đồ trang sức cho người phụ nữ. Bộ đồ trang sức này lại có cả vòng cổ, vòng tay, rồi các hàng cúc thể hiện các nét hoa văn rất là tinh túy.
Cách thêu hoa văn của người Dao đỏ khá tinh tế. Đặc biệt, nghệ thuật trang trí hoa văn trên trang phục của người Dao đỏ ở xã Vũ Minh, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia ngày 14 tháng 2 năm 2023. Khác với người Kinh, người Dao đỏ không cần khung mà cầm mảnh vải trên tay để thêu. Khi thêu hoa văn, phụ nữ Dao đỏ không thêu trên mẫu sẵn mà dựa vào trí tưởng tượng, sự sáng tạo và trí nhớ qua quá trình được trao truyền kinh nghiệm từ đời này sang đời khác. Bà Lý Mùi Sinh, dân tộc Dao đỏ ở xã Phan Thanh, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng, cho biết: "Con cháu phải làm trang phục dân tộc truyền thống. Người già cố gắng truyền nghề cho người trẻ để cho tổ tiên biết con cháu của mình biết làm, bảo tồn trang phục, văn hóa dân tộc. Trang phục thêu thủ công, đính thêm hoa, hạt cườm vào cho đẹp."
Trong khi trang phục của nữ giới thường cầu kỳ thì trang phục nam giới của người Dao đỏ khá đơn giản, gồm: khăn vấn đầu, áo, quần. Trang phục nam giới dân tộc Dao đỏ tương đối giống với trang phục nam của các dân tộc Tày, Nùng, Lô Lô, Sán Chỉ... Tất cả đều được làm từ chất liệu vải chàm, kiểu cách đơn giản, thường là 3 màu (đen, xanh, nâu).
Anh Bàn Đức Thắng, Phó Bí thư, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Phan Thanh, cho biết: "Trang phục người Dao Đỏ nam thì mặc áo đen có 4 túi, quần đen. Thời xưa, người ta mặc nhiều áo, 3, 5 hoặc 7 lớp áo. Mũ thì có mũ cuốn đội đội đầu màu đen bằng vải chàm. Khuy bằng vải, quần áo bình thường thôi."
Phụ nữ dân tộc Dao đỏ đã làm ra những bộ trang phục truyền thống, tinh tế đến từng đường kim mũi chỉ, hoa văn, họa tiết đặc sắc. Cùng thời gian, bộ trang phục sẽ theo người Dao đỏ đi suốt cuộc đời. Theo tín ngưỡng của người Dao đỏ, bộ trang phục truyền thống sẽ được chôn theo người mất để tổ tiên nhận diện và đón nhận.