Nhân Tuần lễ “Từ trang sách đến màn ảnh”, Nhã Nam và Viện Pháp tại Việt Nam tổ chức buổi tọa đàm “Đi tìm các tác phẩm kinh điển được chuyển thể điện ảnh nhiều lần trong văn học Pháp”, vào 18 giờ ngày 4/12 tại 24 Tràng Tiền, Hà Nội.

Tọa đàm có sự tham gia của nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên, cô giáo Nguyễn Thanh Nguyệt. 

Ngành công nghiệp điện ảnh luôn muốn những chủ đề vừa độc đáo lại vừa hấp dẫn số đông, nên đương nhiên không thể bỏ qua kho tàng văn chương rộng lớn, lựa ra từ đó các tác phẩm có thể tạo nên những bộ phim đình đám. Tờ Figaro (Pháp) đã đưa ra kết luận: “Cứ 5 phim lại có 1 chuyển thể từ sách".

Hoàng hậu Margot của Alexandre Dumas xuất bản năm 1845. Năm 1994 được Patrice Chéreau chuyển thể, lấy cảm hứng quan trọng từ vở kịch Vụ thảm sát ở Paris (1593) của nhà soạn kịch người Anh Christopher Marlowe. Phim này được quay cả ở Pháp và Bồ Đào Nha trong hơn 6 tháng vào năm 1993. Tại Liên hoan phim Cannes, phim đã giành Giải thưởng Ban giám khảo và Nữ chính xuất sắc nhất cho diễn viên Virna Lisi trong vai Catherine de Médicis. Với 12 đề cử trong Liên hoan phim César lần thứ hai mươi, phim từng giành được 5 giải.

Trà hoa nữ được Alexandre Dumas con viết vào năm 1848, trong bộ phim do Ray C. Smallwood chuyển thể vào năm 1921, bộ phim mở đầu trực tiếp ở nhà hát, nơi hai nhân vật chính gặp nhau. Đoạn cuối, khi Marguerite hấp hối trên giường, đạo diễn có cho quay ngược thời gian nhưng kỹ thuật sử dụng giống như công cụ gây cảm xúc lâm ly hơn là nhắm đến mục đích kể chuyện như trong ba lê hay tiểu thuyết khi để nữ chính hồi tưởng lại những ký ức hạnh phúc bên Armand.

Đến năm 2001, dưới “vỏ bọc” là một phim chuyển thể tự do, Cối xay gió đỏ của Baz Luhrmann mới có kịch bản dường như là trung thành nhất với nội dung cuốn sách, đặc biệt trong cấu tứ: Christian trong Cối xay gió đỏ khóc thương cho cái chết của người con gái mình yêu và thứ khiến anh ta đắm chìm trong quá khứ chính là một món đồ (cái máy chữ). Bộ phim được đề cử 6 giải Oscar, trong đó có giải Phim xuất sắc nhất và Nữ chính xuất sắc nhất cho diễn viên gạo cội Nicole Kidman; và giành về hai giải thưởng phụ là Đạo diễn Nghệ thuật và Phục trang, trở thành phim ca nhạc đầu tiên trong vòng 10 năm được đề cử Oscar, sau Người đẹp và Quái thú năm 1991. 

Chuyện về chàng kỵ sĩ des Grieux và nàng Mai Nương Lệ Cốt, hay thường được biết đến dưới tên gọi chung là Mai Nương Lệ Cốt, là tiểu thuyết - hồi ký của thầy dòng Prévost. Năm 1926 - Mai Nương Lệ Cốt, phim Đức của đạo diễn Arthur Robison, thể hiện chặt chẽ, cay đắng và dữ dội tiểu thuyết của thầy dòng Prévost, với một Mai Nương bất ổn và đáng thương, bị kết án đày ải. Quá trình quay phim diễn ra tại các xưởng phim Ufa ở Babelsberg và Berlin-Tembelhof, với bối cảnh trang trí và trang phục hết sức hoành tráng, được báo chí ca ngợi vì quá sống động và chân thực.

1927 - phim Mỹ của đạo diễn Alan Crosland, một trong những sản phẩm đầu tiên của Vitaphone (hiệu ứng âm thanh, nhạc), lấp lánh về mặt thị giác (trang trí sân khấu hoành tráng bởi Ben Carré, ảnh chụp của Byron Haskin) và được tôn lên nhờ phép mầu nhiệm từ lối diễn xuất của hai ngôi sao kịch câm vĩ đại cũng là vợ chồng ngoài đời thực. Tuy nhiên, bộ phim có nhiều chi tiết được Bess Meredith cải biên khá phóng khoáng so với cuốn tiểu thuyết. Phim này sau đó được sản xuất năm 1940  của đạo diễn Carmine Gallone, 1954 – Tình yêu của Mai Nương Lệ Cốt, phim Ý của đạo diễn Mario Costa, 1968 – Mai Nương 70, phim Pháp của đạo diễn Jean Aurel avec Catherine Deneuve, 1981 – Mai Nương, phim Nhật của đạo diễn Yōichi Higashi.

Thằng Cười là cuốn tiểu thuyết triết học của Victor Hugo, xuất bản tháng Tư 1869 với câu chuyện diễn ra ở nước Anh cuối thế kỷ XVII đầu thế kỷ XVIII. Tác phẩm đặc biệt nổi tiếng với gương mặt bị cắt xẻ thành nụ cười thường trực của nam chính, vốn là nguồn cảm hứng mãnh liệt cho cả giới văn chương lẫn điện ảnh. Thằng Cười được chuyển thể điện ảnh ba lần. Năm 1928 do Paul Leni đạo diễn với sự tham gia của Conrad Veidt, phim câm, có kết cục khác kết cục trong sách song phần còn lại khá trung thành với tiểu thuyết. Năm 1966 do Sergio Corbucci đạo diễn với sự tham gia của Jean Sorel. Dù được giới thiệu là chuyển thể từ tiểu thuyết của Hugo, bộ phim của Corbucci có mối liên hệ khá mù mờ với nội dung sách. Năm 2012 do Jean-Pierre Améris đạo diễn với sự tham gia của các diễn viên gạo cội  Gérard Depardieu (Ursus), Emmanuelle Seigner (Josiane) và Marc-André Grondin. Chính vì thuở nhỏ từng xem tác phẩm được chuyển thể truyền hình mà Améris quyết định sẽ đưa tác phẩm lên màn ảnh rộng. Bộ phim của ông được chiếu trong lễ bế mạc Liên hoan Mostra ở Venice năm 2012.