Hội nghị thượng đỉnh 3 bên giữa Tổng thống LB Nga Vladimir Putin với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan và Tổng thống Iran Hasan Rouhani kết thúc ngày 22/11, tại thành phố Sochi (Nga), với việc ra Tuyên bố chung về Syria.

Ảnh minh họa: Tổng thống Iran Hassan Rouhani (trái) và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan (phải), Tổng thống Nga Vladimir Putin (giữa). Ảnh: AFP/TTXVN

Việc Tuyên bố chung xác định được những lĩnh vực ưu tiên hợp tác về Syria sẽ quyết định hướng đi cụ thể tiếp theo trong nỗ lực chấm dứt xung đột ở Syria và thúc đẩy tiến trình chính trị ở quốc gia Trung Đông này.

Hội nghị thượng đỉnh 3 bên Nga – Thổ Nhĩ Kỳ - Iran được tổ chức trong bối cảnh các tay súng lực lượng Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng bị đẩy lùi ở Syria còn các nhóm vũ trang nổi dậy chống đối chính quyền Tổng thống Bashar Al- Assad cũng hứng chịu thất bại trên chiến trường,

Trước thềm cuộc họp, Thư ký báo chí của Tổng thống Nga, ông Dmitry Peskov cho biết các bên tổ chức cuộc trao đổi kỹ lưỡng quan điểm về giải quyết vấn đề Syria,  thảo luận nhiều bước tiếp theo, đảm bảo bình thường hóa lâu dài tình hình ở đất nước này.

Kết quả tích cực cho tiến trình hòa bình tại Syria

Kết quả cuộc họp thượng đỉnh cho thấy 3 nước Nga – Thổ Nhĩ Kỳ - Iran có được sự hợp tác chặt chẽ hơn trong tiến trình hòa bình tại Syria bởi trong thời gian dài trước đó đã có những khác biệt trong quan điểm của Thổ Nhĩ Kỳ về vai trò của người Kurd đang kiểm soát nhiều vùng lãnh thổ ở bắc Syria. Ngay trước thềm cuộc gặp cấp cao của nguyên thủ 3 nước, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ vẫn phản đối sự tham gia của người Kurd vào Hội nghị đối thoại dân tộc Syria.

Cảnh đổ nát sau một vụ không kích ở al-Kalasa, Aleppo (Syria). Ảnh: AFP-TTXVN

Bởi vậy, việc lãnh đạo 3 nước thông qua được Tuyên bố chung xác định được những lĩnh vực ưu tiên hợp tác về Syria là kết quả tích cực. Các bên bày tỏ hài lòng với kết quả hợp tác trong cuộc chiến chống khủng bố thời gian qua, khẳng định sẵn sàng tăng cường phối hợp nhằm tiêu diệt hoàn toàn tổ chức Nhà nước Hồi giáo(IS) tự xưng, al-Nusra và các nhóm cực đoan khác.

Nhà lãnh đạo Nga cùng những người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ và Iran tại cuộc họp thượng đỉnh cũng nhất trí rằng việc sắp giải phóng Syria mở ra giai đoạn mới để giải quyết cuộc khủng hoảng với giải pháp lâu dài và toàn diện.

Đáng chú ý, các nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ và Iran ủng hộ sáng kiến của Nga kêu gọi tổ chức Đại hội đối thoại dân tộc Syria và đã giao cho các bộ ngoại giao, quốc phòng cùng các cơ quan hữu quan của 3 nước soạn thảo kế hoạch cụ thể về thời gian cũng như thành phần tham gia. Dự kiến ngồi vào bàn đàm phán trong đại hội đối thoại dân tộc Syria là những đại biểu từ các đảng chính trị khác nhau của Syria, các lực lượng đối lập trong và ngoài nước, các nhóm dân tộc, tôn giáo.

Đại hội sẽ xem xét những vấn đề then chốt của Syria, trước hết liên quan đến soạn thảo các tham số thiết chế quốc gia trong tương lai, thông qua Hiến pháp, tiến hành trên cơ sở bầu cử có sự giám sát của Liên Hợp quốc. Việc tổ chức Đại hội đối thoại dân tộc Syria sẽ tạo điều kiện cho nhân dân Syria tự lựa chọn tương lai và thống nhất các nguyên tắc thể chế nhà nước.

Với những kết quả trên, Bộ Ngoại giao Syria cho rằng Tuyên bố chung giữa Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Iran về vấn đề Syria đã thể hiện tinh thần cam kết ủng hộ mọi hành động chính trị tôn trọng chủ quyền, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của Syria. Theo bộ này, chính quyền Damascus mong muốn chấm dứt cuộc khủng hoảng hiện nay thông qua giải pháp chính trị.

Hiện thực hóa Tuyên bố chung

Việc Nga,Thổ Nhĩ Kỳ và Iran thông qua được Tuyên bố chung về vấn đề Syria là sự thiện chí cùng hợp tác giữa 3 nước. Tuy nhiên việc hiện thực hóa Tuyên bố chung là không dễ dàng. Ngay tại cuộc họp thượng đỉnh ngày 22/11, Tổng thống Nga Vladimir Putin thừa nhận rằng tiến trình cải cách sẽ không đơn giản. Ông  Putin nhấn mạnh cần sự đồng thuận và nhượng bộ từ tất cả các bên, trong đó đương nhiên bao gồm Chính phủ Syria. Ông cũng bày tỏ tin tưởng Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ nỗ lực hết sức để biến đều này thành hiện thực.

Trước đó, để cuộc họp thượng đỉnh đạt kết quả tích cực, Tổng thống LB Nga Vladimir Putin có nhiều hoạt động ngoại giao con thoi bàn giải pháp về tình hình Syria thời hậu chiến, tâm điểm là các cuộc gặp riêng rẽ với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan và Tổng thống Syria Bashar Al-Assad. Tại các cuộc gặp này, Tổng thống Nga đã tìm được tiếng nói chung về tăng cường các nỗ lực để bảo vệ tiến trình bình thường hoá lâu dài tại Syria cũng như thiết lập một thỏa thuận chính trị.

Chiến dịch quân sự quy mô chống lực lượng khủng bố ở Syria đang vào giai đoạn kết thúc. Nhờ có nỗ lực của nhiều phía, đặc biệt là của Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ mà Syria đã thoát khỏi nguy cơ bị chia cắt, ngăn chặn được bước chiếm đóng của khủng bố quốc tế cũng như tránh được thảm họa nhân đạo.       

Trong bối cảnh đó, việc Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Iran tiếp tục đạt được Tuyên bố chung xác định được những lĩnh vực ưu tiên hợp tác về Syria là bước tiến tích cực để thúc đẩy tiến trình chính trị tại quốc gia Trung Đông này.