Nghe âm thanh bài viết tại đây:

Họ cùng xuất hiện trong một chương trình nhằm đưa đến cho công chúng cũng như các cấp quản lý những hiểu biết hơn về nghệ thuật trong không gian công cộng. Họ là ai và họ đã làm những gì?

“Đầu năm 2.000 ban đầu làm những dự án phát triển cộng đồng. Tôi thấy xã hội mình cần một cầu nối một mặt bằng văn hóa, giao diện giữa các cộng đồng khác nhau để liên thông được thì cần phát triển xã hội. Từ đó tôi có làm một số dự án nghệ thuật không gian công cộng. Nhưng cho đến cách đây khoảng 7, 8 năm thì tôi thấy không ăn thua nên chuyển sang làm về phát triển cộng đồng.” - Nghệ sĩ, giám tuyển Trần Lương đã giới thiệu về mình như thế khi nói về riêng mảng hoạt động với nghệ thuật trong không gian công cộng của mình. Hiện anh là Phó Chủ tịch của Quỹ Sống.

Có thể nói, chính cách hoạt động của Trần Lương có thể phần nào cho thấy sự vận động sáng tạo không ngừng của người nghệ sĩ trong việc đưa nghệ thuật vào phục vụ cuộc sống, nghệ thuật phát triển cộng đồng: “Chúng tôi làm về nhà chống lũ, về trồng cây chống lũ lụt, về sạt lở ở các vùng biển, cũng như lo về mất đi không gian văn hóa của các dân tộc. Trong đó chúng tôi vẫn cài cắm những dự án phát triển nghệ thuật phát triển cộng đồng, nhưng về cơ bản đã chuyển sang một khu vực mới nữa.” 

Một trong những sân chơi đã thực hiện của nhóm Think Playgrounds. Ảnh: Báo Người đô thị

Nghệ sĩ Quốc Đạt, nghệ sĩ Chu Kim Đức, thuộc những thành viên đồng sáng lập tổ chức Think Play Ground -Nghĩ về sân chơi trong phố.  Đây là một dự án gây tiếng vang, sức lan tỏa khi mang lại nhiều ý nghĩa thiết thực những năm qua. Nghệ sĩ Kim Đức cho biết:"Hiện nay chúng tôi là doanh nghiệp xã hộ, có một sứ mệnh là muốn xây dựng thật nhiều không gian chơi dành cho trẻ em trong thành phố.  Chúng tôi phối hợp với các cộng đồng và các nghệ sĩ. Chúng tôi làm việc với rất nhiều nghệ sĩ với mục đích là có những nguồn ý tưởng sáng tạo để ra các không gian chơi sáng tạo cho trẻ em và làm sao để cho cộng đồng được nâng cao nhận thức về quyền được chơi và giá trị của sân chơi công cộng ngoài trời cho trẻ em, nhất là trẻ em thành phố, trong không gian chật chội và thiếu thốn ấy"

Những sân chơi thú vị đầy sắc màu, những tác phẩm làm từ những vật liệu tái chế đã được nhiều nghệ sĩ tham gia thực hiện với Think Play Ground  như nghệ sĩ Banga, nghệ sĩ Lại Diệu Hà, nghệ sĩ Thịnh Nguyễn, kiến trúc sư Lưu Anh Tú và rất nhiều người khác nữa… Nghệ sĩ Kim Đức bày tỏ hy vọng nhóm của chị sẽ iếp tục sẽ có các nghệ sĩ tham gia cùng, vì những ý nghĩa mà nó đã mang lại cho con trẻ.

Khán giả tại  Festival Hanoi Sound năm 2014 - Ảnh: hanoigrapevine

Đầu tư làm nghệ thuật cho công chúng, kể cả có sự trợ giúp, không hề đơn giản, Nhạc sĩ Trí Minh trước đây từng được Viện Goethe hỗ trợ làm Festival Hanoi Sound…. đưa nhạc thể nghiệm đến công chúng, đã phải tạm dừng khi…lỗ rất nhiều. Nhưng anh vẫn không ngừng các kế hoạch sáng tạo:"Trong năm 2020 tôi có kế hoạch mang âm thanh của rừng vào trong phố.  Tôi hy vọng kế hoạch của tôi sẽ thực hiện được thông qua chuyến đi năm 2020 tới."

Nghệ sĩ thị giác Nguyễn Thế Sơn, giảng viên trường đại học mỹ thuật Việt Nam cũng thực hiện những dự án tên tuổi về nghệ thuật công cộng. Anh cũng từng có vai trò giám tuyển hoặc tham gia một số dự án mang tính chất phát triển cộng đồng cùng với các tổ chức phi chính phủ, như tổ chức Csaga để giúp cộng đồng yếu thế sử dụng nghệ thuật đương đại trong các hình thức đa phương tiện biểu đạt những câu chuyện khó nói, để thay đổi nhận thức công chúng về các vấn đề xã hội: "Có một triển lãm đã từng diễn ra ở Viện Goethe, là triển lãm Bố ơi con ước, là triển lãm giúp những bạn nhỏ mà bị vấn đề về bạo lực. Đã làm một triển lãm Photo voice ở Viện Goethe.

Hiện tại tôi đang có một triển lãm giúp cho nhóm phụ nữ bị bạo lực tình dục, triển lãm có tên gọi Những vết thương hở miệng, đang diễn ra ở Cẩm Phả, Quảng Ninh. Gần đây tôi cũng có giúp cho thành phố Hà Nội làm dự án nghệ thuật công cộng trên phố Phùng Hưng vì một không gian sống tốt đẹp hơn. Năm ngoái tôi cũng có giúp cho thành phố Hà Nội một dự án gọi là bán công cộng(hiện tại vẫn chưa được đi vào công cộng) nhưng mục đích ban đầu cũng là để mang ra công chúng dự án nghệ thuật đương đại trong không gian của đường hầm Nhà Quốc hội. Và ngay hiện tại tôi đang bắt đầu triển khai một dự án nghệ thuật công cộng ở nơi gọi là xóm liều Hà Nội,ở bãi Phúc Tân hy vọng là đến dịp Tết mình có thể ra mắt được cơ bản." - Nguyễn Thế Sơn chia sẻ.

Phố bích họa Phùng Hưng.

Nghệ sĩ Bill Nguyễn cùng nghệ sĩ Trâm Vũ đồng sáng lập Không gian nghệ thuật Manzi Hà Nội, và đồng giám tuyển dự án Into Thin Air quy tụ rất nhiều các nghệ sĩ đương đại của nhiều loại hình: mỹ thuật, múa, nhiếp ảnh vv.. Hiệp hội các Viện văn hóa và đại sứ quán Châu Âu EUNIC và Manzi đang chuẩn bị hồ sơ cho một dự án văn hóa đầy tham vọng về chủ đề Nghệ thuật trong không gian công cộng, đồng thời lên kế hoạch sản xuất phiên bản tiếp theo của ứng dụng Into Thin Air 3 vào năm 2020.  Các hoạt động này không giới hạn ở Hà Nội: "Trong những dự án hay là cộng đồng khác nhau thì có một cái tôi luôn đặt lên hàng đầu để làm sao khi mình làm những dự án của mình thì mình phải dành 50% công sức và nước mắt cho nghệ sĩ nhưng đồng thời 50% còn lại phải cho công chúng.  Chúng tôi luôn luôn nghĩ làm sao để mình có những cách thức để nghệ thuật tiếp cận với công chúng".

Hiệp hội các Viện văn hóa và đại sứ quán Châu Âu EUNIC hợp tác cùng Manzi Art Space và với sự hỗ trợ của Phái đoàn Liên minh Châu Âu vừa tổ chức cuộc gặp gỡ mạng lưới những người làm nghệ thuật với mục tiêu tập hợp, kết nối, cập nhật và trao đổi chéo về hướng đi cũng như các chiến lược nhằm thúc đẩy sự phát triển của nghệ thuật và sự tự do của biểu đạt nghệ thuật.

Cuộc gặp gỡ này với mong muốn trở thành một công cụ cho các nghệ sỹ và giám tuyển Việt Nam, đồng thời xây dựng những mối quan hệ mới với Liên minh Châu Âu. 

Vì thế, với việc đã có một lực lượng nghệ sĩ tham gia thực hiện ý tưởng, tác phẩm trong không gian công cộng với những thành công nhất định; các nghệ sĩ cũng đang trăn trở làm thế nào để có nhiều hơn nữa, đồng thời chạm được vào những cơ hội hoặc tạo ra những cơ hội cho nghệ sĩ cũng như cho tác phẩm, tạo ra sự tương tác giữa nghệ sĩ đối với cộng đồng để làm những điều tốt đẹp hơn cho xã hội.