ທ່ານ Donald Trump ກາຍເປັນປະທານາທິບໍດີຜູ້ທີ 47 ຂອງ ອາເມລິກາ (ພາບ: Reuters)

ເຫດການທີ 1: ທ່ານ Donald Trump ຮັບໄຊຊະນະໃນການເລືອກຕັ້ງປະທານາທິບໍດີ ອາເມລິກາ ດ້ານການແຂ່ງຂັນຢ່າງຂ້ຽວຂາດ

        ການເລືອກຕັ້ງປະທານາທິບໍດີ ອາເມລິກາ 2024 ອັດລົງ ດ້ວຍໄຊຊະນະດັງກ້ອງກັງວານຂອງທ່ານ Donald Trump, ພ້ອມກັນນັ້ນ, ພັກສາທາລະນະຍາດໄດ້ສິດຄວບຄຸມນັບທັງສະພາສູງ ແລະ ສະພາຕ່ຳ. ນີ້ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາການເລືອກຕັ້ງປະທານາທິບໍດີທີ່ເຄັ່ງຕຶງ ແລະ ຂ້ຽວຂາດທີ່ສຸດໃນປະຫວັດສາດຂອງປະເທດ ອາເມລິກາ. ທ່ານປະທານາທິບໍດີຄົນປະຈຸບັນ Joe Biden ຖືກພັກປະຊາທິປະໄຕກໍ່ຄວາມກົດດັນຕ້ອງຖອນອອກຈາກການສະໝັກຮັບເລືອກຕັ້ງ. ທ່ານ Donald Trump ຖືກລອບສັງຫານເປັນຫຼາຍຄັ້ງ… ຄາດວ່າ, ປະທານາທິບໍດີຜູ້ທີ 47 ຂອງ ອາເມລິກາ ຈະມີບັນດາການປ່ຽນແປງຢ່າງໃຫຍ່ຫຼວງໃນນະໂຍບາຍພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ, ຄື: ຍູ້ແຮງວິວັດການເນລະເທດຜູ້ເຂົ້າເມືອງຢ່າງຜິດກົດໝາຍ; ປັບປຸງກົງຈັກອຳນາດການປົກຄອງຢ່າງແຮງ, ກໍ່ຄວາມດັນເພື່ອຢຸດຕິບັນດາການປະທະກັນຢູ່ ຢູແກຼນ ແລະ ເຂດ ກາຊາ, ເພີ່ມຄວາມສ່ຽງເກີດການປະທະກັນດ້ານການຄ້າກັບ ຈີນ…

ຄວາມຂາດສະຖຽນລະພາບຢູ່ເຂດຕາເວັນອອກກາງ (ພາບ: Reuters)

ເຫດການທີ 2: ຄວາມຂາດສະຖຽນລະພາບຮອບດ້ານຢູ່ເຂດຕາເວັນອອກກາງເພີ່ມຂຶ້ນ; ອຳນາດການປົກຄອງ ຊີຣີ ລົ້ມລະລາຍ

        ການປະທະກັນລະຫວ່າງ ອິດສະຣາແອັນ ກັບ ຮາມາດສ ແລະ ເຮັກໂບລາ ສືບຕໍ່ເພີ່ມຂຶ້ນ, ກ້າວເຂົ້າສູ່ປີທີ 2 ຫາກບໍ່ມີສັນຍານຫຼຸດລົງ. ຮອດທ້າຍປີ 2024, ມີຜູ້ເສຍຊີວິດຢູ່ເຂດ ກາຊາ ແມ່ນກວ່າ 44.000 ຄົນ, ໃນນັ້ນ, ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນສາມັນຊົນ, ພື້ນຖານໂຄງລ່າງເກືອບຄືວ່າຖືກທຳລາຍໝົດກ້ຽງ, ຄາດວ່າ, ຄວາມເສຍຫາຍດ້ານເສດຖະກິດແມ່ນຂຶ້ນເຖິງ 18 ຕື້ USD. ການປະທະກັນບໍ່ພຽງແຕ່ຢຸດຢູ່ເຂດ ກາຊາ ເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງແຜ່ລາມອອກໄປຍັງ ລີບັງ, ອີຣານ, ເຢແມັນ ແລະ ຫຼາຍເຂດອື່ນ ພາຍຫຼັງການລອບສັງຫານບັນດາການນຳຂັ້ນສູງຂອງ ຮາດມາດສ ແລະ ເຮັກໂບລາ, ພາໄປເຖິງການກະທຳໂຕ້ຕອບເຊິ່ງກັນແລະກັນຂອງບັນດາຝ່າຍ. ພິເສດ, ເປັນຄັ້ງທຳອິດທີ່ ອີຣານ ແລະ ອິດສະຣາແອັນ ບຸກໂຈມຕີແບບເປີດເຜີຍໃສ່ຜືນແຜ່ນດິນຂອງກັນໂດຍກົງ. ທ້າຍປີ 2024, ອຳນາດການປົກຄອງຂອງທ່ານ Bashar al-Assad ຢູ່ ຊີຣີ ຖືກລົ້ມລະລາຍຢ່າງວ່ອງໄວແບບໍ່ຄາດຄິດ, ສ້າງຂີດໝາຍບາດລ້ຽວໃຫຍ່ໃນປະຫວັດສາດທັນສະໄໝຂອງ ຊີຣີ.

BRICS ຮັບສະມາຊິກໃໝ່ໃນປີ 2024 (ພາບ: Reuters)

ເຫດການທີ 3: BRICS ຮັບສະມາຊິກຕື່ມອີກ, ເປີດກວ້າງລະດັບອິດທິພົນຜົນສະທ້ອນ

        ເລື່ອງກຸ່ມບັນດາພື້ນຖານເສດຖະກິດຫາກໍ່ພົ້ນເດັ່ນ - BRICS ຮັບສະມາຊິກ ອີຢິບ, ອີຣານ, ເອທີໂອປີ ແລະ ສະຫະລັດອາຣັບເອັມມີເຣດ (UAE) ຕື່ມໃນປີ 2024, ບໍ່ພຽງແຕ່ສ່ອງແສງການປ່ຽນແປງໂຄງສ້າງຂອງກຸ່ມນີ້ເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງມີຄວາມໝາຍຍຸດທະສາດສຳລັບຄວາມເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ການເມືອງທົ່ວໂລກອີກດ້ວຍ. BRICS ເປີດກວ້າງ ໄດ້ຍົກອັດຕາຄວບຄຸມ GDP ທົ່ວໂລກຕາມກຳລັງການຊື້ທຽບເທົ່າ (PPP) ຂຶ້ນ 35% ລື່ນກາຍ G7. ເລື່ອງບັນດາປະເທດມີຄວາມຮັ່ງມີດ້ານແຫຼ່ງຊັບພະຍາກອນ, ຄື: ອີຣານ ແລະ UAE ເຂົ້າຮ່ວມ ກໍ່ຊ່ວຍເພີ່ມກຳລັງແຮງຂອງ BRICS ໃນຂົງເຂດພະລັງງານ, ເມື່ອກຸ່ມນີ້ໄດ້ຄວບຄຸມເກືອບ 50% ປະລິມານນ້ຳມັນຂອງໂລກ. BRICS ພວມກາຍເປັນກຳລັງພູມສາດການເມືອງ, ສ້າງຄວາມດຸ່ນດ່ຽງກັບບັນດາລະບອບໂດຍ ອາເມລິກາ ແລະ ຝ່າຍຕາເວັນຕົກນຳພາ (G7, IMF, WB).

ການປະທະກັນລະຫວ່າງ ລັດເຊຍ - ຢູແກຼນ ເຄັ່ງຕຶງຂຶ້ນ (ພາບ: Reuters)

ເຫດການທີ 4: ການປະທະກັນລະຫວ່າງ ລັດເຊຍ - ຢູແກຼນ ເຄັ່ງຕຶງຂຶ້ນກາຍເປັນລະດັບບາດລ້ຽວ

        ການປະທະກັນ ລັດເຊຍ - ຢູແກຼນ ໃນປີ 2024 ມີບັນດາການຜັນແປເພີ່ມຂຶ້ນກາຍ ເປັນລະດັບບາດລ້ຽວໃໝ່. ເຫດການ ຢູແກຼນ ບຸກໂຈມຕີກະທັນຫັນແຂວງ Kursk ໃນຕົ້ນເດືອນ ສິງຫາ 2024, ໄດ້ເປັນຂີດໝາຍບາດລ້ຽວ ຄັ້ງທຳອິດນັບແຕ່ພາຍຫຼັງສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ 2, ຜືນແຜ່ນດິນຂອງ ລັດເຊຍ ຖືກກອງທັບຕ່າງປະເທດບຽດຢຶດ. ຕໍ່ຈາກນັ້ນ, ຝ່າຍຕາເວັນຕົກກ່າວຫາກອງທັບ ສປປ.ເກົາຫຼີ ໄດ້ມີໜ້າຢູ່ ລັດເຊຍ ແລະ ຍົກເລີກການຈຳກັດ, ອະນຸຍາດໃຫ້ ຢູແກຼນ ນຳໃຊ້ລູກສອນໄຟໄລຍະໄກບຸກໂຈມຕີໃສ່ຜືນແຜ່ນຂອງດິນຂອງ ລັດເຊຍ. ເພື່ອໂຕ້ຕອບຄືນ, ລັດເຊຍ ໄດ້ດັດປັບທິດສະດີນິວເຄຼຍ, ໃນນັ້ນ, ຈຸດຕົ້ນຕໍແມ່ນເລື່ອງຫຼຸດລະດັບທີ່ ລັດເຊຍ ອາດຈະນຳໃຊ້ອາວຸດນິວເຄຼຍລົງ, ນັບທັງເມື່ອຖືກບຸກໂຈມຕີດ້ວຍອາວຸດທຳມະດາ. ກໍ່ເປັນຄັ້ງທຳອິດທີ່ ລັດເຊຍ ໄດ້ນຳໃຊ້ລູກສອນໄຟນຳວິຖີໄລຍະກາງໃໝ່ທີ່ມີຊື່ວ່າ Oreshnik ເພື່ອນາບຂູ່ ຢູແກຼນ ແລະ ຝ່າຍຕາເວັນຕົກ.

ເສດຖະກິດໂລກປີ 2024 ຍັງຮັກສາລະດັບຄວາມໝັ້ນຄົງໄວ້ໄດ້ (ພາບ: Reuters)

ເຫດການທີ 5: ເສດຖະກິດໂລກຜ່ານຜ່າສິ່ງທ້າທາຍເທື່ອລະກ້າວ

        ເສດຖະກິດໂລກປີ 2024 ຍັງຮັກສາລະດັບຄວາມໝັ້ນຄົງໄວ້ໄດ້, ເຖິງວ່າປະສົບກັບສິ່ງທ້າທາຍຫຼາຍຢ່າງ, ການເໜັງຕິງດ້ານພູມສາດການເມືອງ, ການຂາດຕອນຂອງກະແສການຄ້າຢູ່ ພາກພື້ນຈຳນວນໜຶ່ງ, ພ້ອມກັບການຊັບຊ້ອນລະບົບສະໜອງທົ່ວໂລກ. ຕາມ WB, INF ແລ້ວ, ເສດຖະກິດໂລກອາດສາມາດບັນລຸການເຕີບໂຕ… ບັນດາພື້ນຖານເສດຖະກິດໃຫຍ່ຄື: ອາເມລິກາ, ຈີນ ໄດ້ຮັບຮູ້ບັນລຸລະດັບເຕີບໂຕ, ພ້ອມກັນນັ້ນ ການຕໍ່ສູ້ຕ້ານໄພເງິນເຟີ້ກໍ່ໄດ້ຮັບໝາກຜົນດີຢູ່ ອາເມລິກາ, ເຂດໃຊ້ສະກຸນເງິນລວມ ເອີລົບ (Eurozone), ອັງກິດ… ໄດ້ຊ່ວຍເພີ່ມແງ່ຫວັງການເຕີບໂຕເສດຖະກິດໂລກໃນປີ 2025 ຂຶ້ນຫຼາຍພໍສົມຄວນ.

ຄວາມຂາດສະຖຽນລະພາບບົນເວທີການເມືອງ (ພາບ: Reuters)

ເຫດການທີ 6: ຄວາມຂາດສະຖຽນລະພາບບົນເວທີການເມືອງ ສ.ເກົາຫຼີ, ເຢຍລະມັນ, ຝລັ່ງ

        ປີ 2024, ສ.ເກົາຫຼີ ໄດ້ຜ່ານຜ່າວິກິດການດ້ານການເມືອງໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນຫຼາຍທົດສະຫວັດຜ່ານມາ, ດ້ວຍເລື່ອງ ວັນທີ 03 ທັນວາ 2024, ທ່ານປະທານາທິບໍດີ Yoon Suk-yeol ປະກາດກົດໄອຍະການເສິກ ດ້ວຍເຫດຜົນແມ່ນເພື່ອຮັບມືກັບບັນດາ “ກຳລັງຕ້ານທຳລາຍລັດ”. ການກະທຳດັ່ງກ່າວເຮັດໃຫ້ທ່ານປະທານາທິບໍດີ Yoon Suk-yeol ຖືກ ສາພາແຫ່ງຊາດ ສ.ເກົາຫຼີ ປ່ອນບັດພິຈາລະນາໂທດ, ມີເຈົ້າໜ້າທີ່ຂັ້ນສູງຫຼາຍທ່ານໃນອຳນາດການປົກຄອງຂອງທ່ານ Yoon Suk-yeol ຖືກຈັບຕົວ. ຢູ່ ເຢຍລະມັນ, ລັດຖະບານສຳພັນທະມິດ 3 ພັກຂອງທ່ານນາຍົກລັດຖະມົນຕີ Olaf Scholz ຖືກລົ້ມລະລາຍໃນວັນທີ 16 ທັນວາ 2024, ເຮັດໃຫ້ປະເທດ ເຢຍລະມັນ ຕ້ອງຈັດການເລືອກຕັ້ງທົ່ວປະເທດກ່ອນກຳນົດເວລາໃນທ້າຍເດືອນ ກຸມພາ 2025. ຢູ່ ຝລັ່ງ, ທ່ານປະທານາທິບໍດີ Emmanuel Macron ໄດ້ຍຸບເລີກສະພາແຫ່ງຊາດໃນຕົ້ນເດືອນ ມິຖຸນາ 2024 ພາໄປເຖິງການຂາດຄວາມສະຖຽນລະພາບບົນເວທີການເມືອງຂອງ ຝລັ່ງ, ລັດຖະບານຂອງທ່ານ Michel Barnier ລົ້ມລະລາຍພາຍຫຼັງເວລາພຽງ 3 ເດືອນ.

ໃນປີ 2024, ໂລກສືບຕໍ່ຮັບຜົນສະທ້ອນຢ່າງຮ້າຍແຮງຈາການປ່ຽນແປງຂອງດິນຟ້າອາກາດ (ພາບ: Reuters)

ເຫດການທີ 7: ໂລກເບີກຈ່າຍຫຼາຍກວ່າເພື່ອຮັບມືກັບການປ່ຽນແປງຂອງດິນຟ້າອາກາດ

        ໃນປີ 2024, ໂລກສືບຕໍ່ຮັບຜົນສະທ້ອນຢ່າງຮ້າຍແຮງຈາການປ່ຽນແປງຂອງດິນຟ້າອາກາດ, ສະແດງອອກຜ່ານຄວາມຖີ່ປະກົດການເກີດສະພາບອາກາດຮ້າຍແຮງທີ່ນັບມື້ນັບຫຼາຍ, ຄື: ພາຍຸ, ນ້ຳຖ້ວມ. ບັນດາພາຍຸລູກໃຫຍ່ (ຄື: Yagi, Helene, Milton, Kong-rey), ສະພາບນ້ຳຖ້ວມຄັ້ງປະຫວັດສາດ ຫຼື ອຸນຫະພູມເພີ່ມຂຶ້ນລະດັບສະຖິຕິ… ໄດ້ເຮັດໃຫ້ນັບພັນຄົນເສຍຊີວິດ, ກໍ່ຄວາມເສຍຫາຍດ້ານເສດຖະກິດຂຶ້ນນັບຮ້ອຍຕື້ USD. ທີ່ກອງປະຊຸມ COP 29, ບັນດາປະເທດພັດທະນາໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາປະກອບຈຳນວນເງິນ 300 ຕື້ USD/ປີ ຮອດປີ 2035, ສູງທົບ 3 ເທົ່າເມື່ອທຽບໃສ່ຄຳໝັ້ນສັນຍາກ່ອນນີ້ (100 ຕື້ USD/ປີ) ເພື່ອຊ່ວຍບັນດາປະເທດພວມພັດທະນາຮັບມືກັບການປ່ຽນແປງຂອງດິນຟ້າອາກາດ.

ງານມະຫາກຳກິລາລະດູແລ້ງຄັ້ງທີ 33 - Olympic Paris 2024 (ພາບ: Reuters)

ເຫດການທີ 8: Olympic Paris ສ້າງຄວາມປະທັບໃຈຫຼາຍຢ່າງ

        ໂດຍຈັດຂຶ້ນແຕ່ວັນທີ 26 ກໍລະກົດ - 11 ສິງຫາ 2024, ຢູ່ນະຄອນຫຼວງ ປາຣີ, ປະເທດ ຝລັ່ງ, ງານມະຫາກຳກິລາລະດູແລ້ງຄັ້ງທີ 33 - Olympic Paris 2024 ໄດ້ສ້າງຄວາມປະທັບໃຈຫຼາຍຢ່າງ. ນີ້ແມ່ນງານມະຫາກຳກິລາ ໄດ້ຈັດຂຶ້ນຢູ່ຫຼາຍສະຖານທີ່ທີ່ສຸດ, ລວມມີນະຄອນຫຼວງ ປາຣີ, 16 ນະຄອນ ແລະ 1 ເຂດແຄ້ວນນອກປະເທດຂອງ ຝລັ່ງ ຢູ່ທິດໃຕ້ມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກ (Polynesia), ຫ່າງຈາກປະເທດ ຝລັ່ງ ກວ່າ 15.000 ກມ. ບັນດາປະເພດກິລາທີ່ແຂ່ງຂັນຢູ່ Olympic ໄດ້ຈັດຂຶ້ນຢູ່ສະຖານທີ່ທີ່ເຂັ້ມຂຸ້ນໄປດ້ວຍວັດທະນະທຳ ແລະ ສິລະປະ, ດ້ວຍຫຼາຍສະຖິຕິໂລກໄດ້ສ້າງຂຶ້ນໃໝ່. ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, Olympic Paris 2024 ໄດ້ກໍ່ຫຼາຍຄວາມໂຕ້ຖຽງກັນກ່ຽວຂ້ອງເຖິງສິລະປະ ແລະ ສາສະໜາ, ທາງເພດ…, ຫຼື ວຽກງານການຈັດຕັ້ງ, ພະລາທິການຢູ່ບັນດາໝູ່ບ້ານນັກກິລາ.