ประเทศต่างๆได้เริ่มลงนามอนุสัญญาของสหประชาชาติเกี่ยวกับกฎหมายทางทะเลหรือ UNCLOS ปี 1982 เมื่อวันที่ 10 ธันวาคมปี 1982 และUNCLOS มีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายนปี 1994 จนถึงขณะนี้มี 168 ประเทศสมาชิกที่เป็นสมาชิกของอนุสัญญานี้และเมื่อปี 1994 เวียดนามเป็นประเทศลำดับที่ 63 ที่ให้สัตยาบันอนุสัญญานี้
กรอบทางนิตินัยที่สำคัญ
UNCLOS ปี 1982 ถือเป็นรัฐธรรมนูญเกี่ยวกับทะเลและมหาสมุทรของประชาคมโลก เป็นอนุสัญญาระหว่างประเทศที่มีความสำคัญลำดับที่ 2 รองจากกฎบัตรสหประชาชาติ
ในตลอด 42 ปีที่ผ่านมา UNCLOS ปี 1982 ได้กลายเป็นพื้นฐานทางนิตินัยที่สำคัญให้แก่ด้านธรรมาภิบาลมหาสมุทรโลก ซึ่งข้อกำหนดและหลักการต่างๆของ UNCLOS ปี 1982 ถูกใช้เพื่อแก้ไขปัญหาการพิพาททางทะเลมาแล้วนับสิบครั้ง นาย เหงวียนมิงหวู รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการต่างประเทศเวียดนามได้ยืนยันว่า
“การเปิดตัวอนุสัญญาเกี่ยวกับกฎหมายทางทะเลได้กำหนดข้อกำหนดที่สมบูรณ์เกี่ยวกับสิทธิใช้ประโยชน์จากเขตทะเล สร้างพื้นฐานเพื่อกำหนดเขตทะเล นี่เป็นพื้นฐานให้แก่ประเทศต่างๆในการกำหนดสิทธิอธิปไตยและสิทธิอำนาจศาลต่อเขตทะเล กำหนดกลไกการแก้ไขการพิพาทด้วยสันติวิธีและการแก้ไขปัญหาการพิพาทระหว่างประเทศต่างๆที่เกี่ยวข้องถึงการอธิบายและการปฏิบัติอนุสัญญา”
UNCLOS ปี 1982 ยังเป็นกรอบทางนิตินัยที่สำคัญที่สุดเพื่อให้องค์การระหว่างประเทศต่างๆ โดยเฉพาะองค์การทางทะเลระหว่างประเทศ หรือ IMO องค์การการบินพลเรือนระหว่างประเทศ หรือ ICAO และองค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติหรือ FAO ประกาศเอกสารทางการเมือง ข้อกำหนดระหว่างประเทศเกี่ยวกับการเดินเรือ การบิน การแลกเปลี่ยนทางการค้าระหว่างประเทศ ความมั่นคงทางทะเล การบริหาร การอนุรักษ์และใช้ประโยชน์จากสัตว์น้ำและการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมทางทะเล
เวียดนามเป็นสมาชิกที่กระตือรือร้นของ UNCLOS 1982
จากการเป็นประเทศสมาชิกริมฝั่งทะเลที่มีชายฝั่งทะเลยาวกว่า 3 พันกิโลเมตร มีเกาะน้อยใหญ่นับพันเกาะ รวมถึงหมู่เกาะหว่างซาและเจื่องซา เวียดนามมีผลประโยชน์ต่างๆที่มีความผูกพันกับทะเล จากการตระหนักได้ดีต่อความสำคัญของทะเล เวียดนามได้พยายามเป็นอย่างมากในการปฏิบัติ UNCLOS 1982 มีความตั้งใจร่วมกับประชาคมโลกสร้างสรรค์ระเบียบที่ยุติธรรม ส่งเสริมการพัฒนาและความร่วมมือทางทะเล
จากความผันผวนของสถานการณ์การเมืองและความมั่นคงในโลก เวียดนามได้ยืนยันหลายครั้งถึงการให้ความเคารพกฎหมายสากลด้วยคุณค่าที่สูงที่สุดคือสันติภาพ เสถียรภาพ การพัฒนาและทุกฝ่ายต่างมีผลประโยชน์ ซึ่งจุดยืนนี้ของเวียดนามสอดคล้องกับจุดยืนของประเทศต่างๆ ดอกเตอร์ ฝ่ามลานยุง อดีตรักษาการผู้อำนวยการสถาบันการทูต ประธานสภากฎหมายระหว่างประเทศเอเชียวาระปี 2023 -2025 ได้เผยว่า
“ประเทศต่างๆนับวันเชิดชูบทบาทและคุณค่าของกฎหมายสากล โดยเฉพาะอนุสัญญาของสหประชาชาติเกี่ยวกับกฎหมายทางทะเลปี 1982 ยืนยันความเสมอต้นเสมอปลายของอนุสัญญาของสหประชาชาติเกี่ยวกับกฎหมายทางทะเล ซึ่งสร้างกรอบทางนิตินัยเพื่อปฏิบัติทุกกิจกรรมทางทะเลและมหาสมุทร นี่เป็นปฏิบัติการที่แสดงให้เห็นถึงการให้ความเคารพกฎหมายที่ประชาคมโลกปรารถนา”
สภาวการณ์ใหม่สร้างความท้าทายต่างๆต่อ UNCLOS ปี 1982 ไม่ว่าจะเป็นการพัฒนาอย่างรวดเร็วของวิทยาศาสตร์เทคโนโลยี ความต้องการด้านธรรมาภิบาล การใช้ประโยชน์จากทรัพยากรทางทะเลและมหาสมุทร การเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ ความมั่นคงในการเดินเรือและสิทธิมนุษยชนในทะเล ดังนั้น เวียดนามจึงเน้นปรับปรุงระบบกฎหมายให้มีความสมบูรณ์ ใช้ข้อกำหนดของอนุสัญญาในการบริหารและใช้ประโยชน์จากทะเลอย่างสันติและยั่งยืน ซึ่งในนั้น ยุทธศาสตร์การพัฒนาเศรษฐกิจทางทะเลเวียดนามอย่างยั่งยืนจนถึงปี 2030 วิสัยทัศน์จนถึงปี 2045 ได้กำหนดเป้าหมายพัฒนาเวียดนามให้กลายเป็นประเทศที่มีความแข็งแกร่งทางทะเล ร่ำรวยจากทะเลและกำหนดหน้าที่การส่งเสริมความร่วมมือระหว่างประเทศในด้านทะเล แก้ไขปัญหาการพิพาทและความขัดแย้งในทะเลตะวันออกด้วยสันติวิธีบนพื้นฐานของกฎหมายสากล โดยเฉพาะ UNCLOS ปี 1982
UNCLOS ปี 1982 เป็นหนึ่งในทางเลือกที่ถูกต้องที่สุดและเป็นยุทธศาสตร์ของเวียดนามนับตั้งแต่ที่เวียดนามเป็นภาคีอนุสัญญานี้และสภาแห่งชาติเวียดนามให้สัตยาบันเมื่อ 30 ปีก่อน ปัจจุบัน คุณค่าของ UNCLOS ปี 1982 นับวันได้รับการส่งเสริมและเวียดนามพยายามอย่างไม่หยุดยั้งเพื่อปฏิบัติอนุสัญญานี้.