Tòng Đức Anh/VOV

หมวกสานแบบพื้นบ้านดั้งเดิมมีความผูกพันกับชีวิตของชนเผ่า ฮาหญี่ ในเขตเหมื่องแย้มาตั้งแต่สมัยโบราณ โดยใช้ได้ทั้งชายและหญิงเพื่อกันแดดกันฝนเมื่อไปทำงานทำไร่ทำนา ซึ่งหมวกจะถูกแขวนไว้ในส่วนครัว ซึ่งจะแห้งเร็วและถูกรมควันจากครัวทำให้หมวกทนนานมีอายุการใช้งานหลายปี โดยเฉพาะอย่างยิ่งตามประเพณีของชาวชนเผ่า ฮาหญี่  เมื่อบ้านไหนมีลูกสาวแต่งงานและไปอยู่บ้านสามี นอกจากจะต้องสวมชุดประจำชนเผ่า สะพายกระพาไว้บนหลังแล้ว ยังต้องสวมหมวกที่สานด้วยตัวเองและห้ามทำให้หมวกหล่นลงมาขณะเดินทางไปบ้านสามี คุณ จางคอเปอ ที่หมู่บ้านเเซนเถือง อำเภอ เหมื่องแย้ จังหวัดเดียนเบียน กล่าวว่า

"พ่อแม่จะเตรียมหมวกสานให้แก่ลูกสาวละคนซึ่งเป็นเหมือนสินสอดที่มอบให้ลูกสาวเมื่อแต่งงานไปอยู่ที่บ้านสามี โดยจะต้องสวมหมวกตั้งแต่ออกจากบ้านพ่อแม่ไปจนถึงบ้านสามีก่อนเข้าทำพิธีต่างๆ ดังนั้น ของขวัญชิ้นนี้จึงได้รับการเก็บรักษาไว้เป็นอย่างดี "

Tòng Đức Anh/VOV

หมวกสานของชนเผ่า ฮาหญี่ นั้นมีลักษณะที่กะทัดรัดและรูปทรงงอโค้งเล็กน้อยกว่างอบของชนชาติกิงห์ วัสดุที่ใช้ทำหมวกชนิดนี้คือต้นไม้ชนิดหนึ่งที่เป็นพืชจัดอยู่ในวงศ์ย่อยของไผ่ขึ้นตามธรรมชาติในป่าในภาษาฮาหญี่เรียกว่าฮากื่อ โดยต้นไม้ชนิดนี้มีความทนทาน ยืดหยุ่น ไม่แตกหัก และไม่ถูกปลวกหนอนทำลาย นายชาง ชาง ซินห์ ช่างสานหมวกในหมู่บ้านเเซน เถือง เผยว่า หมวกสานมีความเกี่ยวข้องกับชีวิตของผู้คน ดังนั้น ชาวฮาหญี่ทุกคนจึงรู้จักวิธีการสานหมวกตั้งแต่ยังเด็ก อย่างเขาเองได้เรียนรู้การสานหมวกจากปู่และพ่อและสามารถทำได้อย่างชำนาญเมื่ออายุ 12 ปี จนถึงทุกวันนี้ เขายังคงรักษาอาชีพสานหมวกแบบดั้งเดิมของชนเผ่าโดยนอกจากจะทำใช้ในครอบครัวแล้ว นาย ซินห์ ยังทำหมวกเพื่อสนองความต้องการของชาวบ้าน สโมสรวัฒนธรรมและศิลปะที่แสดงการรำหมวกในท้องถิ่นด้วย "ต้องเข้าไปในป่าเพื่อเลือกต้น ฮากื่อ ที่ไม่หักต้นหรือมียอดหัก เพราะต้นที่หักจะแตกง่ายหรือมีหนอน นำต้นฮากื่อไปตากแห้ง จากนั้นใช้มีดที่คมเหลาให้เรียบ ขั้นตอนนี้เป็นขั้นตอนที่ยากที่สุดเพราะต้องทำอย่างพิถีพิถัน  ด้านในของหมวกจะสานแบบโครง ส่วนด้านนอกขอบจะสานให้มิดชิดเพื่อสามารถกันน้ำฝนซึม โดยเราใช้เวลา 3 วันในการสานหมวกหนึ่งใบ"

นาย Trang Trang Sinh สามารถทำได้อย่างชำนาญเมื่ออายุ 12 ปี.Tòng Đức Anh/VOV

หมู่บ้านเเซนเถืองมีเกือบ 100 ครัวเรือนที่เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ฮาหญี่ และยังมีชาวบ้านอีกจำนวนมากเหมือนนายชาง ชาง ซินห์ ที่ยังคงประกอบอาชีพสานหมวก ปัจจุบัน นายชาง ชาง ซินห์ และผู้สูงอายุได้เปิดชั้นเรียนสำหรับเยาวชนเพื่ออนุรักษ์อาชีพดั้งเดิมของชนเผ่าฮาหญี่ เขากล่าวว่า:

"คนรุ่นใหม่ที่มีความสนใจเรียนรู้อาชีพสานหมวกแบบดั้งเดิมของชนเผ่าก็มาเรียนรู้ได้ ผมจะทุ่มเทความพยายามเพื่อสืบสานอาชีพนี้และร่วมกันรักษาเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ฮาหญี่"

ความปรารถนาของนายชาง ชาง ซินห์ และผู้ที่รักวัฒนธรรมดั้งเดิมของกลุ่มชาติพันธุ์ฮาหญี่ คือ การอนุรักษ์และส่งเสริมอาชีพสานหมวกแบบดั้งเดิม เพื่อให้ภาพลักษณ์ที่สวยงามของหมวกทรงกรวยที่ผูกพันธ์กับชาวบ้านในทุกกิจกรรมไม่ว่าจะไปทำไร่ทำนา หรือส่งเจ้าสาวไปบ้านสามี ได้รับการอนุรักษ์ไว้จากรุ่นสู่รุ่น./.