Cuối tuần qua, lực lượng chuyên gia Việt Nam giúp Cách mạng Campuchia giai đoạn 1979 -1989 trang trọng đón nhận Huân chương Sao Vàng do Đảng, Nhà nước Việt Nam trao tặng. Đây là  phần thưởng cao quý, to lớn của Đảng, Nhà nước Việt Nam nhằm ghi nhận, đánh giá công lao to lớn, thành tích đặc biệt xuất sắc của lực lượng chuyên gia Việt Nam đối với đất nước và nhân dân Campuchia. Sự giúp đỡ trong sáng, chính nghĩa của các chuyên gia Việt Nam đã góp phần giúp nhân dân Campuchia thoát khỏi nạn diệt chủng thứ hai là đói rét, bệnh tật.

Sau khi chế độ Khmer đỏ do Pol Pot - Ieng Sary cầm đầu bị quân tình nguyện Việt Nam cùng với lực lượng yêu nước Campuchia đánh đổ, đất nước Chùa Tháp đối mặt với muôn vàn khó khăn, thử thách và sự chống đối quyết liệt của tàn quân Khmer Đỏ. Theo đề nghị của Đảng Nhân dân cách mạng Campuchia, Mặt trận đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia và Hội đồng nhân dân cách mạng Campuachia, Đảng, Chính phủ Việt Nam đã cử hàng vạn chuyên gia sang trực tiếp giúp Campuchia hồi sinh, xây dựng và phát triển đất nước.

Giúp nhân dân Campuchia thoát khỏi nạn diệt chủng thứ 2: đói rét, bệnh tật

Trong hơn 10 năm (1978 - 1989), Đảng và Nhà nước Việt Nam đã cử gần 3,5 vạn cán bộ sang giúp Campuchia xây dựng lại Đảng Nhân dân cách mạng Campuchia và tổ chức 2 nhiệm kỳ Đại hội Đảng; tuyển chọn, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ có phẩm chất và năng lực làm nòng cốt cho việc triển khai thực hiện các nghị quyết của Đảng nhân dân cách mạng Campuchia.

Nhằm hỗ trợ xây dựng lại thiết chế xã hội bị chế độ Khmer Đỏ phá vỡ từ trung ương đến cơ sở, Việt Nam đã khẩn trương giúp Campuchia thành lập Hội đồng Nhân dân cách mạng Campuchia. Tham gia trong đoàn chuyên gia của thanh niên giúp Campuchia tổ chức lại lực lượng trẻ, ông Vũ Mão, Chủ tịch Trung ương Hội Hữu nghị Việt Nam – Campuchia, nhớ lại: "Chúng tôi có 1 đoàn chuyên gia đoàn thanh niên của Trung ương đoàn Việt Nam giúp Campuchia về tổ chức lực lượng trẻ thanh niên, thiếu niên và nhi đồng. Tập hợp những bạn trẻ của thanh niên Campuchia vào tổ chức là “Hội thanh niên cứu nước Campuchia” đây là tổ chức rất rộng rãi, tập hợp tất cả những thanh niên Campuchia vào trong tổ chức đó và 1 bước nữa là tập hợp thanh niên ưu tú vào “Đoàn thanh niên nhân dân cách mạng Campuchia”.

Có mặt trong đoàn chuyên gia của Đài Tiếng nói Việt Nam giai đoạn 1980-1984, nhà báo Nguyễn Văn Khiêm, biên tập viên Ban đối ngoại, Đài Tiếng nói Việt Nam, chia sẻ: "Sau khi giải phóng Campuchia xong, đầu năm 1980 tôi được lãnh đạo Đài cử sang làm chuyên gia giúp bạn. Công việc của tôi ở đó lúc đó là bạn có chương trình phát thanh đối ngoại gồm Tiếng Anh, Tiếng Pháp, Tiếng Thái, Tiếng Lào. Campuchia lúc đó mới giải phóng, cơ sở vật chất rất nghèo, chuyên gia mình ở sơ sài. Công việc của tôi ngoài giúp làm chương trình tiếng Pháp còn kiêm nhiệm thêm bản tin cho phát thanh đối ngoại những năm đầu".

Sự giúp đỡ chính nghĩa của Đảng, Nhà nước, nhân dân Việt Nam

Trong hơn 10 năm gian khổ, đội ngũ chuyên gia Việt Nam giúp Campuchia xây dựng được hệ thống chính quyền các cấp đủ sức lãnh đạo, tổ chức nhân dân xây dựng lại đất nước, vừa sản xuất vừa chiến đấu ngăn chặn chế độ Pol Pot diệt chủng quay trở lại. Một đất nước Campuchia có chủ quyền với hệ thống chính trị mới được xây dựng từ Trung ương đến địa phương, cùng với những thiết chế văn hóa-xã hội bảo đảm sự độc lập và quyền tự chủ, là nền tảng vững chắc để từng bước phát triển và tự mình đảm đương nhiệm vụ bảo vệ vững chắc các thành quả cách mạng. Năm 1989, sau khi hoàn thành vẻ vang nhiệm vụ được giao, lực lượng chuyên gia và Quân tình nguyện Việt Nam về nước đảm trách nhiệm vụ mới.

Đánh giá công lao của Việt Nam, trong đó có lực lượng chuyên gia Việt Nam giúp Campuchia, các nhà lãnh đạo Campuchia đều khẳng định: "Để có một đất nước Campuchia phát triển toàn diện như ngày nay không thể tách rời sự giúp đỡ quý báu, to lớn, kịp thời, có hiệu quả của Chính phủ và nhân dân Việt Nam, trong đó có lực lượng chuyên gia các cấp, các ngành ở trung ương và địa phương đã giúp cách mạng Campuchia từ những ngày đầu thoát khỏi chế độ Khmer Đỏ diệt chủng cho đến khi lực lượng cách mạng Campuchia tự đảm đương được nhiệm vụ thì chuyên gia mới rút về nước".  

Thủ tướng Chính phủ Hoàng gia Campuchia Samdech Hun Sen từng khẳng định: "Quân tình nguyện Việt Nam cứu nhân dân Campuchia thoát khỏi họa diệt chủng Pol Pot, còn chuyên gia Việt Nam giúp nhân dân Campuchia thoát khỏi họa diệt chủng thứ hai là đói rét, bệnh tật đi từ con số không, trưởng thành như ngày nay”.

30 năm qua đi nhưng sự giúp đỡ chí nghĩa, chí tình của chuyên gia Việt Nam đối với đất nước Campuchia vẫn luôn là những nghĩa cử quốc tế cao đẹp, tiếp tục góp phần củng cố quan hệ đoàn kết hữu nghị truyền thống lâu đời giữa hai dân tộc.