(VOV5) - Phó chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang có chuyến thăm chính thức 5 ngày tại Mỹ. Bên cạnh mục đích thúc đẩy hợp tác kinh tế, chuyến thăm còn giúp cải thiện lòng tin, tăng cường nhận thức giữa lãnh đạo hai nước và làm dịu những bất đồng tồn tại những năm qua giữa hai cường quốc hàng đầu thế giới.

Ảnh: congan.com.vn

Không chỉ mang tính chất xã giao thông thường, đáp lễ lại chuyến thăm của Phó tổng thống Mỹ Joe Biden hồi cuối năm ngoái, mà thực chất chuyến thăm Mỹ của Phó Chủ tịch nước Tập Cận Bình lần này mang nhiều ý nghĩa. Diễn ra đúng vào thời điểm cách đây 40 năm, tổng thống Mỹ Nison lúc đó đã bí mật thăm Trung Quốc và ra thông cáo Thượng Hải, chính thức mở ra kênh đối thoại, đặt nền móng cho quan hệ Mỹ -Trung phát triển mạnh mẽ. 40 năm sau, sự xuất hiện của ông Tập Cận Bình, nhân vật được cho sẽ nắm quyền lãnh đạo cao nhất Trung Quốc, tại Mỹ đúng vào dịp kỷ niệm trọng đại này còn nhằm hâm nóng tình cảm giữa hai bên, đặc biệt sau những gợn sóng xung quanh những bất đồng gần đây. Đầu tiên là tuyên bố của Mỹ về Kỷ nguyên Thái Bình Dương, tiếp đó là những bất đồng liên quan đến vấn đề Syria, Iran, CHDCND Triều Tiên và nhất là tranh cãi lâu nay về sự mất cân bằng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, liên quan đến tỷ giá đồng nhân dân tệ. Và đặc biệt, trong bối cảnh khi mà cả Trung Quốc và Mỹ trong năm nay sẽ bước vào cuộc chuyển giao quyền lực, bầu cử quan trọng, chuyến thăm Mỹ của ông Tập Cận Bình nhằm giúp hai bên tìm hiểu tình hình thực tế tại mỗi nước, tăng cường nhận thức lẫn nhau.

Tại Mỹ, ông Tập Cận Bình đã được đón tiếp trọng thị, ông Tập được chào đón bằng 19 loạt đạn đại bác, nghi thức chưa từng dành cho một Phó chủ tịch hay Phó tổng thống nào đến Mỹ trước đây. Giới quan sát nhận định, điều này thể hiện Washington đánh giá cao chuyến thăm của Phó Chủ tịch Tập Cận Bình và rất coi trọng quan hệ với Bắc Kinh. Tuy nhiên, bên cạnh những cái bắt tay nồng ấm và những tuyên bố khẳng định duy trì quan hệ với Trung Quốc là điều cần thiết với Mỹ trong giai đoạn hiện nay, các nhà lãnh đạo Mỹ cũng không ngần ngại đề cập những vướng mắc lâu nay giữa hai nước. Trong phát biểu công khai tại cuộc gặp với ông Tập Cận Bình, Tổng thống Obama cảnh báo sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc trong hai thập niên qua, phải đi kèm với các hành động “có trách nhiệm”. Bắc Kinh cần phải duy trì dòng chảy thương mại cân bằng, không chỉ giữa Mỹ - Trung Quốc mà còn với những nơi khác trên thế giới. Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng nhấn mạnh rằng hợp tác Mỹ-Trung chỉ thực sự mang lại lợi ích song phương nếu cả hai bên đều cạnh tranh một cách công bằng. Quan hệ này là mối quan tâm hàng đầu của Washington bởi đây là một phần trong vấn đề chính trị nội bộ ngày càng lớn của nước Mỹ. Các ứng viên tranh cử tổng thống của đảng Cộng hoà từ trước tới nay vẫn cáo buộc Obama không đủ cứng rắn đối phó với vấn đề tỉ giá của Trung Quốc.  Washington đã nhiều lần hối thúc Bắc Kinh phải hành động nhiều hơn để giảm thâm hụt thương mại giữa Mỹ với Trung Quốc hiện đã lên tới 295 tỷ USD. Theo Mỹ, Trung Quốc hiện định giá quá thấp đồng nhân dân tệ so với đồng USD và thực thi nhiều chính sách khác đặt các doanh nghiệp Mỹ vào thế bất lợi. Các nhà lãnh đạo Mỹ cũng bày tỏ thất vọng vì Trung Quốc phủ quyết dự thảo nghị quyết của HĐBA LHQ về vấn đề Syria, không hưởng ứng lời kêu gọi của Washington áp đặt cấm vận Iran…

Về phần mình, Phó Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng bày tỏ mối quan ngại về những định hướng của Mỹ thời gian gần đây. Tổng thống Obama hồi tháng trước công bố chiến lược quân sự mới với nội dung chủ đạo là tăng cường sự hiện diện quân sự tại Châu Á -Thái Bình Dương, trong bối cảnh khu vực này có những tranh chấp. Bắc Kinh nghi ngại chính sách trở lại châu Á của Washington cũng như các kế hoạch mở rộng hợp tác quân sự của Mỹ với Philippin và Australia. Trong phát biểu mới đây, thứ trưởng ngoại giao Thôi Thiên Khải cảnh báo về một sự thiếu hụt lòng tin giữa hai nước, đồng thời kêu gọi hai bên nghiên túc xác định lỗ hổng niềm tin này. Giữa lúc ông Tập Cận Bình đang thăm Mỹ, tờ Thời báo Hoàn cầu của ĐCS Trung Quốc đăng bài xã luận cho rằng Bắc Kinh cần đặt lợi ích của chính mình lên trên hết. Mỹ và Châu Âu là những đối tác quan trọng của Trung Quốc nhưng không vì thế mà phải hy sinh lợi ích của mình để làm vừa lòng phương Tây. Bởi vậy, bên cạnh những lời lẽ xã giao khéo léo, trong chuyến thăm Mỹ lần này, ông Tập Cận Bình tiếp tục bảo vệ quan điểm của Bắc Kinh và theo ông, Trung Quốc muốn xây dựng mối quan hệ hợp tác trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau và cùng có lợi với Washington. Mục đích chính của chuyến thăm lần này là thực thi hiệp định quan trọng mà hai nước đã ký kết trong chuyến thăm trước đó của Chủ tịch nước Hồ Cẩm Đào, đồng thời góp phần tăng cường quan hệ Trung - Mỹ.

Giới phân tích đánh giá, khó có bước chuyển mạnh mẽ trong việc giải quyết bất đồng giữa hai nước ngay sau chuyến thăm của ông Tập Cận Bình. Đây là chuyến đi chỉ mang tính “tìm hiểu” và “làm quen”, vậy nên người ta khó có thể chờ một tuyên bố hay kết quả quan trọng nào, mà kết quả này phải dựa trên nỗ lực từ cả hai phía trong nhiều năm tới. Nhưng dư luận có thể hy vọng chuyến thăm này của ông Tập Cận Bình sẽ là viên gạch đầu tiên, đặt nền móng cho con đường hợp tác Mỹ-Trung trong tương lai./.