Phóng viên (PV): Thưa Thượng tọa, thời gian vừa qua, cơn bão số 3 đã gây ra thiệt hại rất nặng nề về người và vật chất của cải của bà con đồng bào các tỉnh phía Bắc. Trong lúc khó khăn, Giáo hội Phật giáo đã có những chương trình gì nhằm hướng tới đồng bào bị ảnh hưởng bởi bão lũ?

Thượng tọa thích Đức Thiện: Vừa qua, cơn bão số 3, tên quốc tế Yagi đã đổ bộ vào Việt Nam. Đây là cơn bão lịch sử đã cướp đi sinh mạng của rất nhiều người và tàn phá tài sản hoa màu. Trước thảm họa thiên tai này, Giáo hội Phật giáo Việt Nam với truyền thống đồng hành với dân tộc đã chung tay cùng với cả hệ thống chính trị trong việc cứu giúp cho bà con khi gặp hoạn nạn. Đây cũng gắn với việc tu hành của các chức sắc tăng ni, Phật tử thực hiện theo lời Phật dạy: từ bi cứu khổ.

Sáng ngày 13/9/2024, Ni trưởng Thích Nữ Tâm Nguyệt, Ủy viên Ban Trị sự Phật giáo tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, trụ trì chùa Phổ Hiền rất xúc động chia sẻ nỗi đau và trao tặng số tiền 385 triệu đồng từ sự ủng hộ của các Phật tử chùa Phổ Hiền cho 37 hộ dân Làng Nủ, xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai. Ảnh: Trung Giác – Tuấn Minh/phatsuonline.vn

Ngay khi mà cơn bão số 3 tràn vào, chúng tôi thường xuyên cập nhật qua phương tiện đại chúng cũng như là có kết nối với các chùa, tự viện nằm trong vùng tâm bão, từ ngôi chùa Trúc Lâm ở đảo Cô Tô cho tới các ngôi chùa nằm trong vùng tâm bão Hải Phòng, Hải Dương, Bắc Ninh, cũng như các tỉnh mà bão đi qua. Với tinh thần chúng ta phải bảo vệ tính mạng con người là trên hết, trước hết, nhiều ngôi chùa đã rộng mở cánh cửa để cho bà con cơ nhỡ ẩn trú.

Theo sau bão là lũ quét, sạt lở ở các tỉnh miền núi phía Bắc. Ngay khi đó,  Đức Hòa Thượng, Chủ tịch Hội đồng trị sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam cũng đã có thông bạch gửi tới các ban trị sự và tăng ni vùng tâm bão hỏi thăm, sau nữa là thực hiện 4 tại chỗ: các chùa nấu cơm, phát nước sạch, rồi mì tôm cho bà con. Các tăng ni chèo thuyền để đem cơm, đồ ăn, thức uống cho bà con khi đang bị cô lập. Các ban trị sự thì cũng rất tích cực tham gia để giúp đỡ bà con miền Bắc đang bị ảnh hưởng bởi bão lũ như: Các ngôi chùa Đăk Lăk làm những hũ đậu phộng rang để gửi ra miền Bắc, các chùa nấu bánh chưng gửi đến vùng lũ, …

Thông bạch của Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam là hưởng ứng lời kêu gọi của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm cũng như Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã tham gia đóng góp vào quỹ ủng hộ, giúp đỡ đồng bào bị ảnh hưởng bởi cơn bão số 3 là trên 1 tỷ đồng. Hàng tỷ đồng là hàng hóa, gạo, mì tôm, áo phao, nước sạch và các nhu yếu phẩm như đèn pin, thuốc, … đã được tăng ni các chùa và các ban trị sự các tỉnh đưa đến các vùng như Cao Bằng, Yên Bái, Thái Nguyên, Phú Thọ, Tuyên Quang, Hà Giang, Điện Biên. Có thể nói, các tăng ni đã có mặt rất sớm ở Huyện Nguyên Bình, Cao Bằng, khi mà lũ quét đã cướp đi sinh mạng và vùi lấp ô tô chở rất nhiều người. Tăng ni ban trị sự Phật giáo của tỉnh Lào Cai đã tham gia cùng với mọi người hỗ trợ tìm kiếm những nạn nhân bị lũ vùi lấp tại Làng Nủ... Thượng tọa thích Thanh Phong, Phó Chủ tịch Hội đồng trị sự, Trưởng Ban Kinh tế Tài chính Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Phó Ban trị sự Giáo Hội Phật giáo Thành phố Hồ Chí Minh cũng đã gửi hàng tấn nhu yếu phẩm ra để giúp đỡ cho bà con vùng lũ.

Có thể nói, với tinh thần từ bi, với truyền thống văn hóa lá lành đùm lá rách và thương yêu, trong lúc hoạn nạn khó khăn thì tinh thần đoàn kết, sự sẻ chia và tình yêu thương của người Việt Nam vô cùng mạnh mẽ. Chính vì vậy, dù trong hoàn cảnh nào thì chúng ta cũng vượt qua để đem ấm no, hạnh phúc cho bà con nhân dân.

PV: Thưa Thượng tọa, cơn bão số 3 chỉ là một ví dụ trong việc cuộc sống của con người hiện nay gặp rất nhiều những rủi ro. Trong quá trình phát triển Phật pháp và hội nhập đời sống xã hội Việt Nam hiện nay, vai trò nhập thế, tiếp cận với cuộc sống cũng như hỗ trợ gắn bó với người dân thông qua hoạt động của giáo hội Phật giáo Việt Nam biểu hiện ở những mặt nào thời gian qua?

Chư Tôn đức Tăng Ni và chính quyền xã Vĩnh Xuân, huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long tặng 65 suất quà hỗ trợ các hộ dân có hoàn cảnh khó khăn ở địa phương. Ảnh Trúc Mai/phatsuonline.vn

Thượng tọa thích Đức Thiện: Tinh Thần nhập thế là tinh hoa của phật Giáo Việt Nam trong suốt chiều dài 2.000 năm lịch sử Phật giáo đồng hành cùng dân tộc. Và đây cũng là thực hiện triết lý tinh thần nhập thế của Đức vua - Phật Hoàng Trần Nhân Tông. Có thể nói rằng, trong mọi hoàn cảnh lịch sử, Phật giáo Việt Nam luôn luôn đồng hành cùng với dân tộc. Chúng ta thấy là không chỉ cơn bão số 3 hiện nay gây ra hậu quả thì tăng ni Phật tử chung tay để chăm lo hỗ trợ giúp đỡ cho đồng bào khó khăn, khi mà chúng ta đối diện với đại dịch Covid - 19, có thể nói, cũng chưa bao giờ xảy ra ở Việt Nam, lần đầu tiên chúng ta phải thực hiện giãn cách xã hội, chúng ta phải tổ chức những bệnh viện dã chiến, bệnh viện thu dung ở trong vùng tâm dịch thành phố Hồ Chí Minh, các tỉnh phía Nam, Giáo hội Phật giáo Việt Nam với tinh thần như trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ giành độc lập của dân tộc, các vị tổ sư có phong trào “cởi áo cà sa khoác chiến bào”, thì trong đại dịch, Giáo hội Phật giáo Việt Nam cũng phát động phong trào “tăng ni trẻ cởi áo cà sa mặc áo blouse”, tham gia vào cứu chữa bệnh nhân tại các bệnh viện dã chiến. Bản thân như chúng tôi, khi dịch nguy hiểm nhất, đã có mặt tại bệnh viện dã chiến của Bệnh viện Trung ương Việt-Đức thiết lập ở huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh để cùng với các y bác sĩ chăm sóc cho người bệnh.

Chư Tôn đức Tăng Ni và chính quyền xã Vĩnh Xuân trang trọng tổ chức Lễ khánh thành đưa vào sử dụng cầu Thiên Phước 12 tại ấp Gò Tranh, xã Vĩnh Xuân, huyện Trà Ôn. Ảnh Trúc Mai/phatsuonline.vn

Bên cạnh đó, tăng ni, Phật tử cũng tích cực tham gia vào quỹ phòng, chống dịch Covid -19 qua phát động của Chủ tịch nước, phát động của Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Hàng nghìn tấn rau quả, lương thực, thực phẩm, hàng nghìn túi thuốc được gửi đến cho đồng bào trong vùng tâm dịch.

Có thể nói rằng, công tác từ thiện xã hội là công tác thường xuyên, liên tục mà các tăng ni Phật tử của giáo hội Phật giáo Việt Nam thực hiện không chỉ trong lúc dịch dã, thiên tai, mà thường ngày, cũng luôn luôn là giúp đỡ cho bà con có hoàn cảnh khó khăn, mà còn thể hiện tấm lòng tri ân, báo ân đối với những người có công với cách mạng, các gia đình thương binh liệt sĩ, các bà mẹ Việt Nam anh hùng. Trong những kỳ lễ Vu lan, Phật đản, đều có những món quà gửi tới người có công với cách mạng, với các bà mẹ Việt Nam anh hùng. Vừa rồi, trong đại lễ kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động phong trào xây nhà đại đoàn kết, xóa nhà tạm cho các gia đình có hoàn cảnh khó khăn ở  tỉnh Điện Biên và các tỉnh Tây Bắc, Giáo hội Phật giáo Việt Nam rất tích cực hưởng ứng, hàng nghìn căn nhà được xây dựng và trao cho Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng như Mặt trận Tổ quốc của tỉnh Điện Biên và các tỉnh Tây Bắc để ủng hộ phong trào xóa nhà tạm. Hiện nay, Giáo hội Phật giáo Việt Nam tiếp tục hưởng ứng phát động của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, từ kinh nghiệm xây nhà đại đoàn kết ở Điện Biên vừa rồi, phấn đấu là xóa toàn bộ nhà tạm cho bà con có hoàn cảnh khó khăn trong cả nước. Giáo hội cũng kêu gọi tăng ni, ban trị sự giáo hội Phật giáo Việt Nam các tỉnh, thành phố tích cực tham gia. Tinh thần nhập thế của giáo hội Phật giáo Việt Nam còn được thể hiện trong việc gìn giữ truyền thống văn hóa của dân tộc, những nét văn hóa đồng hành với đất nước Việt Nam hàng nghìn năm qua.

PV: Theo Thượng tọa, những giá trị văn hóa truyền thống của Phật giáo gắn với đời sống của người Việt tạo dựng nên một nét văn hóa riêng của người Việt và cần phải phát huy như thế nào trong thời điểm hiện nay?

Thượng tọa thích Đức Thiện: Khi đất nước đang hội nhập, có thể nói rằng, văn hóa Phật giáo đã trở thành một thành tố không thể thiếu trong văn hóa truyền thống của Việt Nam. Chúng ta đi đâu cũng thấy hình ảnh của ngôi chùa. Khi chúng ta ra nước ngoài, chúng ta thấy rất ấm áp khi nhìn thấy những ngôi chùa ở nơi mà có đồng bào đang sinh sống. Nét văn hóa chứa đựng kết tinh từ giáo lý của đạo Phật, cũng như từ truyền thống văn hóa của người Việt Nam chúng ta, đó chính là tinh thần đoàn kết, lòng từ bi, sự sẻ chia và yêu thương nhau với truyền thống lá lành đùm lá rách, bầu ơi thương lấy bí cùng.

Lễ Vu lan Báo hiếu, trai đàn chẩn tế phả độ gia tiên, giải oan cắt kết, cầu siêu chư hương linh các anh hùng liệt sĩ vị Quốc vong thân, .. là một nét đẹp trong văn hóa Việt Nam được tổ chức tại chùa Sắc Thiên Vương (hay còn gọi là chùa Sóc - thôn Tô Xuyên, xã An Mỹ, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình. Ảnh: Ngọc Hằng/phatsuonline.vn

Tinh thần đoàn kết, nghĩa đồng bào luôn được hòa quện và gìn giữ, trở thành một nét đặc trưng trong văn hóa người Việt Nam. Nếu chúng ta có ra nước ngoài, chúng ta cũng thấy tình dân tộc, nghĩa đồng bào luôn luôn được phát huy trong mọi hoàn cảnh, dù ở bất cứ đâu.

Cũng rất phấn khởi là với tinh thần như thế, thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong việc chăm lo cho người Việt Nam ở nước ngoài, trong nhiều năm qua, Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã tổ chức các đoàn hoằng pháp sang các nước có cộng đồng người Việt Nam đang sinh sống, lao động và học tập, làm việc. Giáo hội cũng đã thành lập được các hội Phật tử Việt Nam ở nước ngoài, từ những nước có truyền thống láng giềng đặc biệt như Lào, Campuchia, rồi các nước xa xôi như Châu Âu, Mỹ, Australia, Nhật Bản, Hàn Quốc thì chúng ta đều có những ngôi chùa, có các hội Phật tử để kết nối với dân tộc, nghĩa đồng bào, kết nối truyền thống yêu nước của người Việt Nam của chúng ta, với tinh thần là từ bi của đạo Phật để chúng ta hướng về quê hương đất nước.

Thượng tọa Thích Đức Thiện gặp gỡ Hội Phật tử Việt Nam tại CH Séc. Ảnh Diệu Tường/phatsuonline.vn

Ngay trong cơn bão vừa qua, Giáo hội Phật giáo Việt Nam nhận được hàng trăm triệu đồng của Hội Phật tử Việt Nam tại Cộng hòa Séc ủng hộ cho bà con do ảnh hưởng của cơn bão. Trong khi đại dịch Covid-19, bà con cũng tích cực tham gia để giúp đỡ cho cho đồng bào trong nước. Có thể nói rằng, tinh thần đoàn kết, lòng yêu nước, lòng từ bi, sự sẻ chia và sự bao bọc, đùm bọc lẫn nhau, đấy chính là truyền thống văn hóa hết sức quý báu, là chất kết dính, tạo thành sức mạnh Việt Nam chúng ta trong thời kỳ hội nhập quốc tế, để đất nước của chúng ta sánh vai với các nước trên thế giới, cũng như là cố Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng nói rằng: chưa bao giờ Việt Nam của chúng ta có được cơ đồ, vị thế, tiềm lực như ngày hôm nay. Cũng có thể khẳng định rằng, giáo hội Phật giáo Việt Nam ngày nay có một vai trò quan trọng trong cộng đồng Phật giáo thế giới.

Với các cô dâu Việt ở Hàn Quốc, mỗi lần đến chùa như là được gần gũi hơn với quê hương Việt Nam.

PV: Thượng tọa vừa nhắc đến câu chuyện cộng đồng người Việt ở nước ngoài, rồi đưa văn hóa Phật giáo Việt Nam phát triển ở nước ngoài, cũng như là thể hiện vai trò của Giáo hội Phật giáo Việt Nam trong không gian chung của giáo hội Phật giáo toàn cầu, cũng như là các tôn giáo trên thế giới thời gian vừa qua. Việc thể hiện vai trò của giáo hội Phật giáo Việt Nam trong giáo hội Phật giáo cũng như với các tôn giáo khác được phát huy như thế nào trong những năm vừa rồi?

Thượng tọa thích Đức Thiện: Về giao lưu và quan hệ quốc tế của giáo hội Phật giáo Việt Nam thì có thể nói rằng từ việc mà chúng ta không chủ động trong việc tham gia vào các vấn đề, giải quyết các vấn đề toàn cầu thì ngày nay, Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã đóng góp quan trọng trong việc là chúng ta tham gia vào các vấn đề mà đặt ra đối với cộng đồng Phật giáo thế giới, đối với các vấn đề mà Liên hợp quốc đặt ra, chúng ta đã tích cực tham gia. Cụ thể, thông qua việc chúng ta đã tổ chức rất thành công ba kỳ đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc ở Việt Nam năm 2008 tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia Mỹ Đình, Hà Nội; năm 2014 tại chùa Bái Đính, tỉnh Ninh Bình và năm 2019 tại chùa Tam Chúc, tỉnh Hà Nam.

Đại lễ Phật đản Vesak 2019 tại Việt Nam đón hơn 20.000 đại biểu trong nước và quốc tế

Các kỳ đại lễ Vesak để lại ấn tượng sâu sắc trong cộng đồng Phật giáo thế giới cũng như bạn bè quốc tế. Những nhận xét, đánh giá của bạn bè quốc tế rất ấn tượng. Chủ tịch Ủy ban Tổ chức quốc tế Vesak Liên Hợp Quốc nói rằng Việt Nam đã đưa ra các tiêu chuẩn mới về tổ chức đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc, qua đó thấy họ rất thán phục chúng ta, rồi những vấn đề chúng ta đặt ra về những chủ đề vừa thể hiện truyền thống văn hóa, bề dày lịch sử của dân tộc Việt Nam. Sự đồng hành của Phật giáo Việt Nam đối với sự phát triển của đất nước cũng như là các vấn đề mà hiện nay Liên hiệp Quốc và nhân dân chúng ta đang thực hiện như các vấn đề phát triển bền vững, biến đổi khí hậu, giải quyết các mâu thuẫn để tránh cuộc xung đột, chiến tranh, đem lại cuộc sống hòa bình từ kinh nghiệm của Việt Nam, từ truyền thống lịch sử của Việt Nam. Vai trò của giáo hội Phật giáo Việt Nam không chỉ đối với cộng đồng Phật giáo thế giới, mà còn đối với các tôn giáo trên thế giới. Chúng ta đã chủ động và tích cực tham gia vào trong đối thoại tôn giáo để tăng cường sự hiểu biết, tăng cường sự đoàn kết, cho thế giới biết về truyền thống của Việt Nam của chúng ta đoàn kết giữa các tôn giáo, Việt Nam chúng ta đa dạng về văn hóa và đa dạng về tôn giáo. Chúng ta hiện nay có 16 tôn giáo và các tôn giáo lớn đều có mặt ở Việt Nam, nhưng mà chúng ta rất đoàn kết. Chúng ta đem đến cho bạn bè thế giới về hình ảnh tốt đẹp đó. Giáo hội Phật giáo Việt Nam cũng tham gia vào nhiều các tổ chức Phật giáo quốc tế. Rồi các tổ chức, tôn giáo quốc tế. Trước khi mà đến đây giao lưu, chia sẻ với phóng viên rằng tôi có nhận được lời mời của nước Cộng hòa Kazakhstan mời tham gia vào Ban Thư ký và Đại hội của Tôn giáo vì Hòa Bình. Đối thoại liên tôn giáo rất lớn và năm 2022.

Chùa Đại Ân Honjo ở Saitama, Nhật Bản do các sư Việt Nam trụ trì là nơi cộng đồng người Việt tại Nhật Bản đến dự các khóa lễ.

Tôi có dự đại hội lần thứ 7 này tại thủ đô của Kazakhstan, có đầy đủ các lãnh đạo, lãnh tụ của các tôn giáo là Đức Giáo hoàng và người đứng đầu truyền thống Phật giáo. Các tôn giáo trên thế giới đều tham dự thì sau khi tham dự Đại hội lần thứ 7 đó, Chính phủ Kazakhstan, Chủ tịch Thượng viện Kazakhstan có thư mời đại diện của giáo hội Phật giáo Việt Nam tham gia vào Ủy ban Thư ký thể hiện sự đánh giá rất cao những phát biểu, những tham luận của phái đoàn giáo hội Phật giáo Việt Nam rất chất lượng. Cho nên, chính phủ Kazakhstan có lời mời để đại diện giáo hội Phật giáo Việt Nam tham gia vào các Ủy ban Thư ký này. Như vậy, chúng ta có tiếng nói, chúng ta có định hướng không chỉ đối với cộng đồng Phật giáo mà còn đối với tất cả tôn giáo trên thế giới để chung tay giải quyết được vấn nạn toàn cầu, đem lại đời sống hòa bình, ấm no, hạnh phúc, sự thịnh vượng chung của khu vực và trên thế giới.

PV: Tôi được biết là năm 2025, Vesak Liên Hợp Quốc sẽ tổ chức tại thành phố Hồ Chí Minh. Công tác chuẩn bị cho Vesak sắp tới sẽ được thực hiện như thế nào thưa Thượng tọa?

Thượng tọa thích Đức Thiện:  Năm 2025 chúng ta có nhiều sự kiện chính trị trọng đại của đất nước. Chúng ta kỷ niệm 55 ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước cũng như là kỷ niệm 80 năm ngày thành lập nước. Giáo hội Phật giáo Việt Nam đăng cai tổ chức Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc lần thứ tư tại Việt Nam tại Học viện Phật giáo Việt Nam, thành phố Hồ Chí Minh. Về chủ đề của Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc lần này thể hiện sự đoàn kết, thống nhất, trách nhiệm của chúng ta đối với sự phát triển bền vững của nhân loại, qua đó, chúng ta muốn bạn bè quốc tế hiểu được truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam: Đó là tinh thần đoàn kết. Đấy là di sản của mỗi người dân Việt Nam trong hai tiếng đồng bào và chính là chất keo kết dính để tạo nên sức mạnh để chúng ta giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước. Đây chính là sức mạnh của Việt Nam chúng ta. Giáo hội Phật giáo Việt Nam thì cũng là một mô hình được rất nhiều nước, nhiều cộng đồng Phật giáo thế giới học tập và mong muốn hình thành tổ chức giáo hội Phật giáo Việt Nam.

SC.Thích nữ Hương Nhũ trong một lần được mời thuyết giảng tại Trung tâm Mục vụ Công giáo thuộc Giáo phận TP.HCM. Ảnh Sơn Thoại/giacngo.vn

Chúng ta đã đoàn kết, chúng ta thống nhất tất cả các hệ phái Phật giáo, truyền thống Phật giáo trong ngôi nhà chung Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Đấy là thể hiện vừa đạo và đời, thể hiện được tinh thần nhập thế của Phật giáo Việt Nam. Chúng ta nêu cao tinh thần đoàn kết dân tộc vào trong cái sự hòa hợp của cộng đồng Phật giáo cũng như cộng đồng tôn giáo và đồng thời là chúng ta đặt ra vấn đề giải quyết các mục tiêu mà Liên Hợp Quốc hướng tới, thông điệp của Liên Hợp Quốc trong năm 2025 chính là việc phát triển bền vững. Cũng là chúng ta hướng tới, như Tổng bí thư Chủ tịch nước Tô Lâm đã chỉ ra, đó là chúng ta bước vào một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Đó chính là kỷ nguyên số - là động lực phát triển, thì đó chính là Liên Hợp Quốc hiện nay cũng đưa ra về phát triển bền vững. Thực sự là đem bền vững, rồi phát triển xanh, với kinh tế số thì Phật giáo, triết lý của Đức Phật có định hướng hay đóng góp vai trò gì và các vấn đề toàn cầu này. Các giáo lý của Đức Phật về lòng từ bi, các tư tưởng về nhân duyên, về tứ diệu đế, về lòng bao dung thì đóng góp thì vào cho các vấn đề mà chúng ta tham gia vào mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc. Phật giáo thì có học thuyết về nhân, vậy học thuyết này áp dụng như thế nào đối với vấn đề là chúng ta ứng phó biến đổi khí hậu, giảm thiểu các vấn đề về ô nhiễm môi trường từ trong việc tiêu thụ, về rác thải nhựa. Các vấn đề về năng lượng xanh đều chứa đựng trong giáo lý đức Phật từ 2.000 năm trước. Rồi thì cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, cuộc cách mạng về chuyển đổi số thì Phật giáo có quan điểm như thế nào để chúng ta thúc đẩy, đem đến lợi ích cho con người trên mọi mặt của đời sống, thì đấy là chủ đề mà Vesak Liên Hợp Quốc 2025 dự kiến sẽ đưa ra.

PV: Cảm ơn thượng tọa hôm nay đã đến chia sẻ rất nhiều nội dung phong phú về sự phát triển Phật giáo Việt Nam cũng như vai trò của giáo lý Phật giáo đối với đời sống xã hội Việt Nam trong quá trình hội nhập hiện nay. Cảm ơn Thượng tọa rất nhiều.