(VOV5) - Hà Nội yên bình hay xô bồ, vội vã. Hà Nội cổ kính hay hiện đại, văn minh... Đó là những góc nhìn về Hà Nội qua ống kính của nghệ sỹ nhiếp ảnh Hữu Bảo, người cầm máy luôn dạt dào nguồn cảm hứng về Hà Nội. Nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Hữu Bảo sinh ra ở Hà Nội, được chứng kiến nhiều sự đổi thay qua từng nếp nhà, con phố Hà Nội và ông là người nghiêm khắc, cẩn trọng trong từng tác phẩm đậm chất tư liệu về Hà Nội. 

Nhiếp ảnh gia Nguyễn Hữu Bảo. (Ảnh: Trà Xanh)

Nghe âm thanh bài viết tại đây:

Hà Nội là đề tài và cảm hứng sáng tác quan trọng trong cuộc đời nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Hữu Bảo. Tình cảm ông dành cho Hà Nội vừa mạnh mẽ lại vừa đa cảm, trong đó bao gồm cả sự bất bình lẫn bao dung. Mỗi lần cầm máy, ông đặt trọn vẹn cung bậc cảm xúc của mình vào khuôn hình. Chỉ đi từ nhà ra Hồ Gươm để mua thuốc lá, ông cũng mang theo máy ảnh, bởi nhỡ đâu "có chuyện gì" mà không chụp được thì tiếc lắm.


Ông quan niệm để nhận ra một Hà Nội thân quen thì phải có hình ảnh Hồ Gươm và những cụ già tập thể dục buổi sáng. Hay hình ảnh Hà Nội yên bình đến lạ trong từng giấc ngủ trưa của người lao động, trong từng giây phút nghỉ giải lao người mẹ trẻ tranh thủ cho con bú. Hà Nội cũng hiện lên tất bật, lo toan với những người làm thuê, cũng chìm trong những cơn mưa mà phút chốc phố phường đã thành biển nước... Với nghệ sỹ nhiếp ảnh Hữu Bảo, nếu không có những điều "bận lòng" ấy thì chẳng có gì để nói về Hà Nội của ngày hôm nay. Ông bày tỏ: "Tôi không đứng ngoài mà tôi chụp từ trong lòng tôi ra Hà Nội. Tôi chụp Hà Nội từ hơi thở của tôi. Ra khỏi nhà là tôi  mang theo máy ảnh. Bởi vì tôi chụp không theo đề tài mà chụp bất cứ thứ gì. Có thể đó chỉ là chi tiết của một bức tường rêu, miễn là trong đó có tình cảm của tôi, cảm xúc của tôi và chân dung của tôi là tôi chụp".


Khoảng bốn chục năm cầm máy ảnh, nghệ sỹ nhiếp ảnh Nguyễn Hữu Bảo luôn chọn những góc phố, những con người, là nhân vật thường trực của ông. Những bức ảnh đều có góc nhìn riêng về một Hà Nội giản dị trong 2 màu trắng đen. Với ông, bấm máy là khâu cuối cùng để kết thúc một quá trình cảm nhận về cuộc sống. Nhiều khi sự rung động chỉ trong tích tắc, nên phút bấm máy ghi lại khoảnh khắc rất đặc biệt riêng có của người nghệ sỹ. Ví như một bức tường rêu phong trong mắt mỗi người nghệ sĩ có thể mang một hình hài khác. Hay đường nét những con phố vắng người cũng có thể nâng niu bước chân một người hoài cổ, sống giữa sự đan xen của quá khứ và hiện tại. Nghệ sỹ Hữu Bảo tâm sự: "Khi cảm xúc và trí tuệ lên cao thì thông thường nhà nhiếp ảnh nhìn cái gì cũng ra chuyện. Tôi coi bố cục và ánh sáng là hạ tầng, là phương tiện để đạt tới thượng tầng là sự rung động của bức ảnh. Rung động bao gồm cả ái, ố, hỉ nộ và phẫn nộ cũng là rung động. Trong mỗi bức ảnh, điều quan trọng là sự xúc động chứ không phải là sự đẹp đẽ".


Nếu nhiều người nghĩ về Hà Nội với những tiêu chí đã được định sẵn như thanh lịch, cổ kính thì với nghệ sĩ nhiếp ảnh Hữu Bảo, Hà Nội rất đỗi bình dị. Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, người bạn thân thiết của nghệ sĩ nhiếp ảnh Hữu Bảo, cho rằng xem ảnh của Hữu Bảo, người ta luôn thấy mình trong đó. Có thể họ là những người vô danh nhưng cũng là một phần của lịch sử. "Hữu Bảo ghi lại những khoảng thanh bình nhất, tĩnh lặng nhất và cũng rất mơ hồ. Chỉ có những yếu tố đó mới làm nên Hà Nội. Hữu Bảo đã cho chúng ta thấy một Hà Nội trôi dạt, lẩn khuất ở đâu đấy, thỉnh thoảng hiện lên trong một ngõ phố rất sâu, mơ hồ. Dường như người ta giấu những ngôi nhà đẹp của Hà Nội xa xưa giống như rất nhiều người giấu những người mẹ già đã lẫn trong những ngôi nhà của mình, ít khi khách đến có thể nhìn thấy trong chốc lát. Hà Nội của Hữu Bảo mang đầy thân phận" - nhà thơ Nguyễn Quang Thiều chia sẻ.


Điều tuyệt vời nhất của nhiếp ảnh là lưu giữ một khoảnh khắc cho mãi mãi. Mỗi bức ảnh của Hữu Bảo chứa đựng một cảm xúc nhất định, có thể hồi tưởng những gì đã qua như một cuốn nhật kí và khi chia sẻ ký ức ấy cho người khác, lập tức nó trở thành lịch sử. Vì thế, cùng với những tên tuổi nghệ sỹ nhiếp ảnh thành danh về đề tài Hà Nội như Lê Vượng, Quang Phùng, nghệ sĩ nhiếp ảnh Hữu Bảo đã góp thêm cho kho tàng ảnh quý báu về Hà Nội thời hiện đại những tác phẩm mang đậm tính sử liệu. Đó là những câu chuyện tự sự cá nhân nhưng cũng có thể là những giá trị để trao truyền cho thế hệ sau.