Ảnh minh họa. Nguồn VOVonline

(VOV5) - Ngay sau khi Thượng viện Mỹ thông qua nghị quyết S.Res 524 tái khẳng định sự ủng hộ mạnh mẽ của Mỹ đối với Bản tuyên bố về cách ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC),  ngày 4/8, Chính quyền Tổng thống Barack Obama cũng lần đầu tiên ra Tuyên bố về vấn đề Biển Đông.

Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Mỹ do Phó Phát ngôn Patrick Ventrell nêu rõ là một quốc gia trong khu vực Thái Bình Dương, Mỹ có lợi ích quốc gia trong việc duy trì hòa bình và ổn định, tôn trọng luật pháp quốc tế, tự do hàng hải và thương mại hợp pháp tại khu vực Biển Đông. Mỹ không can thiệp vào việc tranh chấp chủ quyền lãnh thổ và không có tham vọng tranh chấp lãnh thổ tại khu vực Biển Đông.

Mỹ tin tưởng các quốc gia trong khu vực phối hợp chặt chẽ và sử dụng biện pháp ngoại giao để giải quyết các tranh chấp không sử dụng biện pháp ép buộc, dọa dẫm, sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực. Mỹ quan ngại về sự gia tăng căng thẳng tại khu vực Biển Đông và đang theo dõi sát sao tình hình tại khu vực này. Những diễn biến gần đây bao gồm sử dụng lời lẽ căng thẳng, các hành động kinh tế cưỡng bức, và các sự việc xảy ra xung quanh bãi cạn Scarborough, đặc biệt việc Trung Quốc nâng cấp mức quản lý hành chính với thành phố Tam Sa và đặt đồn trú quân sự tại đây để quản lý khu vực Biển Đông đang tranh chấp, đã đi ngược lại với những nỗ lực ngoại giao mang tính hợp tác để giải quyết những bất đồng, đồng thời làm cho căng thẳng trong khu vực Biển Đông ngày càng gia tăng.

Mỹ thúc giục các bên cần có những bước đi làm giảm bớt các căng thẳng đó giữ đúng tinh thần của Tuyên bố về Biển Đông của ASEAN năm 1992 và Tuyên bố giữa ASEAN và Trung Quốc về ứng xử của các bên tại khu vực Biển Đông (DOC) năm 2002. Mỹ ủng hộ các nỗ lực của ASEAN để xây dựng sự đồng thuận nhằm kiểm soát và ngăn ngừa các tranh chấp. Mỹ khuyến khích ASEAN và Trung Quốc có những bước tiến nhằm thống nhất Bộ Qui tắc ứng xử trên Biển Đông (COC), tạo ra các qui định và nguyên tắc để giải quyết bất đồng một cách hòa bình. Mỹ ủng hộ nguyên tắc 6 điểm gần đây của ASEAN về vấn đề Biển Đông. Mỹ thúc giục tất cả các bên hãy làm rõ các tuyên bố chủ quyền lãnh thổ  tuân theo luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Luật Biển của Liên hợp quốc.

Ngày 4/8, Hạ Nghị sỹ Faleomavaega, Thành viên cao cấp của Tiểu ban về châu Á - Thái Bình Dương của Hạ viện Mỹ giới thiệu Dự luật H.R.6313 nhằm thúc đẩy việc giải quyết hòa bình và hợp tác các tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông cũng như các vùng biển khác ở khu vực Đông Á. Hạ Nghị sỹ Faleomavaega cho biết việc giới thiệu một dự luật thay vì một nghị quyết về Biển Đông như thế này cho thấy tính chất nghiêm trọng của vấn đề.

Trước việc Trung Quốc tiếp tục ép buộc và hăm dọa các nước láng giềng, Hạ nghị sỹ Faleomavaega nói rằng ông lo ngại sâu sắc về những đòi hỏi chủ quyền quá mức, không có cơ sở pháp lý quốc tế của Trung Quốc. Hạ nghị sỹ Faleomavaega đề cập đến những hoạt động đơn phương gây căng thẳng gần đây của Trung Quốc như mời thầu 9 lô dầu khí trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, triển khai quân đồn trú ở Tam Sa, tiến hành các cuộc tuần tra ở trạng thái sẵn sàng chiến đấu ở Biển Đông và đặc biệt là việc thành lập thành phố Tam Sa để quản lý một diện tích lớn ở Biển Đông.

Hạ Nghị sỹ Faleomavaega kêu gọi Trung Quốc giải quyết các tranh chấp này một cách hợp tác, thông qua con đường ngoại giao, không ép buộc, đe dọa, hăm dọa và trên hết, không sử dụng vũ lực và ngay lập tức tham gia đàm phán với ASEAN về bộ quy tắc ứng xử tại khu vực Biển Đông có tính chất ràng buộc về mặt pháp lý.