Nhìn tổng thể, sự nghiệp đổi mới đã đạt những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử, là tiền đề quan trọng để đất nước tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong những năm tới. Thực tiễn khẳng định đường lối đổi mới của Đảng cộng sản Việt Nam là đúng đắn, sáng tạo, phù hợp với thực tiễn của Việt Nam và xu thế phát triển của lịch sử.

Bà Phạm Thị Như Thủy ở thôn Diên Khánh, xã Hải Thái, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị, vẫn còn giữ những tờ tem phiếu, sổ gạo ngả màu ố vàng hơn 30 năm trước, để nhắc con cháu về quãng thời gian mà người ta quen gọi là thời bao cấp. Theo bà, thời kỳ đó, người dân thiếu cơm ăn, áo mặc và cả những đồ dùng sinh hoạt thông thường. Với tinh thần nhìn thẳng vào sự thật, Đảng cộng sản Việt Nam đã có quyết định mang tính cách mạng, đột phá về thực hiện đường lối đổi mới toàn diện, sâu sắc, coi đó là mệnh lệnh của cuộc sống.  Bà Phạm Thị Như Thủy nhớ lại: “Thời xưa từ mảnh vải, đến lốp xe, bất cứ thứ gì cũng đều phân phối. Nhưng từ khi Đại hội 6- đại hội của đổi mới, Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đã làm cuộc sống thay đổi hoàn toàn. Cũng đất nước này, con người này, mọi thứ như vậy nhưng được tự do, được ăn, được nói và áo quần tự mua chứ không phải bốc thăm mới được". 

Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần  thứ VI của Đảng (năm 1986), khi đề ra đường lối đổi mới, Đảng bắt đầu từ việc đổi mới tư duy, mà “trước hết là tư duy kinh tế”. Chuyên gia kinh tế Võ Đại Lược cho rằng: Việc kinh tế được điều tiết theo cơ chế thị trường là một chủ trương mang giá trị mở đường của công cuộc đổi mới: “ Điều quan trọng là chúng ta thực hiện quá trình tự do hóa kinh tế, tức là xóa mệnh lệnh, bao cấp và thực hiện quan hệ thị trường, không thu mua lúa gạo của nông dân như trước đây, không bao cấp lương thực cho thành phố nữa mà để hoàn toàn cho thị trường quyết định quan hệ lưu thông hàng hóa, lưu thông giữa nông thôn và thành thị. Các xí nghiệp cũng không còn chế độ kế hoạch hóa bao cấp nữa mà phải đổi diện với thị trường và quan hệ với nước ngoài. Đến năm 1989, công cuộc đổi mới được tiến hành thực sự trên thực tế và mới xóa bỏ cơ chế kế hoạch hóa quan liêu, bao cấp, kinh tế thị trường thực sự được áp dụng ở Việt Nam”.

30 năm qua, không ai có thể phủ nhận được vai trò to lớn của Ðảng là người khởi xướng và lãnh đạo đổi mới. Nhưng đổi mới không chỉ là công việc của riêng cán bộ, đảng viên mà còn là của toàn thể người dân Việt Nam. Chính những ý kiến, nguyện vọng và sáng kiến của nhân dân nảy sinh từ thực tiễn là nguồn gốc hình thành đường lối đổi mới của Ðảng. Phó Giáo sư, Tiến sỹ Bùi Đình Phong, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, cho rằng: Đường lối đổi mới của Đảng cộng sản Việt Nam thành công là nhờ luôn quán triệt quan điểm “dân là gốc”: “Đảng phải giải quyết được yêu cầu, nguyện vọng chính đáng của nhân dân. Chúng ta có  thái độ nhìn thẳng sự thật, đánh giá đúng sự thật. Có sức mạnh tổng hợp thì dù khó khăn đến mấy cũng đưa đất nước vượt qua. Khi không có đồng thuận của nhân dân, không được nhân dân ủng hộ thì dù có thuận lợi cũng không thành”.

Dự thảo Báo cáo chính trị của Đại hội Đại biểu toàn quốc Đảng cộng sản Việt Nam lần thứ XII chỉ rõ việc "đẩy mạnh toàn diện và đồng bộ công cuộc đổi mới". Thời điểm cũng là lúc Đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo đất nước đổi mới mạnh mẽ hơn trong tư duy; hoàn thiện thể chế, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; nỗ lực cải cách hệ thống quản trị quốc gia một cách toàn diện và sâu sắc; chủ động hội nhập quốc tế để đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Trọng Phúc, Nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, cho rằng: “Bản thân đổi mới toàn diện tạo ra được mối quan hệ thúc đẩy lẫn nhau cùng phát triển giữa các lĩnh vực. Dự thảo văn kiện kỳ này cũng nhấn mạnh thêm “đồng bộ”. “Đồng bộ” ở đây là "đồng bộ" giữa đường lối, giữa chủ trương của Đảng với hệ thống chính sách pháp luật của nhà nước với những giải pháp thực hiện. Thứ hai, “đồng bộ” giữa các ngành kinh tế- chính trị- văn hóa- xã hội ở trung ương phải phối hợp với nhau tiến hành đồng bộ. Hoạt động tập trung, thống nhất và có hiệu quả”.