Đánh chiếm Bắc Bộ Phủ - Tổng khởi nghĩa giành chính quyền tại Hà Nội tháng 8/1945. Ảnh tư liệu: TTXVN

Hơn 40 năm nghiên cứu về Việt Nam, về Chủ tịch Hồ Chí Minh và về lịch sử thực dân trên thế giới, đặc biệt tại Đông Dương, nhà sử học Pháp Alain Ruscio cho rằng thắng lợi của Cách mạng tháng Tám mùa Thu 1945 là một tất yếu mang tính lịch sử. Theo Alain Ruscio, việc người dân Việt Nam, dưới ngọn cờ lãnh đạo của Việt Minh và lãnh tụ Hồ Chí Minh, chớp được thời cơ và trở thành dân tộc đầu tiên trong số các dân tộc trên thế giới bị thực dân Pháp đô hộ thành công trong cuộc kháng chiến của mình là một thành tựu phi thường và thành tựu đó trước hết có cội rễ từ lịch sử dựng nước và giữ nước hàng ngàn năm của dân tộc Việt Nam. Alain Ruscio nhấn mạnh: “Một trong những lập luận của những kẻ thực dân đó là dân tộc, đất nước đó trước đây chưa tồn tại, vì thế nên phải chinh phục. Lập luận đó hoàn toàn sai lầm với Việt Nam bởi Việt Nam đã có một nhà nước tồn tại thậm chí trước cả mô hình nhà nước tập quyền tại Pháp. Rất nhiều người Pháp có mặt ở Việt Nam đã thoát ra khỏi tư duy thuộc địa và thừa nhận rằng có một tư tưởng dân tộc mạnh mẽ trong các cuộc phản kháng của người Việt. Nếu không có chủ nghĩa ái quốc mạnh mẽ này, thật khó giải thích vì sao sự kháng cự của người Việt Nam lại kéo dài đến thế”.

Giáo sư Furuta Motoo, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Việt-Nhật. Ảnh: VNU

Chia sẻ quan điểm về tính chính danh của Cách mạng tháng Tám, Giáo sư Furuta Motoo, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Việt-Nhật và là học giả Nhật Bản nổi tiếng với các nghiên cứu về Việt Nam, đặc biệt trong giai đoạn 1945, nhận định:“Theo tôi, Cách mạng tháng Tám có 3 đặc điểm. Thứ nhất, là thời điểm thuận lợi. Thứ hai, là thu hút được sức mạnh quần chúng và thứ ba là diễn ra trên toàn quốc. Ba đặc điểm này đã mang đến tính chính danh mạnh mẽ cho con đường tiếp theo của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, bằng chứng là chính quyền khởi nguồn từ Cách mạng tháng Tám  đã tồn tại và vững mạnh từ đó đến nay”.

Chọn nghiên cứu Cách mạng tháng Tám từ một góc nhìn khác, nhà sử học người Na Uy Stein Tonnesson cùng cộng sự đã dành nhiều năm sưu tầm 122 số báo của tờ Việt Nam Độc lập, do Mặt trận Việt Minh xuất bản từ năm 1941 đến năm 1945. Theo ông, đây là chiến lược truyền thông xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Việt Minh bởi những khẩu hiệu tuyên truyền trên các tờ báo này ngắn gọn nhưng có sức hiệu triệu vĩ đại đối với một dân tộc đã chờ đợi quá lâu để giải phóng chính mình.