(VOV5) - Sau hàng chục năm duy trì, Hoa Kỳ đã dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí sát thương đối với Việt Nam. Điều này được Tổng thống Barak Obama tuyên bố trước báo giới sau cuộc hội đàm với Chủ tịch nước Trần Đại Quang, tại Hà Nội, ngày 23/5.
Cấm vận vũ khí mà Washington áp dụng với Hà Nội là một lệnh cấm theo luật của Mỹ, trong đó ngăn các công ty, tập đoàn vũ khí Mỹ bán các thiết bị quân sự hoặc các phụ tùng thay thế cho Việt Nam. Lệnh cấm vận vũ khí sát thương của Mỹ đối với Việt Nam đã được áp dụng từ hàng chục năm nay. Đây có thể coi là rào cản lớn cuối cùng trong quan hệ song phương.
Tháng 10/2014, Mỹ đã thông báo dỡ bỏ cấm vận vũ khí một phần với Việt Nam nhằm giúp Việt Nam tăng cường khả năng bảo đảm an ninh hàng hải. Sau đó, ngày càng nhiều nghị sĩ và quan chức Mỹ vận động, ủng hộ việc bỏ hoàn toàn cấm vận.
Bước đi cần thiết để bình thường hóa hoàn toàn quan hệ
Việc Hoa Kỳ dỡ bỏ cấm vận vũ khí sát thương đối với Việt Nam cho thấy hai nước đã hoàn toàn bình thường hóa quan hệ, góp phần cải thiện quan hệ song phương. Điều này được thể hiện rõ khi Tổng thống Hoa Kỳ Barak Obama khẳng định quyết định của Hoa Kỳ đã xóa đi dấu tích dai dẳng của Chiến tranh Lạnh, thể hiện việc tăng cường cam kết của Hoa Kỳ để bình thường hóa bao gồm cả quan hệ về quốc phòng với Việt Nam và với khu vực trong dài hạn. Theo ông Barak Obama, quyết định của Mỹ dựa trên tiến trình hợp tác lâu dài trong quan hệ hai nước. Hoa Kỳ không muốn lệnh cấm này là yếu tố chia rẽ quan hệ song phương. Trong khi đó, Chủ tịch nước Việt Nam Trần Đại Quang cũng đánh giá cao quyết định của Hoa Kỳ trong việc dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam, coi đây là một bằng chứng rõ ràng cho thấy hai quốc gia đã bình thường hóa quan hệ hoàn toàn.
Phản ứng tích cực từ dư luận
Các nghị sỹ Hoa Kỳ cho biết họ ủng hộ Tổng thống Barack Obama dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Trong một tuyên bố, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Hoa Kỳ, Thượng nghị sỹ Đảng Cộng hòa Bob Corker cho hay Quốc hội sẽ làm việc với chính quyền để đảm bảo sự thay đổi quy mô lớn trong chính sách của ngày hôm nay. Về phía các cựu chiến binh Hoa Kỳ, ông Ned Foote, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh trong cuộc chiến tại Việt Nam băng New York, hoan nghênh việc Chính phủ dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương áp đặt hàng thập kỷ qua với Việt Nam. Theo ông Foote, Hoa Kỳ đã xóa bỏ cấm vận từ lâu với Đức và Nhật Bản, vì thế không có lý do gì để không làm điều tương tự đối với Việt Nam. Trong khi đó, phó giám đốc phụ trách chương trình cựu chiến binh Việt Nam của Chính phủ Mỹ Bernard Edelman nói rằng chiến tranh đã là quá khứ. Hoa Kỳ đã nỗ lực xây dựng các nhịp cầu với người dân Việt Nam.
 |
Theo Trung tướng Phạm Xuân Thệ, nguyên Tư lệnh Quân khu 1, đây là một sự kiện quan trọng trong quan hệ ngoại giao giữa hai nước. Di sản cuối cùng sau chiến tranh được xóa bỏ, quan hệ giữa hai nước đã bước sang trang mới. Về lâu dài, có thể từng bước mở ra khuôn khổ hợp tác mới như công nghiệp quốc phòng, nghiên cứu, chế tạo, ứng dụng vũ khí. Chuyên gia nghiên cứu quốc tế Trần Việt Thái, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu chiến lược, Bộ Ngoại giao cho rằng việc dỡ bỏ này cũng tạo cơ hội cho doanh nghiệp Mỹ có cơ hội hợp tác với Việt Nam, một đối tác tiềm năng.
Dư luận quốc tế cũng bày tỏ sự quan tâm đặc biệt đến quyết định của Hoa Kỳ. Phát biểu tại cuộc họp báo ngày 23/5 tại Bắc Kinh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho biết Trung Quốc vui mừng trước việc Việt Nam phát triển “các mối quan hệ hợp tác bình thường” với tất cả các nước khác, trong đó có Hoa Kỳ. Người phát ngôn này cũng cho rằng lệnh cấm vận vũ khí là “sản phẩm của Chiến tranh Lạnh” và “không nên tiếp tục tồn tại”. Trong khi đó, truyền thông thế giới và khu vực đồng loạt đăng tải việc Tổng thống Hoa Kỳ Barak Obama tuyên bố dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí sát thương đối với Việt Nam. Tờ Thời báo New York nhìn nhận dỡ bỏ cấm vận vũ khí là sáng kiến quan trọng nhất mà hai nước đã công bố trong chuyến thăm chính thức Việt Nam của ông Barak Obama. Tờ Thời báo Nhật Bản bình luận tuyên bố của ông Barak Obama mở đường cho sự hợp tác sâu sắc hơn giữa hai nước. Theo Tờ Bưu điện Washington, quyết định này phản ánh mối quan hệ chín muồi và sự hợp tác sâu rộng giữa hai nước trong lĩnh vực an ninh cũng như đầu tư kinh tế sau 4 thập kỉ kể từ khi kết thúc chiến tranh Việt Nam. Hãng tin Pháp AFP nhận xét động thái mới này là biểu tượng cho sự dịch chuyển trong quan hệ song phương vốn đã và đang chứng kiến nhiều bước tiến tích cực trong thương mại và văn hóa thời gian gần đây. Hãng tin chính thống ANSA của Italy đánh giá việc Tổng thống Obama tuyên bố bãi bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam là một sự kiện "mang tính lịch sử". Theo ANSA, việc dỡ bỏ cấm vận với Cuba, chuyến thăm Việt Nam và sau đó là chuyến đi đến Hiroshima (Nhật Bản) là một nỗ lực đáng ca ngợi của ông Obama nhằm khép lại quá khứ Chiến tranh Lạnh.
Sau hơn 20 năm bình thường hóa, quan hệ hợp tác Việt Nam - Hoa Kỳ ngày càng đi vào thực chất, hiệu quả. Trên nền tảng đó, những thỏa thuận của lãnh đạo cấp cao hai nước trong chuyến thăm Việt Nam lần này của Tổng thống Barack Obama, trong đó có việc dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí sát thương, sẽ tạo thêm động lực cho mối quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ phát triển đúng định hướng, thực chất, ổn định và hiệu quả.