Việt Nam sẽ đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) từ ngày 1/1/2020.

Đây là lần thứ hai Việt Nam đảm nhiệm vai trò này. Với thế và lực mới của đất nước sau 10 năm, với vai trò ngày càng được khẳng định của ASEAN trên trường quốc tế, Việt Nam đã và đang sẵn sàng để tiếp tục khẳng định vai trò và trách nhiệm của mình trong ASEAN, duy trì đà tiến triển của ASEAN trong đời sống chính trị toàn cầu.

Tại thời điểm này, chỉ còn hơn 9 tháng nữa, Việt Nam sẽ chính thức đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN 2020. Đây vừa là một vinh dự, một trọng trách của Việt Nam đối với ASEAN, vừa là cơ hội để Việt Nam tiếp tục đóng góp hiệu quả cho Cộng đồng ASEAN. Do đó, việc chuẩn bị kỹ lưỡng cho nhiệm kỳ Chủ tịch này được Việt Nam hết sức coi trọng. 

Chuẩn bị tốt nhất cho vai trò Chủ tịch ASEAN

Chặng đường tiếp theo của ASEAN chắc chắn còn nhiều thách thức. Sự gắn kết nội khối và các mẫu số lợi ích chung của ASEAN liệu có đủ mạnh để ASEAN giữ vững năng lực tự cường trước các tác động sâu sắc của cạnh tranh chiến lược và những nhiễu động chính trị và kinh tế từ bên ngoài hay không?

Nền tảng hợp tác và khuôn khổ thể chế hiện tại của ASEAN có đáp ứng được nhu cầu liên kết ngày càng gia tăng hay không?

ASEAN đã và sẽ làm được gì để đem lại lợi ích thiết thực nhất cho hơn 630 triệu dân khu vực hay không để họ cảm nhận được ASEAN trong từng nhịp sống hàng ngày của mình?

Tất cả những thách thức này đặt ra trách nhiệm cho mỗi nước thành viên Hiệp hội, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam sẽ đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN từ ngày 1/1/2020.

Ông Peter Girke, Trưởng Đại diện Văn phòng Quỹ KAS tại Việt Nam. Ảnh: Văn Điệp – TTXVN

Đây không phải lần đầu tiên Việt Nam làm chủ tịch ASEAN và để chuẩn bị cho lần thứ hai này, Việt Nam đã thành lập Ủy ban quốc gia về ASEAN ngay từ rất sớm. Trong Ủy ban Quốc gia này có các tiểu ban, các trụ cột, quy chế phối hợp. Về nội dung, Việt Nam cũng đã tiến hành xúc tiến, trao đổi với các bộ, ngành, chuyên gia về ASEAN trong và ngoài nước để xác định những vấn đề Việt Nam nên tập trung, chủ đề cho năm 2020.

Sự tin tưởng của các quốc gia thành viên ASEAN

Từ khi gia nhập ASEAN đến nay, Việt Nam luôn coi ASEAN là một trong những ưu tiên đối ngoại hàng đầu. Năm 2010, khi đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN, những dấu ấn của năm với những hành động thiết thực vẫn được tiếp tục triển khai.

Đánh giá về vai trò của Việt Nam trong ASEAN cũng như sự chuẩn bị của Việt Nam cho lần thứ 2 đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN 2020, ông Peter Girke, Trưởng đại diện Văn phòng Quỹ KAS tại Việt Nam, cho rằng: Việt Nam đã cho thấy vai trò rất xuất sắc trong việc xây dựng cộng đồng tại chính quốc gia này.

Những kinh nghiệm của Việt Nam chắc chắn sẽ có lợi cho ASEAN khi Việt Nam đảm nhận vai trò Chủ tịch của khối ASEAN trong thời gian tới. Việt Nam rõ ràng là một thành viên chủ động, tích cực trong các hoạt động hội nhập khu vực và trên toàn thế giới.

Đảm nhận Chủ tịch ASEAN vừa là trách nhiệm, nghĩa vụ của nước thành viên, đồng thời cũng vừa là một cơ hội rất lớn. Chủ tịch ASEAN phải có trách nhiệm kế thừa, phát huy những gì ASEAN đã đạt được hoặc tiếp nối những gì ASEAN đang triển khai và hơn nữa, năng lực của Chủ tịch còn thể hiện ở việc thúc đẩy hợp tác nội khối và nâng cao vị thế của ASEAN với bên ngoài.

Ông Shahriman Lockman, Viện nghiên cứu chiến lược và quốc tế Malaysia bày tỏ: Tôi cho rằng Việt Nam đang có rất nhiều tiềm năng để vừa đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN, đồng thời cũng ứng cử vào vai trò Ủy viên không thường trực của Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2020-2021. Đó là cơ hội để Việt Nam đóng góp không chỉ tiếng nói của mình mà còn đại diện cho cả Cộng đồng ASEAN ở một diễn đàn quan trọng và tầm cỡ như Liên hợp quốc

Còn Nguyên Bộ trưởng ngoại giao Indonesia Marty Netalegawa cũng chia sẻ: "Tôi rất tin tưởng vào việc Việt Nam đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN 2020. Tôi và các học giả đã được chứng kiến được sự chuẩn bị chu đáo của Việt Nam cho quá trình đảm nhiệm này. Tôi cho rằng Việt Nam coi việc đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN không chỉ đơn thuần là sự chuyển giao kỹ thuật mà còn là các chính sách cụ thể. Chứng kiến sự sẵn sàng này của Việt Nam, tôi cùng các thành viên khác hoàn toàn tin tưởng ASEAN sẽ được hưởng lợi từ vai trò Chủ tịch ASEAN vào năm 2020".

Năm 2020 là một năm rất đặc biệt đối với cả ASEAN và Việt Nam. Với ASEAN, đó là tròn 5 năm thành lập Cộng đồng, là mốc kiểm điểm giữa kỳ việc triển khai xây dựng Cộng đồng 2015-2020, hoàn tất triển khai một loạt kế hoạch hành động giữa ASEAN với đối tác.

Với Việt Nam, 2020 cũng là tròn 25 năm Việt Nam tham gia ASEAN. Như vậy, việc đảm nhận thành công Chủ tịch ASEAN trong năm tới chính là cơ hội để Việt Nam thể hiện năng lực và phát huy vai trò dẫn dắt của mình, đáp ứng sự trông đợi, tin tưởng của các nước thành viên và đối tác.