Vào tháng 6 tới, Việt Nam sẽ chính thức tham gia vào quá trình bầu cử làm thành viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021. Việc Việt Nam ứng cử vào Hội đồng Bảo an lần thứ hai tiếp tục khẳng định chủ trương của Việt Nam là trở thành thành viên tích cực, đối tác tin cậy và có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế; đồng thời là cơ hội để Việt Nam có thể đóng góp xây dựng tại cơ chế có tầm quan trọng chiến lược đối với hòa bình, an ninh quốc tế này, góp phần đảm bảo hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực và trên thế giới.

10 năm kể từ sau khi hoàn thành nhiệm kỳ Ủy viên không thường trực HĐBA năm 2008-2009, Việt Nam hiện là ứng viên duy nhất đại diện nhóm các nước châu Á - Thái Bình Dương trong Liên Hợp Quốc cho vị trí này.

Nhiều thách thức trong bối cảnh thế giới thay đổi

Từ khi gia nhập LHQ năm 1977, tổ chức đa phương lớn nhất toàn cầu, Việt Nam đã và đang là một thành viên có trách nhiệm và đóng góp tích cực vào mọi lĩnh vực hoạt động của LHQ, đồng thời là một trong những quốc gia đi tiên phong trong thúc đẩy hòa bình, tiến bộ, hợp tác và phát triển trên thế giới.

Trong vai trò ủy viên không thường trực của HĐBA LHQ nhiệm kỳ 2008 - 2009, Việt Nam đã đóng góp vào nỗ lực chung xử lý xung đột ở một số khu vực, tăng cường hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ, có sáng kiến cụ thể về tăng cường vai trò của phụ nữ trong lĩnh vực hòa bình và an ninh. Tuy nhiên, từ đó đến nay đã 10 năm trôi qua và hiện tại có rất nhiều thách thức mà các nước thành viên của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc phải đối mặt. Thứ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung cho rằng: "Khó khăn lớn nhất là tình hình quốc tế thay đổi rất nhiều. Mặc dù hòa bình, hợp tác phát triển là xu thế chính nhưng ở các khu vực tình hình rất phức tạp, là thách thức lớn đặt ra. Tất nhiên khi tham gia vào trong chương trình nghị sự của Hội đồng bảo an cũng có thay đổi thì Việt Nam cần phải nắm bắt những thay đổi và tiếp tục nâng cao năng lực, đội ngũ của mình".

Ngoài khối lượng công việc tương đối lớn tại Hội đồng Bảo an, thách thức không nhỏ đối với các thành viên không thường trực là sự khác biệt chính trị giữa các nước thành viên thường trực, đặc biệt trong cách thức giải quyết xung đột tại các điểm nóng trên thế giới. Những thách thức này đòi hỏi các nước thành viên phải tích cực đưa ra quan điểm và những sáng kiến thiết thực, để giải quyết các vấn đề khu vực và toàn cầu, cũng như cân bằng lợi ích của các bên liên quan.

Mong muốn đóng góp tích cực cho hòa bình thế giới

Nhận thức được những thách thức đặt ra trong lần ứng cử thứ hai này, Việt Nam đã và đang có sự chuẩn bị tích cực, tham vấn cộng đồng quốc tế về tình hình của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, nhận định những thuận lợi và thách thức đối với vai trò Ủy viên không thường trực trong bối cảnh thế giới chuyển biến nhanh chóng, khó lường, chia sẻ kinh nghiệm của các nước trong các vấn đề về gìn giữ hoà bình, gợi mở các sáng kiến về sự tương hỗ giữa các tổ chức quốc tế, khu vực ũng như giữa các quốc gia, giữa Liên Hợp quốc và ASEAN, giữa EU và ASEAN trong Liên hợp quốc.

Ông Peter Girke, Trưởng đại diện Quỹ Konrad-Adenauer-Stiftung (KAS) của Cộng hòa Liên bang Đức (KAS) tại Việt Nam, cho rằng: "Việt Nam đã có nhiều tiến bộ trong quá trình hội nhập quốc tế như vị thế tại các cơ chế đa phương ASEAN, APEC. Nhiều sự kiện quốc tế được tổ chức tại Việt Nam. Việt Nam cũng là quốc gia có thể chế kinh tế thị trường hội nhập được với hệ thống kinh tế quốc tế. Việt Nam cũng đã thể hiện được những kết quả kinh tế ấn tượng trong thời gian qua. Đông Nam Á là khu vực có nhiều xung đột tiềm ẩn liên quan tới nhiều vấn đề như kinh tế, an ninh như vấn đề Biển Đông, Malacca, chiến tranh thương mại Mỹ-Trung. Khi trở thành Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam sẽ gánh nhiều trách nhiệm quốc tế nặng nề trong việc ngăn ngừa, giải quyết xung đột chung trên khu vực, thế giới cũng như khâu quản lý hậu xung đột. Tôi hy vọng rằng khi được trúng cử vào vị trí thành viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021, Việt Nam sẽ hoàn thành tốt trách nhiệm của mình để xây dựng, bảo đảm an ninh, hòa bình trong khu vực cũng như trên thế giới".

Hội đồng bảo an là một trong 6 cơ quan chính của Liên Hợp Quốc được quy định trong Hiến chương Liên Hợp Quốc. Trách nhiệm chính của Hội đồng Bảo an là duy trì hòa bình và an ninh quốc tế. Việc Việt Nam lần thứ hai tham gia quá trình bầu chọn thành viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc thể hiện trách nhiệm, tích cực của quốc thành viên khi tham gia vào các hoạt động của Liên hợp quốc, đặc biệt là cơ quan quan trọng nhất trong việc bảo đảm an ninh và hòa bình thế giới. Điều này cũng là cơ hội tốt cho Việt Nam trong thực hiện chính sách đối ngoại hòa bình, thể hiện rõ Việt Nam là một thành viên tích cực và có trách nhiệm với cộng đồng quốc tế nhằm đảm bảo hòa bình và phát triển bền vững thế giới.