Nghe âm thanh bài tại đây:

Thạch đen Thạch An Cao Bằng được sản xuất chế biến hoàn toàn từ nguyên liệu tự nhiên là lá cây thạch đen trên rừng. Ảnh: VOV

Đi qua thị trấn Đông Khê (huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng), du khách sẽ thấy nhiều quầy hàng bày bán món đặc sản thạch đen được làm từ lá cây thạch đen (còn có tên gọi khác là cây sương sáo). Các quầy bán thạch đen luôn tấp nập khách ghé vào mua, phần đông mang về làm quà khi có dịp đi qua Cao Bằng.

Nhiều năm trước, thạch đen chỉ được người dân địa phương chế biến để sử dụng trong những ngày hè oi ả vì món thạch đen mát, có lợi cho tiêu hóa. Chị Nông Thị Lệ Thuỳ, chủ cơ sở sản xuất thạch đen Lệ Thuỳ, kể lại ngày đó, người dân Thạch An còn dùng bếp củi nấu thạch và bảo quản bằng cách ngâm trong nước bởi chưa có tủ lạnh. Khi món ăn dân dã này được thị trường đón nhận với lượng tiêu thụ ngày một tăng, thương hiệu thạch đen Thạch An ngày càng được nhiều người biết đến: “Tôi theo nghề từ xưa của cha ông để lại, thời đó chưa có bếp gas hay bếp điện như bây giờ còn nấu bằng bếp củi. Cứ nấu 1 - 2 kg lá được 20 - 30 kg thạch, sau đó đổ ra chậu to ngâm nước để bảo quản được lâu. Giờ hiện đại hơn, sử dụng bếp điện đỡ được công đun nấu, thạch cho ra thành phẩm cũng mịn hơn, đẹp hơn mà chất lượng không thay đổi”.

Các cơ sở sản xuất thạch đen ở Thạch An hoạt động quanh năm, tạo công ăn việc làm ổn định cho hàng chục nhân công. Ảnh: VOV

Cao điểm mùa Hè, mỗi ngày cơ sở của chị Thuỳ sản xuất và bán được gần 3000 hộp thạch đen (tương đương 3 tấn), chủ yếu cung cấp cho các thị trường Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh... và khách du lịch mua về làm quà. Những ngày đầu tháng 4 này dù chưa phải mùa cao điểm tiêu thụ thạch đen nhưng hàng chục nhân công tại cơ sở Lệ Thuỳ luôn tất bật cả ngày. Thoăn thoắt xếp từng hộp thạch vào thùng để giao cho khách hàng, chị Lương Thu Lành chia sẻ: “Em thấy làm ở đây tốt hơn đi làm công nhân vì được gần nhà, gần gia đình. Thu nhập bình quân mỗi ngày cũng được 400-500 nghìn đồng. Em cũng muốn được gắn bó với công việc này lâu dài vì làm ở đây bà chủ tốt tính khiến em có động lực làm việc”.

Thạch đen Thạch An Cao Bằng được sản xuất chế biến hoàn toàn từ nguyên liệu tự nhiên là lá cây thạch đen trên rừng. Đầu năm 2015, nhãn hiệu Thạch An– Thạch đen Cao Bằng bắt đầu ra mắt thị trường và đã tạo được tiếng vang lớn. Đến năm 2022, món thạch đen Thạch An tiếp tục được vinh danh “Thương hiệu vàng Nông nghiệp Việt Nam” và đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao cấp tỉnh. Hiện nay, thạch đen Thạch An đã trở thành địa chỉ xanh tin cậy cho người tiêu dùng. Tiếng lành đồn xa, du khách có dịp đi Thạch An đều muốn tìm mua ít hộp thạch đen về làm quà cho gia đình, bạn bè. Anh Nguyễn Văn Bảo, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang, cho biết anh là người nghiện món thạch đen Cao Bằng: “Tôi hay đi Cao Bằng, từ năm 2019, lần nào qua Thạch An cũng ghé vào mua thạch đen. Một năm qua khoảng 10 lần thì lần nào cũng mua vài chục hộp, mua về cho anh em, bạn bè, đồng nghiệp trong công ty. Ăn rất ngon nên lần nào lên là các chị em, người quen lại gửi mua”.

Hiện nay, với diện tích trồng lên tới gần 400 ha, thạch đen còn trở thành cây mũi nhọn trong phát triển kinh tế ở địa phương và nghề làm thạch đen cũng mang lại thu nhập ổn định cho nhiều gia đình. Với lợi thế vùng nguyên liệu dồi dào, thị trường tiêu thụ ổn định, sản phẩm thạch đen của Cao Bằng ngày càng có chỗ đứng trên thị trường nhờ nấu theo phương pháp thủ công, không dùng hoá chất, có độ thơm ngon và dẻo, dai. Không chỉ được phân phối rộng khắp trong tất cả các hệ thống siêu thị lớn nhỏ, siêu thị của doanh nghiệp trong nước và nước ngoài trên toàn quốc, thạch đen Thạch An còn được phân phối trên các kênh thương mại điện tử uy tín.

Đến Thạch An (Cao Bằng), thưởng thức miếng thạch giòn, dai và cảm nhận vị ngọt dịu, thanh mát đặc trưng của thiên nhiên vùng cao luôn khiến du khách thích thú và thêm yêu món ăn bình dị của vùng non nước Cao Bằng.