(VOV5) - Thú đi chợ cầu may là sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng ở vùng châu thổ sông Hồng. Phiên chợ Viềng là một phiên chợ độc đáo bởi hàng năm chỉ họp đúng một phiên vào ngày 8 tháng Giêng âm lịch. Chợ Viềng hội tụ tinh hoa sản vật địa phương và cũng là nơi đón chuyến xuất hành đầu Xuân của khách thập phương.


Nghe âm thanh bài viết tại đây:

Ở tỉnh Nam Định có 2 chợ Viềng là chợ Viềng ở thị trấn Nam Giang, huyện Nam Trực và chợ Viềng Phủ Dày, xã Kim Thái, huyện Vụ Bản. Dân gian có câu “Chợ Viềng 2 chợ, 1 phiên” chỉ 2 chợ này cùng tên Viềng và họp cùng phiên. Khác với sự xô bồ của những phiên chợ thông thường, chợ Viềng mang ý nghĩa tâm linh. Chợ Viềng ở xã Kim Thái, huyện Vụ Bản là nơi có quần thể di tích Phủ Dày thờ Thánh mẫu Liễu Hạnh. Khu hội chợ chính bao xung quanh nó là lăng Mẫu, đền Vua, chùa Long Vân, chùa Cao, Phủ Tiên Hương, phủ Vân Cát, đình ông Khổng… được xây dựng từ thứ kỷ 19. Các di tích này được xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa. Còn chợ Viềng huyện Nam Trực là nơi có chùa Đại Bi thờ Thiền sư Từ Đạo Hạnh, một trong những danh tăng nổi tiếng thời nhà Lý thế kỷ thứ 11. Ông Nguyễn Tuấn Sơn, xã Nam Hải, huyện Nam Trực, cho biết:“Chợ Viềng ở Vụ Bản có sớm hơn, chợ Viềng huyện Nam Trực có sau. Tuy nhiên hai chợ này tương tự nhau, có từ lâu, trong chợ có đình, chùa. Mọi người đi chợ đều đến chùa thắp hương. Chợ Viềng Nam Định rất nổi tiếng, khách thập phương đều về để cầu may. Lượng khách về rất đông, phải vài vạn người. Ai chưa tới chợ Viềng Nam Định nên về thăm quan chợ Viềng Nam Định, mua vài thứ đề đem về nhà để cầu cho gia đình may mắn, bình an, mạnh khỏe”.

 

Các đồ dùng phục vụ nông nghiệp và đời sống bày bán ở chợ Viềng. Ảnh: tintucnamdinh.vn

Tiếng là “chợ” nhưng chợ Viềng không bán mua những sản phẩm cao cấp, hào nhoáng đắt tiền như ở các hội chợ tỉnh, thành phố lớn. Sản phẩm được đem ra mua bán ở đây chủ yếu là sản vật nổi tiếng của địa phương, mang đậm chất quê. Người ta truyền nhau rằng, có thể đi chơi khắp chợ từ chiều đến tối, nhưng nếu mua gì thì nên đợi qua 0h, rạng sáng ngày mồng 8 thì hãy mua, vậy mới thực sự là mua may cầu lành. Ông Nguyễn Tuấn Sơn, xã Nam Hải, huyện Nam Trực, cho biết thêm:“Chợ Viềng Nam Định bán đầy đủ các thứ từ đồ cổ, đồ đồng, sứ cổ đến các công cụ cho người nông dân sản xuất nông nghiệp. Chợ Viềng Nam Định nổi tiếng nhất là cây cảnh. Tất cả các nghệ nhân trong huyện Nam Trực đều đưa cây cảnh lên chợ để thi và trưng bày, bán. Có nhiều cây đẹp, độc đáo có giá trị cao”.

Dù phiên chợ chính vào mùng 8 tháng Giêng âm lịch, nhưng từ chiều hôm trước chợ đã rậm rịch họp, cho đến sáng và cả ngày hôm sau thì rất đông vui, nhộn nhịp. Khách đến từ khắp nơi, trong Nam ngoài Bắc đông nhất vẫn là người Nam Định và các tỉnh đồng bằng sông Hồng. Khách thập phương về hội chợ phần lớn là do nghe danh tiếng của chợ Viềng mà về, nhưng cũng có nhiều người có gốc gác hoặc quê quán ở tỉnh Nam Định đi làm ăn xa, Tết đến Xuân về nhớ quê tìm về.

Đông đảo du khách chọn mau cây cảnh đầu năm để lấy lộc.Ảnh: tintucnamdinh.vn

Ở chợ phiên Viềng có tục người bán không hề nói thách và người mua cũng không hề mặc cả, một nét đẹp riêng chỉ phiên chợ này mới có. Hình như “sự bán, sự mua” ở đây mang nặng một ý thức tâm linh nào đó, rằng người ta chỉ cần bán hoặc mua được một vật gì đó thì người bán, người mua đều gặp điều may mắn tốt lành và cả đôi bên đều cùng vui vẻ hỉ hả ra về. Nhiều người quan niệm, lỡ một phiên chợ Viềng là lỡ cả một năm. Chị Trịnh Thị Thu, một người dân xã Nam Lợi, huyện Nam Trực, cho biết:“Nét độc đáo của chợ Viềng Nam Định chợ mở ra không mang tính kinh doanh mà mang tính tâm linh. Không khí chợ rất vui. Người ta đến để cầu may, chơi xuân, du Xuân. Ai về người ta đều mua một vật dụng gì đấy. Du khách còn mua hương hoa thắp trong chùa và xin chữ các thày đồ”.

Chợ Viềng là phiên chợ đặc trưng của nông dân đồng bằng châu thổ sông Hồng, với đầy đủ những mặt hàng vừa truyền thống vừa mang bản sắc riêng. Từ một phiên chợ của cư dân nông nghiệp, ngày nay những người tới chợ không chỉ là những người nông dân như xưa nữa mà đã bao gồm nhiều ngành nghề khác nhau đến từ nhiều tỉnh, thành, sản phẩm cũng vì thế mà đa dạng hơn nhiều. Có lẽ chính những điều đó góp phần làm nên sức quyến rũ rất riêng của phiên chợ Viềng mỗi năm một lần duy nhất này.

Thú chơi chợ Viềng đầu Xuân được lưu truyền từ đời này sang đời khác. Mỗi năm, chợ Viềng thu hút hàng vạn lượt du khách thập phương về du Xuân, mua sắm, chơi hội, lễ chùa. Mọi người đến với chợ Viềng đều mua may, cầu lành cho năm mới được bình an, phát đạt.