Thôn Khun, xã Bằng Lang, huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang nổi bật với cảnh quan thiên nhiên độc đáo, có núi, đồi, những hang động huyền ảo hay cánh đồng lúa chín vàng bát ngát... Đặc biệt, những nét văn hóa và ẩm thực độc đáo của cộng đồng các dân tộc nơi đây đã đưa thôn Khun trở thành một điểm đến không thể bỏ qua khi đến Hà Giang.

Thôn Khun, xã Bằng Lang, cách trung tâm huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang, khoảng 8 km. Đến đây, du khách sẽ cảm thấy không khí vô cùng mát mẻ bởi thôn nằm trong vùng có khí hậu nhiệt đới gió mùa, chia thành 2 mùa rõ rệt: Mùa mưa và mùa khô. Thôn Khun nằm giữa thung lũng có 178 hộ dân sinh sống trong những ngôi nhà sàn truyền thống độc đáo của 4 dân tộc, gồm: Tày, Nùng, Dao, La Chí.

Thôn Khun mang một vẻ đẹp yên bình. Ảnh: Vĩnh Phong/VOV5

Đến với thôn Khun, du khách được hòa mình vào không khí làng quê yên bình, với những ngôi nhà sàn truyền thống, dệt thổ cẩm, đan lát, hát yếu, hát quan làng của dân tộc Tày, nghề đan quẩy tấu, nghề rèn, múa ngựa giấy, hát giao duyên, lễ cúng thần rừng của dân tộc Nùng, nghi lễ cấp sắc của dân tộc Dao, nghi lễ cúng mừng cơm mới của dân tộc La Chí.

Ấn tượng nhất là những ngôi nhà sàn truyền thống của đồng bào dân tộc Tày. Nhà thường được làm từ các loại gỗ quý, với thiết kế độc đáo, phù hợp với khí hậu và địa hình vùng núi. Ngôi nhà thường có hai phần: phần trên là nơi sinh sống, ăn ở của gia đình, còn phần dưới được dùng để chứa nông cụ, nuôi gia súc hoặc làm kho chứa. Giờ đây, khi đến thôn Khun, du khách được ở trên những ngôi nhà sàn này và được tận hưởng không gian yên tĩnh, gần gũi với thiên nhiên, và cảm nhận cuộc sống thường nhật của người dân bản địa.

Hang Bó Mỳ với kết cấu nhũ đá đa dạng hình khối. Ảnh: Vĩnh Phong/VOV5

Ông Vàng Văn Tấn, chủ homestay ở thôn Khun, cho biết: "Khi khách đến với thôn Khun du khách được trải nghiệm các công việc của bà con dân bản. Tùy theo mùa vụ và du khách được đi cấy lúa, gặt lúa, bẻ ngô... hoặc đi trải nghiệm đầu nguồn các con sông, thăm các khu rừng nguyên sinh. Trong rừng có những cây Chò Chỉ rất to, cao và những bãi cây rất đẹp. Ngoài ra, du khách có thể tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ với các nghệ nhân của địa phương.

Xung quanh thôn Khun có nhiều núi đá cùng nhiều hang nước, hang đá đẹp, như: hang Bó Mỳ, hang Sum Khuất... với những nhũ đá đẹp mắt, lung linh sắc màu.

Trong đó, hang Bó Mỳ, nơi dự trữ nguồn nước phục vụ sinh hoạt cho 5/8 thôn của xã Bằng Lang, là điểm du lịch mà du khách đều muốn khám phá khi đến Quang Bình. Đi vào hang, du khách phải lội qua dòng nước mát lạnh, có chỗ nước sâu đến ngang ngực, nhưng nước rất trong, mát...

Dòng nước cũng là nơi sinh sống của loài cá Dầm Xanh (theo tiếng Tày, hang Bó Mỳ có nghĩa là hang nhiều cá Dầm Xanh). Những con cá Dầm Xanh to khoảng 2 kg bơi thành đàn xuôi theo chân du khách. Trong hang cũng có rất nhiều nhũ đá, màu sắc đa dạng, từ vàng, xám, xanh rêu. Càng vào sâu, những dải thạch nhũ hình thù kỳ lạ xuất hiện càng nhiều, khi thì như những rèm buồng ngủ của một tòa lâu đài, khi thì giống một dải lụa nằm hờ hững trên vách đá.

Cũng có những khối đá hình dáng kì dị như những bộ phận trên cơ thể người, hình tượng Phật, ông bụt, hình ghế ngả lưng… Có những vân đá uốn lượn như hình dáng của những thửa ruộng bậc thang bên dải Tây Côn Lĩnh… tạo cho du khách cảm giác vô cùng thích thú và tò mò. Hang có chiều sâu gần 2 km, chiều ngang đến 20 m, có sức chứa hàng trăm người, không gian rộng lớn như đưa ta vào một thế giới, một không gian khác ngoài vũ trụ với những quần thể nhũ đá lấp lánh dưới ánh sáng của đèn chiếu.

Anh Nguyễn Tuấn Vũ, một du khách, chia sẻ: "Đây là một trải nghiệm rất thú vị. Để tận hưởng hết vẻ đẹp của hàng Bó Mỳ, chúng ta cần rèn luyện thêm sức khỏe để đi hết được hang."

Ẩm thực của đồng bào Tày là một phần không thể bỏ qua khi đến Thôn Khun. Ảnh: Vĩnh Phong/VOV5

Ẩm thực của đồng bào Tày là một phần không thể bỏ qua khi đến tại Thôn Khun. Các món ăn của người Tày đều được chế biến từ những nguyên liệu tự nhiên, được chế biến theo cách đơn giản nhưng vẫn giữ được hương vị nguyên bản, như: Cá nướng Pa-pỉnh-tộp (cá nước gập), cá nướng pa-pho (cá bọc trong lá dong nướng), gà nướng, thịt lợn nướng, cá canh lá chua, nộm hóa chuối...

Đặc biệt nhất ở vùng đất này là món “Rêu đá”, món ăn đã giành giải nhất tại Lễ hội Văn hóa, Du lịch, Ẩm thực Quốc tế Hà Giang lần thứ I năm 2024. Rêu đá mọc trên những phiến đá dọc khe suối, tạo nên một màu xanh biếc đặc trưng, và theo quan niệm của người Tày, vào mùa nước trong và trăng sáng là rêu mọc nhiều nhất. Khi đó, rêu mềm, non, nên người dân thường tranh thủ hái rêu vào thời điểm này. Rêu tươi thường được chế biến ngay sau khi sơ chế, vì nếu để lâu, rêu sẽ bị khô và mất đi hương vị đặc trưng.

Anh Nông Văn Hoàng, người dân thôn Khun, cho biết:  "Rêu đá có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn, nhưng nổi bật nhất vẫn là món rêu nướng. Rêu được nêm nếm với gia vị như muối, mì chính, sả, hạt dổi, lá hẹ và các loại rau thơm, sau đó gói vào lá chuối hoặc lá dong, rồi dùng kẹp tre nướng trên bếp than hồng. Món rêu nướng thường được ăn ngay khi còn nóng, có thể kết hợp với cá suối nướng tạo thành một món ăn vô cùng hấp dẫn. Hương vị của rêu nướng là sự hòa quyện giữa vị bùi, hương thơm thoang thoảng của rêu và nước suối mát lành, để lại ấn tượng khó quên".

Hiện, thôn Khun đã có hơn 10 hộ gia đình kinh doanh du lịch, cung cấp các dịch vụ, như: homestay, ẩm thực truyền thống và trải nghiệm văn hóa dân tộc. Trong thời gian tới, thôn Khun dự kiến sẽ mở rộng quy mô dịch vụ, nâng cao chất lượng, và thúc đẩy quảng bá du lịch để thu hút thêm du khách trong nước và quốc tế. Với cảnh quan thiên nhiên độc đáo, đa dạng văn hóa bản địa... thôn Khun hứa hẹn trở thành một điểm đến không thể bỏ qua khi du khách đến với mảnh đất Hà Giang.