Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vừa kết thúc chuyến tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 35 và các hội nghị liên quan tại Thái Lan. Kết quả nổi bật tại Hội nghị lần này các nước thể hiện sự quan tâm đặc biệt tới sự ổn định, hòa bình của biển Đông, ủng hộ lập trường của Việt Nam trong vấn đề Biển Đông. Bên cạnh đó, các nước cũng kỳ vọng về vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam, cũng là năm mà Việt Nam là Ủy viên không thường trực của HĐBA Liên hợp quốc.

Trong ba ngày từ 2-4/11, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã tham dự tất cả các hội nghị cấp cao của ASEAN và các hội nghị cấp cao liên quan, đồng thời có nhiều cuộc tiếp xúc song phương với Tổng thư ký Liên hợp quốc, Thủ tướng các nước Thái Lan, Ấn Độ, Lào, Campuchia, Trung Quốc, New Zealand, Hoàng tử Anh, Giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

Một điểm rất rõ tại các sự kiện lần này, đó là các nhà lãnh đạo ASEAN và các nước đều thể hiện sự quan tâm đặc biệt tới vấn đề biển Đông, ủng hộ quan điểm xuyên suốt, nhất quán của Việt Nam, đó là xây dựng một biển Đông hòa bình, ổn định dựa trên tuân thủ luật pháp quốc tế.

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Văn Điệp/TTXVN

Ủng hộ lập trường của Việt Nam ở Biển Đông

Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Robert C. O'Brien, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, Ngoại trưởng Malaysia Saifuddin Abdullah, Tổng thư ký LHQ Antonio Guteres …, đều khẳng định lập trường phản đối các hành vi ngăn cản hoạt động kinh tế hợp pháp trên biển, không tôn trọng chủ quyền và quyền chủ quyền của các nước và luật pháp quốc tế trên Biển Đông, ủng hộ các nỗ lực xây dựng Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng cho rằng: "Nhiều năm qua, biển Đông luôn được nhiều quốc gia quan tâm, nhưng tại hội nghị năm nay, rất nhiều lãnh đạo các quốc gia đều bày tỏ sự quan tâm hơn. Một trong những lý do chính là việc vừa qua có hoạt động trái phép trên vùng đặc quyền kinh tế và vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam. Điều đó gây lo ngại rất lớn đối với các nước trong khu vực và thế giới. Thủ tướng đã khẳng định lại lập trường rõ ràng, nhất quán của Việt Nam tại hội nghị khác nhau, các cấp khác nhau. Việt Nam kiên quyết, kiên trì bảo vệ độc lập chủ quyền quốc gia, trên cơ sở tuân thủ luật pháp quốc tế, đảm bảo tự do hàng hải, hàng không ở biển Đông. Lập trường này được các nước rất ủng hộ."

Tại các hội nghị ASEAN-Trung Quốc, ASEAN-Đông Á và nhiều hội nghị khác, lãnh đạo các nước dành nhiều thời gian thảo luận tình hình Biển Đông. Đa số các nước kêu gọi kiềm chế, không làm phức tạp tình hình, tôn trọng luật pháp quốc tế , UNCLOS 1982. Các nước cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của thực hiện đầy đủ DOC, sớm xây dựng Bộ qui tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) giữa ASEAN và Trung Quốc hiệu lực, hiệu quả phù hợp với luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982.   

Việt Nam mong muốn được làm “chất keo” gắn kết ASEAN

Bên cạnh vấn đề biển Đông, một dấu mốc quan trọng tại hội nghị lần này, đó là việc Việt Nam nhận chuyển giao nhiệm vụ Chủ tịch ASEAN 2020 từ Thái Lan. Trong bài phát biểu quan trọng tại lễ chuyển giao, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề cập đến “chất keo” gắn kết giữa các nước ASEAN. Thủ tướng cho rằng đoàn kết ASEAN là rất quan trọng, giúp duy trì mẫu sỗ lợi ích chung cả về chiến lược và kinh tế giữa các nước thành viên cũng như việc gìn giữ và lan tỏa ý thức và bản sắc Cộng đồng trong các tầng lớp nhân dân ASEAN.

Trên tinh thần đó, trong năm 2020, Việt Nam sẽ tập trung tăng cường sự gắn kết bền vững của ASEAN thông qua củng cố đoàn kết, thống nhất, gia tăng liên kết kinh tế và kết nối, làm sâu sắc hơn các giá trị và đặc trưng của Cộng đồng ASEAN:

"Một Cộng đồng gắn kết và phát triển rất cần gia tăng sự chủ động thích ứng với các yếu tố tác động bên ngoài và ngược lại, khả năng chủ động thích ứng chỉ có thể có được nếu ASEAN là một khối gắn kết chặt chẽ. Việt Nam trông đợi sự ủng hộ và hỗ trợ tích cực từ các nước thành viên ASEAN và các Đối tác để hiện thực hóa tinh thần Chủ đề của Năm ASEAN 2020."

Chuyến tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 35 và các hội nghị liên quan của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đạt được những kết quả nhất định. Không chỉ khẳng định chủ quyền lãnh thổ là thiêng liêng, bất khả xâm phạm và Việt Nam kiên quyết bảo vệ chủ quyền của mình ở Biển Đông dựa trên cơ sở luật pháp quốc tế, với vai trò Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam cũng chuyển đi thông điệp Việt Nam sẽ nỗ lực cùng các nước thành viên kế thừa những thành tựu đạt được, củng cố đoàn kết ASEAN, tăng cường kết nối, phát triển kinh tế bao trùm và bền vững.