Ngày 06/01/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định 05/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 08/2022/NĐ-CP (Nghị định 08) quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường 2020 (Luật BVMT) (Nghị định 05).

Luật sư Kiều Trinh, Văn phòng Luật sư Nguyễn Hưng Quang và Cộng sự nêu một số điểm đáng chú ý của Nghị định này:

(i) Dự án đầu tư nhóm I là dự án có nguy cơ tác động xấu đến môi trường mức độ cao quy định tại khoản 3, Điều 28, Luật BVMT, ví dụ: Dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất quy mô trung bình trở lên nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường; dự án sử dụng đất, đất có mặt nước, khu vực biển với quy mô lớn hoặc với quy mô trung bình nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường…. (Danh mục các dự án đầu tư này được quy định tại Phụ lục III, Nghị định 08).

(ii) Một số dự án đầu tư nhóm II là dự án có nguy cơ tác động xấu đến môi trường quy định tại các điểm c, d, đ, e khoản 4 Điều 28 Luật BVMT, ví dụ: Dự án sử dụng đất, đất có mặt nước, khu vực biển với quy mô trung bình hoặc với quy mô nhỏ nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường; dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất với quy mô nhỏ nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường…. (Danh mục các dự án đầu tư này được quy định tại Phụ lục IV, Nghị định 08).

Một điểm mới quan trọng trong Nghị định 05 là việc sửa đổi, bổ sung Danh mục các dự án đầu tư nhóm I và Danh mục các dự án đầu tư nhóm II (được quy định tại Phụ lục III, Phụ lục IV Nghị định 08) liên quan đến đối tượng thực hiện ĐTM, tiêu biểu:

Đối với Danh mục dự án đầu tư nhóm I có nguy cơ tác động xấu đến môi trường ở mức độ cao: Nghị định 05 loại bỏ một số dự án ra khỏi Danh mục như: Dự án nhóm A có cấu phần xây dựng được phân loại theo tiêu chí quy định của pháp luật về đầu tư công, xây dựng và thuộc loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường; dự án có hoạt động lấn biển; dự án có phát sinh nước thải.

Đối với Danh mục dự án đầu tư nhóm II có nguy cơ tác động xấu đến môi trường: Nghị định 05 đã loại bỏ dự án có phát sinh nước thải ra khỏi Danh mục.

Ngoài ra, Nghị định 05 sửa đổi, bổ sung một số quy định về tham vấn trong ĐTM theo hướng tăng cường hoạt động này. Cụ thể, đối với hoạt động tham vấn cộng đồng dân cư, cá nhân chịu tác động trực tiếp, thay vì chỉ quy định chung về việc chủ dự án đầu tư phối hợp với Uỷ ban nhân dân cấp xã nơi thực hiện dự án thông báo thời gian, địa điểm tổ chức họp tham vấn như trước đây, Nghị định 05 yêu cầu chủ dự án đầu tư phối hợp với Ủy ban nhân dân cấp xã gửi giấy mời tới toàn bộ cộng đồng dân cư, cá nhân chịu tác động trực tiếp để tham dự cuộc họp tham vấn ý kiến. Trường hợp cộng đồng dân cư, cá nhân không tham dự cuộc họp tham vấn lấy ý kiến thì phải lấy ý kiến bằng văn bản thông qua hình thức gửi phiếu lấy ý kiến thay vì chỉ tổ chức họp lấy ý kiến trực tiếp quy định tại Nghị định 08 trước đây. Nghị định 05 cũng bổ sung yêu cầu số lượng người tham dự họp lấy ý kiến và đã được tham vấn thông qua hình thức gửi phiếu lấy ý kiến phải đảm bảo từ hai phần ba trở lên trên tổng số người chịu tác động trực tiếp.

Bên cạnh đó, Nghị định 05 sửa đổi, bổ sung quy định về trách nhiệm thực hiện ĐTM trong quá trình chuẩn bị, triển khai thực hiện dự án đầu tư trước khi vận hành của chủ dự án đầu tư khi có sự thay đổi của dự án so với quyết định phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo ĐTM. So với Nghị định 08, Nghị định 05 xác định rõ hơn các trường hợp cần thực hiện ĐTM. Ví dụ, Nghị định 05 đã quy định rõ (i) các trường hợp tăng quy mô cụ thể như tăng công suất sản xuất, tăng quy mô, công suất kinh doanh dịch vụ từ 30% trở lên; (ii) các tác động xấu đến môi trường là hậu quả kéo theo (làm tăng tổng lưu lượng nước thải hoặc tổng lưu lượng bụi, khí thải xả ra môi trường khi dự án đi vào vận hành chính thức; làm gia tăng tác động xấu đến đa dạng sinh học, suy giảm đa dạng sinh học…). Bên cạnh đó, đối với trường hợp có thay đổi dự án nhưng không cần thực hiện ĐTM, Nghị định 05 đã bổ sung trách nhiệm của chủ dự án đầu tư trong việc cập nhật và tự đánh giá tác động đến môi trường để điều chỉnh, bổ sung báo cáo ĐTM của dự án, từ đó phục vụ công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát, cấp giấy phép môi trường của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Nghị định 05 được ban hành nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn khi triển khai các chính sách mới của Luật BVMT, góp phần tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi sau đại dịch Covid-19. Trong quá trình thực hiện quy định tại Nghị định 05, các chủ đầu tư có dự án thuộc đối tượng thực hiện ĐTM theo quy định tại Nghị định này lưu ý các quy định chuyển tiếp về ĐTM tại Điều 5 Nghị định 05 để thực hiện cho phù hợp, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Trong trường hợp Quý Khách hàng và bạn đọc tìm hiểu và có nhu cầu tư vấn liên quan đến các chính sách và quy định mới của Nghị định 05 cũng như các vấn đề liên quan đến đầu tư và thực hiện ĐTM, Văn phòng luật sư NHQuang&Cộng sự sẵn sàng giải đáp, hỗ trợ tư vấn cho Quý khách hàng và bạn đọc về những vấn đề pháp lý liên quan.