Ngày 19/8/1945, khởi nghĩa giành chính quyền ở Hà Nội kết thúc thắng lợi. Sự kiện này như một tiếng bom vang dội nhanh chóng lan truyền khắp nơi, động viên, cổ vũ nhân dân cả nước gấp rút nổi dậy giành chính quyền. 75 năm kể từ thành công của Cách mạng tháng Tám, bài học về tranh thủ và chớp thời cơ vẫn còn nguyên tính thời sự.

Nguyên bộ trưởng ngoại giao Nguyễn Dy Niên, trong một cuộc chia sẻ với báo chí gần đây về vai trò của Chủ tịch Hồ Chí Minh với cách mạng Việt Nam, đã nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc chớp thời cơ: “Thời cơ quan trọng lắm. Để giành thắng lợi, giành độc lập trong CMT8/1945, chỉ cần chậm 1 tuần thôi thì Việt Nam khó mà giành được thắng lợi đó. Chủ tịch Hồ Chí Minh chọn thời cơ là Pháp bị Nhật đẩy khỏi Đông Dương, Nhật đầu hàng đồng minh, lúc ấy tổ chức liên minh thế giới chưa quyết định cho ai cai quản khu vực thuộc địa. Thời cơ ấy là khoảng trống quyền lực. Trong khoảng trống ấy Hồ Chí Minh đã lãnh đạo nhân dân cướp chính quyền, lập nên nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa. Một cuộc cách mạng không tiếng súng, không đổ máu, thành công mỹ mãn trong 1 thời gian rất ngắn.”

Nguyên Bộ trưởng Bộ ngoại giao Nguyễn Dy Niên.

Cũng theo nguyên Bộ trưởng Nguyễn Dy Niên, việc Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng đã lãnh đạo, chỉ đạo nhân dân Việt Nam chớp thời cơ, vận dụng và tận dụng thời cơ để tiến hành thành công Cách mạng tháng Tám và thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa cũng chính là tiếp nối bài học lịch sử truyền thống hào hùng của ông cha về “Dĩ bất biến, ứng vạn biến”. Và bài học đó tiếp tục được các thế hệ sau vận dụng thành công qua cuộc kháng chiến chống Mỹ, xây dựng đất nước, hội nhập quốc tế hiện nay.