Mặc dù quan hệ ngoại giao đã được thiết lập từ lâu, song hợp tác kinh tế - thương mại giữa Việt Nam và Pakistan vẫn còn khiêm tốn so với tiềm năng thực sự. Tuy nhiên, những tín hiệu tích cực từ các hoạt động giao lưu văn hóa, du lịch và thương mại gần đây đang mở ra triển vọng mới cho mối quan hệ song phương.

Đại sứ Pakistan và các đại biểu tham dự lễ kỷ niệm 78 năm Quốc khánh Pakistan. Ảnh: Nguyễn Á.

Kim ngạch thương mại của Việt Nam và Pakistan đã tăng từ 705 triệu đô la Mỹ năm 2023 lên gần 850 triệu đô la Mỹ năm 2024, và khoảng 600 triệu đô la Mỹ trong 9 tháng đầu năm 2025. Việt Nam xuất khẩu chủ yếu nông sản, cao su, thủy sản, máy móc nông nghiệp; Pakistan xuất khẩu bông, sợi, nguyên liệu dệt may và da thuộc. Mục tiêu được đặt ra là kim ngạch thương mại hai chiều đạt 10 tỷ đô la Mỹ trong vòng 5 năm tới, con số tham vọng nhưng hoàn toàn khả thi nếu hai nước biết tận dụng những lợi thế bổ trợ cho nhau.

Với dân số hơn 250 triệu người và nguồn tài nguyên phong phú, Pakistan được xem là thị trường đầy hứa hẹn. Trong khi đó, Việt Nam với những thành tựu ấn tượng trong phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế cũng là hình mẫu mà Pakistan mong muốn hợp tác. Đại sứ Pakistan tại Việt Nam, ông Kohdayar Marri, cho biết, trong dịp kỷ niệm 78 năm Quốc khánh Pakistan, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Pakistan Muhammad Ishaq Dar đã khẳng định: "Trong 78 năm qua, Pakistan đã đạt được những bước tiến đáng kể, từ một nền tảng nông nghiệp vững chắc đến xuất khẩu công nghệ thông tin phát triển mạnh; từ việc đăng cai các sự kiện toàn cầu đến các dự án cơ sở hạ tầng mang tính chuyển đổi. Quốc gia Pakistan phát triển về khoa học, công nghệ và phát triển kinh tế. Những thành tựu này phản ánh cam kết của Pakistan đối với một tương lai tươi sáng hơn và những đóng góp có ý nghĩa của Pakistan cho hòa bình toàn cầu".

Đại sứ quán Pakistan tại Việt Nam đã tích cực tổ chức các sự kiện quảng bá văn hóa, du lịch. Trong lễ kỷ niệm 78 năm Ngày Độc lập Pakistan vừa qua, tiềm năng du lịch của đất nước Nam Á này được giới thiệu rộng rãi. Bà Đỗ Thị Kim Oanh, Trưởng phòng Khoa học thanh tra và kiểm định chất lượng của Trường Cao đẳng Thương mại và Du lịch Hà Nội, chia sẻ: "Các video về cảnh quan và con người Pakistan rất đẹp và hấp dẫn. Điều đặc biệt là du lịch mạo hiểm và du lịch tâm linh, những lĩnh vực mà Pakistan có thế mạnh riêng. Đặc biệt, tình cảm của người dân Pakistan dành cho du khách rất ấm áp" .

Thầy cô giáo và học viên chụp ảnh kỷ niệm tại khóa học “Dịch vụ du lịch thân thiện với người Hồi giáo”. Ảnh: hcct.edu.vn

Nếu du lịch là cánh cửa mở đầu tiên, thì thương mại và dịch vụ Halal chính là nền tảng cho mối quan hệ kinh tế lâu dài giữa hai bên. Bà Phạm Thị Thanh Thủy, với 20 năm kinh nghiệm, hiện điều hành ba doanh nghiệp: Công ty Thương mại Việt Nam - Pakistan, nhà hàng Halal NAN KABAB và công ty đào tạo Halal Raja Việt Nam, cho biết: "Nhà hàng của chúng tôi chuyên phục vụ người Hồi giáo với món ăn Pakistan, Ấn Độ và Ả Rập. Là một trong những nhà hàng đầu tiên tại Hà Nội phục vụ các đại sứ quán và cộng đồng Muslim, chúng tôi đã hoạt động được hơn 13 năm. Còn về xuất nhập khẩu, tôi làm việc được 20 năm với Pakistan."

Nhận thấy nhu cầu tăng về hiểu biết Halal, bà Thanh Thủy thành lập công ty đào tạo, phối hợp với Hansus, tổ chức cấp chứng chỉ Halal thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam, tổ chức các khóa đào tạo cho doanh nghiệp trong lĩnh vực du lịch, khách sạn, nhà hàng và các nhà máy sản xuất hàng xuất khẩu.

Ảnh: Nguyễn Á.

Mặc dù có nhiều tín hiệu tích cực, quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Pakistan vẫn còn nhiều hạn chế. Con số 850 triệu đô la Mỹ năm 2024 và 330 triệu đô la Mỹ trong 5 tháng đầu năm 2025 tuy tích cực, nhưng xét trong tổng kim ngạch thương mại quốc tế của Việt Nam, dự kiến đạt 800 tỷ đô la Mỹ trong năm nay, thì chưa tới 1%.

Rào cản lớn nhất là chưa có đường bay thẳng giữa hai nước. Việc phải quá cảnh qua nước thứ ba không chỉ tăng chi phí, thời gian mà còn là rào cản tâm lý lớn đối với du khách và nhà đầu tư. Tại hội đàm giữa hai nước hồi tháng 7, Bộ trưởng Pakistan đã đề xuất mở đường bay thẳng giữa Hà Nội và Islamabad. Phía Việt Nam phản hồi tích cực, cho biết VietJet Air sẵn sàng nghiên cứu, thậm chí thử nghiệm các chuyến bay charter.

Những nỗ lực từ cả hai phía đang mở ra triển vọng mới. Việt Nam và Pakistan đã nhất trí đẩy mạnh hợp tác Halal, với Pakistan sẵn sàng chia sẻ tiêu chuẩn và hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam mở rộng thị trường sang các nước Hồi giáo. Việt Nam đề nghị hai bên thúc đẩy cơ chế công nhận lẫn nhau về chứng chỉ Halal để rút ngắn thời gian và chi phí.

Với quyết tâm chính trị cao từ lãnh đạo và sự phối hợp của các Bộ, ngành, sự tham gia tích cực của doanh nghiệp và nỗ lực kết nối từ cộng đồng, quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Pakistan hứa hẹn sẽ bước sang giai đoạn phát triển mới bền vững và mang lại lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp và nhân dân hai nước.